Chrześcijanie i muzułmanie razem

– Obchody Dnia Islamu w Kościele katolickim w Polsce to zupełnie nowa rzeczywistość w relacjach chrześcijańsko-muzułmańskich nie tylko w Polsce, ale również na świecie – mówi bp Romuald Kamiński, przewodniczący Komitetu ds. Dialogu z Religiami Niechrześcijańskimi, działającego w ramach gremiów Episkopatu. Pokojowe współistnienie na ziemiach polskich katolików i Tatarów muzułmańskich ma wielowiekową tradycję. Przykładem dialogu między chrześcijaństwem a islamem w Polsce jest świadectwo Jana Jakuba Szegidewicza o św. Maksymilianie Marii Kolbem. Muzułmanin był głównym świadkiem w procesie beatyfikacyjnym franciszkanina. Warto o tym wspomnieć w trwającym Roku Kolbiańskim.

W tym roku Dzień Islamu katolicy w Polsce będą obchodzić po raz jedenasty. Punktem centralnym obchodów jest modlitwa w intencji przezwyciężania przemocy między wyznawcami różnych religii, pokoju na świecie oraz o pokojowe współdziałanie wiernych obu religii. Do części stałych obchodów należą także: przesłanie nawiązujące do tematu Dnia Islamu, czytanie fragmentów ksiąg świętych (Pisma Świętego i Koranu), Dua (czyli muzułmańska modlitwa spontaniczna), modlitwa powszechna zakończona „Ojcze nasz” i przekazanie znaku pokoju. Spotkanie chrześcijan i muzułmanów kończy agapa, czyli okazja do wspólnych rozmów przy muzyce Orientu.

Tegoroczny Dzień Islamu nawiązuje do przesłania Papieskiej Rady ds. Dialogu Międzyreligijnego na koniec miesiąca Ramadan w 2010 r. W tekście „Chrześcijanie i muzułmanie: razem, by przezwyciężyć przemoc między wyznawcami różnych religii”, czytamy, że wśród przyczyn przemocy między wyznającymi różną wiarę wskazać można manipulowanie religią w celach politycznych czy dyskryminację ze względów religijnych. Dokument wskazuje też drogę do pokoju – to „uznanie tego, co jest nam wspólne, i respektowanie różnic, opierając na tym kulturę dialogu”, a także „znaczenie wychowywania do szacunku, dialogu i braterstwa na różnych obszarach edukacji: w domu, w szkole, w kościołach i meczetach”.

Centralne obchody Dnia Islamu odbędą się tradycyjnie w Warszawie. Miejscem spotkania będzie dawny budynek kurii warszawsko-praskiej znajdujący się przy ul. Floriańskiej 3. Spotkanie rozpocznie się o godz. 17.00 w środę, 26 stycznia.

Jak podkreśla bp Romuald Kamiński, Polska może być wzorem dla Europy w zakresie prowadzenia działalności dialogu międzyreligijnego. W Konferencji Episkopatu Polski działa Komitet ds. Dialogu z Religiami Niechrześcijańskimi (w ramach Rady ds. Dialogu Religijnego). Pierwszym przewodniczącym zespołu był bp Tadeusz Pikus, od 2006 r. pracami gremium kieruje bp Romuald Kamiński z Ełku. Główną organizacją prowadzącą działalność dialogiczną jest Rada Wspólna Katolików i Muzułmanów. Zasiadają w niej katolicy i muzułmanie, którzy pragną ukazywać elementy wspólne obu wielkich religii monoteistycznych. Ponadto funkcjonuje prowadzone przez księży werbistów Centrum Dialogu Kultur i Religii w Pieniężnie i Centrum Dialogu Międzykulturowego UKSW, prowadzone przez pracowników naukowo-dydaktycznych Sekcji Misjologii Wydziału Teologicznego.

Biskupi polscy w liście pasterskim „Dialog – zadanie na nowy wiek” z 2003 r. wskazali na „szukanie platform wzajemnego poznania dla zgodnego współżycia”, tak by „rozszerzać dobro, zgodę i braterstwo wśród wszystkich dzieci jednego Ojca, który jest w niebie”.

Pierwsze działania na rzecz dialogu chrześcijańsko-muzułmańskiego w Polsce podjął bp Władysław Miziołek. W połowie lat 80. przyjął on Wielkiego Muftiego Libanu, a w 1994 r. przewodniczył Mszy św. w kościele św. Aleksandra w Warszawie, w której uczestniczyli katolicy i muzułmanie. Było to pierwsze nieformalne przedsięwzięcie, mające na celu zbliżenie wyznawców dwóch religii monoteistycznych. Inicjatorem tej Mszy św. w intencji pokoju była Fundacja Dzieło Odbudowy Miłości. Od 1997 r. na zakończenie Tygodnia Modlitw o Jedność Chrześcijan z inicjatywy Fundacji prowadzone były modlitwy w intencji pokoju i współpracy z muzułmanami. W 2000 r. Konferencja Episkopatu Polski ustanowiła dzień modlitw poświęcony islamowi. Pierwszy Dzień Islamu w Kościele Katolickim w Polsce odbył się 26 stycznia 2001 r. w kościele św. Marcina w Warszawie. W latach 2002-2006 centralne nabożeństwa Dnia Islamu miały miejsce w sanktuarium św. Andrzeja Boboli w Warszawie, później odbywały się w Domu Pielgrzyma „Amicus” na warszawskim Żoliborzu, a od 2009 r. – w budynku domu parafialnego katedry warszawsko-praskiej.

W Polsce funkcjonują dwa religijne związki muzułmańskie wpisane do rejestru Kościołów i Związków Religijnych. Muzułmański Związek Religijny w RP, uznany oficjalnie w 1925 r., liczy obecnie ok. 6 tys. członków, zrzesza przede wszystkim Tatarów Muzułmanów Polskich. Zarejestrowana w 2004 r. Liga Muzułmańska w RP zrzesza muzułmanów przybywających do Polski na studia oraz do pracy, a także osoby przyjmujące islam za swoją religię. Według szacunków liczy ok. 25 tysięcy członków. Pozostałe organizacje są marginalne, zrzeszają od kilkudziesięciu do trzystu osób w kraju.