Powstaje leksykon drewnianej architektury sakralnej

Publikacja przygotowywana jest w ramach polsko-norweskiego projektu promocji dziedzictwa kulturowego "Skarby w drewnie ukryte", realizowanego przez Stowarzyszenie Pro Carpathia z Rzeszowa. Jest to jedyny tego typu projekt w Polsce. Wydawnictwo ukaże się on w nakładzie tysiąca egzemplarzy.

"Zebraliśmy dane i materiały ilustracyjne do 218 istniejących obiektów sakralnych z obszaru Podkarpacia. Dzieląc to mniej więcej równo na dwie części zakładamy, że w pierwszym tomie znajdą się cerkwie i kościoły w miejscowościach od litery B do Ł, a w kolejnym tomie - od M do Ż" - powiedział PAP redaktor publikacji, Krzysztof Zieliński.

Leksykon będzie bogato ilustrowany fotografiami prezentowanych obiektów. Będą to zdjęcia zarówno archiwalne, jak i współczesne, pochodzące z prywatnych zbiorów zespołu redakcyjnego, czytelników dwumiesięcznika "Skarby Podkarpackie", wydawanego przez stowarzyszenie oraz Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Przemyślu.

Do przygotowania publikacji konieczne było przejrzenie dziesiątek książek, stron internetowych poszczególnych parafii, weryfikowanie poszczególnych danych oraz zgromadzenie ponad tysiąc zdjęć. Zadaniem leksykonu ma być przede wszystkim pokazanie, w jakim stanie jest drewniana architektura sakralna w regionie. W publikacji znajdą się obiekty zarówno w dobrym stanie, odnowione, jak i budowle zrujnowane, ale jeszcze wciąż istniejące.

Obiekty, które z przyczyn losowych - zniszczeń wojennych, pożaru lub ludzkiego zaniedbania - już nie istnieją, zostaną przypomniane w aneksie dołączonym do drugiego tomu wydawnictwa.

Redaktor leksykonu zwraca się z prośbą do posiadaczy zdjęć cerkwi i kościołów, których już nie ma, o ich bezpłatne udostępnienie. "Chcielibyśmy pokazać olbrzymią skalę zniszczeń, bo sądzimy, że przepadło co najmniej 350-400 obiektów. Chcemy je w tym naszym dziele policzyć" - wyjaśnił Zieliński.

Projekt "Skarby w drewnie ukryte" został zainaugurowany wiosną 2010 roku i potrwa do końca września 2011 roku. Jest realizowany przez rzeszowskie Stowarzyszenie Pro Carpathia przy współpracy z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków w Przemyślu.

Budżet projektu wynosi ponad 1 mln zł, z czego 90 proc. pochodzi ze środków Funduszu Wymiany Kulturalnej w ramach Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego. Pozostałe 10 proc. stanowi praca w formie wolontariatu polskich konserwatorów. W przedsięwzięcie zaangażowane jest także norweskie miasto Roros oraz wielu ekspertów i instytucji kulturalnych.

W ubiegłym roku przygotowano dokumentację i wytyczne konserwatorskie dla dziewięciu drewnianych świątyń, zarówno cerkwi, jak i kościołów, znajdujących się na trasach Szlaku Architektury Drewnianej na Podkarpaciu.

Stowarzyszenie Pro Carpathia planuje wydanie także "Białej Księgi Dziedzictwa Historycznego" i "Zielonej Księgi Dziedzictwa Historycznego". Pierwsza z nich ukaże się także już w marcu br. i zawierać będzie dane potrzebne do przygotowania wytycznych konserwatorskich, niezbędnych do renowacji zabytków. W drugiej, opublikowanej na zakończenie projektu, zostaną zaprezentowane modelowe rozwiązania konserwatorskie w wybranych obiektach.