In vitro z pieniędzy publicznych

Jak powiedzieli nieoficjalnie PAP posłowie PO, spór wywołuje kwestia, czy refundacja in vitro ma dotyczyć wyłącznie bezpłodnych małżeństw, czy także osób żyjących w nieformalnych związkach heteroseksualnych i samotnych kobiet, które chcą mieć dzieci. Przeważają opinie, że prawo do refundacji powinny mieć tylko małżeństwa.

Minister zdrowia Ewa Kopacz zapowiedziała w czerwcu, że jest gotowa do refundacji zapłodnień in vitro ze środków publicznych, jeśli "będzie miała stosowny akt prawny". Jak mówiła, zgodnie z szacunkami Ministerstwa Zdrowia, koszty refundacji in vitro sięgałyby ponad 10 mln zł. Dodała, że trudno w tej chwili mówić o szczegółach, bo nie wiadomo, ile osób zdecyduje się na korzystanie z tej metody.

Minister finansów Jacek Rostowski zapewnił w poniedziałek w TVN24, że rząd znajdzie pieniądze na finansowanie in vitro. "To nie są duże kwoty. Nie znam co prawda ustawy, która by to proponowała, ale mam wrażenie, że pani minister Kopacz ją przygotowuje" - powiedział Rostowski.

W MZ nie są prowadzone prace nad projektem ustawy zakładającym refundację in vitro. "Jesteśmy gotowi refundować przynajmniej cześć kosztów związanych z zapłodnieniem in vitro, o ile Sejm uchwali ustawę, która to zakłada" - powiedział we wtorek PAP rzecznik MZ Piotr Olechno.

Ustawa przewidująca finansowanie in vitro ze środków NFZ została złożona w Sejmie już we wrześniu 2008 r. przez ówczesną posłankę Lewicy Joannę Senyszyn (dziś w Parlamencie Europejskim). Ten projekt przewiduje, że Fundusz będzie finansował zapłodnienia in vitro do trzeciej próby. Miałby także zwracać koszty wstępnego leczenia farmakologicznego. Koszt jednej próby wynosi od 6 do 12 tys. zł. Obecnie projektem zajmuje się podkomisja.

Premier Donald Tusk zapowiadał już w listopadzie 2008 r., że zapłodnienie metodą in vitro powinno być częściowo refundowane ze środków publicznych.

W Sejmie zostało złożonych kilka projektów dotyczących in vitro, jednak tylko jeden z nich - autorstwa Lewicy - przewiduje refundację tej metody.

Z powodu różnicy zdań nad osobnymi ustawami w PO pracowali: Jarosław Gowin (kierował pracami zespołu przy kancelarii premiera ds. Konwencji Bioetycznej) oraz Małgorzata Kidawa-Błońska. Kontrowersję wzbudzała przede wszystkim kwestia ochrony zarodków i dostępności in vitro dla osób żyjących w nieformalnych związkach.

Projekt Gowina wprowadza prawną ochronę embrionów ludzkich, zakaz handlu i nieodpłatnego przekazywania innym osobom zarodków i gamet. Zgodnie z nim zapłodnienia in vitro miałyby być dostępne wyłącznie dla małżeństw, a w szczególnych przypadkach także dla samotnych kobiet.

Gowin proponuje, by istniała możliwość utworzenia tylko dwóch zarodków, które muszą być implantowane matce; wyklucza pobieranie komórek rozrodczych od osób trzecich. Sąd mógłby zgodzić się na implantację embrionu ludzkiego innej kobiecie w przypadku: śmierci matki genetycznej, wycofania zgody na implantację, upływu dwóch lat od daty utworzenia embrionu ludzkiego.

Kidawa-Błońska chce dopuścić możliwość tworzenia zarodków nadliczbowych, ich mrożenie i selekcję przed implantacją do organizmu kobiety. Zgodnie z jej propozycją, in vitro ma być dostępne także dla par żyjących w konkubinacie. Zespół, którym w tym zakresie kierowała Kidawa-Błońska, przygotował trzy projekty: ustawę bioetyczną, nowelę ustawy o pobieraniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów oraz nowelę kodeksu rodzinnego.

W Sejmie jest też poselski projekt nowelizacji ustawy transplantacyjnej, opracowany m.in. przez członków zespołu, który działał przy kancelarii premiera pod kierunkiem Gowina, a których założenia nie zostały wówczas uwzględnione. Projekt złożył Marek Balicki (Lewica). Dopuszcza on m.in. tworzenie i zamrażanie wielu zarodków oraz licencjonowanie lecznic, w których wykonywane są zapłodnienia metodą in vitro. Podpisało się pod nim kilkudziesięciu posłów: Lewicy, SdPl, Demokratycznego Koła Poselskiego, PO oraz posłowie niezrzeszeni.

Z kolei projekt Bolesława Piechy (PiS) zakazuje w ogóle stosowania in vitro. Przewiduje jednak możliwość adopcji zarodków, które już są wytworzone i zamrażane.

Przeciwny metodzie in vitro jest Kościół katolicki, który opowiada się za całkowitym zakazem jej stosowania. W oświadczeniu wydanym w marcu przez Zespół Ekspertów Konferencji Episkopatu Polski ds. Bioetycznych, w porozumieniu z Prezydium KEP, podkreślono, że stanowisko Kościoła wynika z wiary chrześcijańskiej.