Szef katowickiego IPN zwierzchnikiem polskich bożogrobców

Wręczenia dekretu dokonał kard. Kazimierz Nycz, metropolita warszawski a zarazem Wielki Przeor Zwierzchnictwa w Polsce Zakonu Rycerskiego Grobu Bożego, jednego z dwóch (po Zakonie Maltańskim) uznawanych przez Stolicę Apostolską zakonów rycerskich istniejących w Kościele katolickim.

Jego Ekscelencja (tak tytułuje się oficjalnie zwierzchników tego Zakonu) dr Andrzej Sznajder, Kawaler Zakonu Rycerskiego Świętego Grobu Bożego w Jerozolimie, został przyjęty do Zakonu podczas inwestytury, która odbyła się w 2008 r. w Częstochowie. Jest wiernym świeckim diecezji gliwickiej, zamieszkałym w parafii pw. NMP Jasnogórskiej w miejscowości Orzech, położonej w gminie Świerklaniec k. Tarnowskich Gór. Od 2001 r. pełni posługę nadzwyczajnego szafarza Komunii św. Nowy zwierzchnik Polskiego Zwierzchnictwa Zakonu Grobu Bożego jest historykiem i od 2014 r. dyrektorem Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach.

Dr Andrzej Sznajder urodził się 16 lutego 1965 r. w Chorzowie na Górnym Śląsku. Od czternastego roku życia jest zaangażowany w działalność Ruchu Światło-Życie, a obecnie jest członkiem Rady Fundacji Światło-Życie z siedzibą w Katowicach. Gdy w grudniu 1981 r. władze komunistyczne w Polsce wprowadziły stan wojenny, Andrzej Sznajder – jako uczeń II klasy liceum ogólnokształcącego – zaangażował się w działalność podziemnych struktur „Solidarności”. Skutkiem tego było zatrzymanie go przez Służbę Bezpieczeństwa i internowanie na okres miesiąca. Jako siedemnastolatek był wówczas najmłodszym więźniem politycznym PRL. Działalność w podziemnych strukturach opozycji antykomunistycznej kontynuował w czasie studiów, jako kolporter wydawnictw ukazujących się poza zasięgiem cenzury. W 1989 r. zawarł sakrament małżeństwa z Jolantą Sznajder. Mają dwoje dorosłych dzieci: Jakuba (ur. w 1992 r.) i Jadwigę (ur. w 1994 r.). Od 2019 r. prowadzą w archidiecezji katowickiej, jako nauczyciele, kursy dla narzeczonych przygotowujących się do małżeństwa, pn.: „Przed Nami Małżeństwo”.

Nowo mianowany zwierzchnik polskich dam i rycerzy Grobu Bożego jest absolwentem historii na Wydziale Nauk Humanistycznych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w Lublinie. Ukończył także studia podyplomowe na Wydziale Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach – w zakresie organizacji i zarządzania oświatą oraz na Uniwersytecie Ekonomicznym w Katowicach – studia podyplomowe w zakresie zarządzania w kulturze, sztuce i turystyce kulturowej. W 2015 r. na Uniwersytecie Rzeszowskim został mu nadany stopień naukowy doktora nauk humanistycznych. W swoim dorobku dr Andrzej Sznajder ma ok. 50 publikacji naukowych, popularnonaukowych, recenzji oraz wystaw. Jego zainteresowania i prace badawcze koncentrują się wokół zagadnień związanych ze stanem wojennym w Polsce, z historią Kościoła w PRL, w szczególności – prześladowania kapłanów przez komunistyczny aparat bezpieczeństwa

Zakon Rycerski Świętego Grobu Bożego w Jerozolimie (łac. Ordo Equestris Sancti Sepulchri Hierosolymitani), który obecnie posiada swoją siedzibę w Watykanie, został założony w Jerozolimie, po I krucjacie, aby troszczyć się o bazylikę Grobu Bożego i nieść pomoc pielgrzymom. Historyczne korzenie tego zakonu rycerskiego sięgają dawnego Zakonu Kanoników Regularnych Stróżów Świętego Grobu Pańskiego w Jerozolimie, powstałego również w tym samym czasie w Ziemi Świętej, zwanych popularnie na ziemiach polskich bożogrobcami lub miechowitami – od Miechowa, ich głównego domu generalnego, do którego zostali sprowadzeni w 1163 r. przez krzyżowca Jaksę, działając następnie w Polsce przez prawie 650 lat, aż do kasaty w 1819 r. Kanonicy Grobu Bożego oddawali się prowadzeniu działalności duszpasterskiej, edukacyjnej i charytatywnej, m.in. prowadzili szkoły lub szpitale w Gnieźnie, Krakowie, Chorzowie, Bytomiu, Sieradzu i Rypinie. Zawdzięczamy im powstanie w Polsce kopii jerozolimskiego Grobu Chrystusa (w Miechowie, Przeworsku i Nysie) oraz zwyczaj budowania co roku tych grobów w kościołach w Wielki Piątek.

Zakon Rycerski Grobu Bożego został odnowiony przez bł. papieża Piusa IX w 1847 r. i zreformowany przez niego w 1868 r. uzyskał status papieskiego zakonu rycerskiego. Wzbogacony przywilejami papieży, przez historyczne, prawne i duchowe powiązania, znajduje się odtąd pod opieką Stolicy Apostolskiej. Na mocy decyzji papieża Leona XIII z 1888 r., do Zakonu są przyjmowane również kobiety. Od 1949 r. posiada on kanoniczną osobowość prawną, a od 1996 r. – państwową osobowość prawną Państwa Miasta Watykan, nadaną mu przez św. papieża Jana Pawła II i stanowi organ centralny Kościoła katolickiego w rozumieniu przepisów traktatu laterańskiego z 11 lutego 1929 r., co potwierdził papież Franciszek w najnowszym jego statucie z 11 maja 2020 r. Zakon, kierowany jest przez Kardynała Wielkiego Mistrza, mianowanego przez Ojca Świętego. Liczy ok. 30 000 członków, przyjmowanych podczas specjalnego obrzędu, zwanego inwestyturą, zorganizowanych w 64 strukturach lokalnych, zwanych zwierzchnictwami lub delegaturami magistralnymi, i działa w 40 państwach. Jego celem jest troska o chrześcijan w Ziemi Świętej, a przede wszystkim wspieranie modlitewne i materialne działalności Patriarchatu Łacińskiego Jerozolimy oraz instytucji religijnych, charytatywnych, edukacyjnych, kulturalnych i społecznych Kościoła katolickiego funkcjonujących na terenie tej diecezji jerozolimskiej. Zakon składa się z duchownych i świeckich, nie związanych ślubami zakonnymi, którzy noszą podczas liturgii charakterystyczne płaszcze – białe (Kawalerowie) i czarne (Damy) – z czerwonym krzyżem jerozolimskim oraz stawia również za cel swoim członkom praktykę cnót ewangelicznych. W 2022 r. przypada jubileusz 175-lecia odnowienia Zakonu przez Stolicę Apostolską.

Pierwsi polscy rycerze Grobu Bożego w Jerozolimie pojawiają się już w XV w. Starania nad utworzeniem w Polsce oficjalnej struktury krajowej tego Zakonu zostały zapoczątkowane w 1930 r., lecz przerwała je II wojna światowa i okres komunizmu. Polskie Zwierzchnictwo Zakonu Rycerskiego Świętego Grobu Bożego w Jerozolimie powstało oficjalnie 8 grudnia 1995 r. i liczy niespełna 300 członków.