Małżeństwo Anny i Jana Niepsujów z Klikowej są bohaterami kolejnego odcinka cyklu IPN "Nie tylko Ulmowie"

Jedenasty odcinek serii "Nie tylko Ulmowie" opowiada o wielodzietnej rodzinie Anny i Jana Niepsujów z Klikowej koło Tarnowa, którzy podczas niemieckiej okupacji dali schronienie żydowskiemu małżeństwu Kurzów z Tarnowa. Film jest dostępny na kanale IPNtv.

"Zastrzelona matka ośmiorga dzieci" to tytuł kolejnego, jedenastego odcinka miniatury filmowej IPN z cyklu "Nie tylko Ulmowie". Film opowiada o wielodzietnej rodzinie Anny i Jana Niepsujów z Klikowej koło Tarnowa (woj. małopolskie), którzy dali schronienie żydowskiemu małżeństwu Kurzów z Tarnowa.

W 1942 r. Tarnów był największym skupiskiem ludności żydowskiej w dystrykcie Generalnego Gubernatorstwa. Żyło tam około 40 tys. Żydów. W czerwcu tego roku przeprowadzono w tym mieście pierwsze akcje deportacyjne - do obozu zagłady w Bełżcu wywieziono ponad osiem tysięcy Żydów. Wszystkich uznanych za niezdolnych do podróży - starców, chorych, kalekich oraz matki z małymi dziećmi. Kolejne osiem tysięcy Żydów Niemcy wymordowali na żydowskim cmentarzu i w podtarnowskich lasach.

Najprawdopodobniej w październiku 1942 r. mieszkające w Tarnowie na ul. Asnyka żydowskie małżeństwo Kurzów schroniło się w gospodarstwie Anny i Jana Niepsujów w Klikowej pod Tarnowem. Anna pracowała na roli i wraz z Janem, pracownikiem kolei, zajmowała się wychowaniem ośmiorga dzieci.

9 kwietnia 1943 r. Anna Niepsuj została zastrzelona przez Niemców za ukrywanie małżeństwa Kurzów. Świadkiem tragedii była jej córka, Maria. Sześciolatka jako jedyna z przebywających wówczas w gospodarstwie osób uniknęła śmierci.

"[] Pamiętam, że mama wyszła do pokoju. Widziałam, że klęczała i modliła się. Nic do mnie nie mówiła. Słyszałam, że Niemcy sprowadzają kogoś ze strychu. Gdy zeszli do sieni, ja usłyszałam strzały. Ja się wystraszyłam i weszłam pod łóżko. Niemcy po tych strzałach weszli po mamę" - wspominała tragedię po 49 latach.

Kolejne odcinki cyklu "Nie tylko Ulmowie" prezentowane będą do końca maja 2024 r. w każdy piątek o godzinie 10. Dotychczas opublikowano m.in. filmy: "Czerwone korale" o rodzinach Gądków, Kucharskich, Książków i Nowaków z Wolicy i Wierzbicy k. Miechowa, "Ukrywani uciekli, gospodarze zabici" o rodzinie Balawendrów z Zalesia k. Lubaczowa, "Bunkier pod łóżkiem" o rodzinie Kobylców z Michałkowic k. Katowic oraz "Ukryli osiemnastu Żydów" o rodzinie Andrzejczyków, "Ocaliła 200 Żydów" o Zofii Klemens.

Większość z tysięcy osób, które udzieliły pomocy Żydom w czasie okupacji niemieckiej nigdy nie została uhonorowana, a najprawdopodobniej nigdy nie będzie publicznie znana.

Naukowcy oceniają, że Niemcy w czasie II wojnie światowej zamordowali za pomoc Żydom około tysiąca Polaków. Dzięki heroicznej działalności wielu mieszkańców Polski udało się uratować kilkadziesiąt tysięcy polskich obywateli pochodzenia żydowskiego.

Maciej Replewicz

Zarówno ten film jak i poprzednie znajdziesz TUTAJ