Logo i program Jubileuszu Miłosierdzia

W Adhortacji apostolskiej Evangelii gaudium, która jest programem pontyfikatu Papieża Franciszka, pojawia się znaczące wyrażenie, pomagające w zrozumieniu sensu tego nadzwyczajnego Jubileuszu ogłoszonego 11 kwietnia: “[Kościół] Żyje niewyczerpalnym pragnieniem ofiarowania miłosierdzia, będącego owocem doświadczenia nieskończonego miłosierdzia Ojca i jego udzielającej się mocy” (EG 24). To właśnie w świetle tego pragnienia powinniśmy odczytać na nowo Bullę inaugurująca Jubileusz „Misericordiae vultus”, w której to Papież Franciszek opisuje cele Roku Świętego. Jak już wiadomo, 8 grudnia, w Uroczystość Niepokalanego Poczęcia NMP, zostaną otwarte Drzwi Święte w Bazylice św. Piotra, natomiast 20 listopada 2016 w Uroczystość Jezusa Chrystusa, Króla Wszechświata, Rok Święty zostanie zakończony. Pomiędzy tymi datami będą miały miejsce różne wydarzenia oraz celebracje.

Już na samym początku należy stwierdzić, rozwiewając wszelkie wątpliwości, że Jubileusz Miłosierdzia nie jest i nie zamierza być Wielkim Jubileuszem Roku 2000. Każde zatem porównanie tych dwóch wydarzeń byłoby pozbawione znaczenia, gdyż każdy Jubileusz przynosi szczegóły i cele sobie właściwe. Papież pragnie, aby ten Jubileusz był przeżyty w Rzymie tak, jak w Kościołach lokalnych. To pragnienie zwraca szczególną uwagę na życie poszczególnych Kościołów oraz na ich potrzeby w taki sposób, aby wydarzenia nie stały się nadrzędne dla ich kalendarza, lecz były jego uzupełnieniem. Co więcej, po raz pierwszy w historii Jubileuszów zostaje ofiarowana możliwość otwarcie Drzwi Świętych – Bramy Miłosierdzia – również w każdej z diecezji, a szczególnie w katedrach lub w innych, znaczących kościołach czy też w sanktuariach o wyjątkowym znaczeniu dla pielgrzymów. W podobny sposób możemy łatwo zrozumieć inne cechy charakterystyczne zawarte w Bulli, które czynią ten Jubileusz nadzwyczajnym. Już samo odwołanie się do miłosierdzia przełamuje tradycyjne schematy. Historia Jubileuszów charakteryzuje się cyklicznością co 50 i co 25 lat. Dwa nadzwyczajne Jubileusze zachowywały tę cykliczność rocznicy odkupienia dokonanego przez Chrystusa (rok 1933 i 1983). Obecny Jubileusz jest natomiast tematyczny. Wzmacnia go główna treść wiary i przywołanie Kościoła do Jego priorytetowej misji bycia znakiem i świadectwem miłosierdzia we wszystkich aspektach życia duszpasterskiego. Myślę w końcu o odwołaniu się Papieża Franciszka do judaizmu czy do islamu, aby odnaleźć właśnie w temacie miłosierdzia drogę dialogu oraz przezwyciężenia trudności, które są publicznie znane. Nie zapominajmy również o niezwykłych możliwościach, jakie oferują nam Misjonarze Miłosierdzia. Papież Franciszek udzieli im mandatu podczas celebracji w Bazylice św. Piotra w Środę Popielcową. Misjonarze powinni być kapłanami cierpliwymi, zdolnymi do zrozumienia ludzkich ograniczeń, ale również gotowi do wyrażenia inicjatywy i troski Dobrego Pasterza w przepowiadaniu oraz podczas spowiedzi. Nie chciałbym jednakowoż zatrzymywać się zbyt długo na kwestiach o charakterze ogólnym, lecz wejść głębiej w sprawy dotyczące meritum organizacji Roku Świętego.

Rozpoczynamy od logo, które jest sumą teologiczną miłosierdzia, oraz od motta, które mu towarzyszy. W motcie, które jest fragmentem z Łk 6,36 „Miłosierni jak Ojciec”, proponuje się życie miłosierdziem, biorąc przykład z Ojca, który prosi o to, aby nie sądzić i nie potępiać, lecz wybaczać oraz dawać miłość i przebaczenie bez miary (por. Łk 6,37-38). Logo jest dziełem ojca Marko I. Rupnika S.J. Przywołując bardzo cenny dla Kościoła starożytnego wizerunek Syna, który bierze na plecy zagubionego człowieka, logo wskazuje miłość Chrystusa, który wypełnia tajemnicę swojego Wcielenia Odkupieniem. Wizerunek jest tak wykonany, aby ukazać Dobrego Pasterza, który dotyka ciało człowieka aż do głębi czyniąc to z taką miłością, która przemienia życie. Jest jeszcze jeden szczegół, na który powinniśmy zwrócić naszą uwagę: Dobry Pasterz, w akcie całkowitego miłosierdzia, bierze na plecy ludzkość, ale Jego wzrok łączy się ze wzrokiem człowieka. Chrystus widzi oczami Adama, a Adam oczami Chrystusa. Każda osoba, kontemplując w Jego wzroku miłość Ojca, odkrywa w Chrystusie nowego Adama, a także swoje własne człowieczeństwo oraz przyszłość, która ją oczekuje. Cała scena umiejscowiona jest w formie tak zwanej mandorli (z wł. migdał). Forma ta również jest bardzo ważna dla ikonografii starożytnej i średniowiecznej, gdyż odwołuje się do obecności dwóch natur: boskiej i ludzkiej, w Chrystusie. Trzy koncentryczne kształty owalne o kolorze stopniowo jaśniejszym w kierunku zewnętrznym sugerują ruch Chrystusa, który wyciąga człowieka z nocy grzechu i śmierci. Z drugiej strony, głębia ciemniejszego koloru sugeruje również niepoznawalność miłości Ojca, który wszystko przebacza.

Logo jest zarejestrowanym znakiem międzynarodowym, aby uniknąć jakiegokolwiek niezgodnego użycia oraz by chronić jego własność. Pewnym jest, że jakiekolwiek użycie logo, niezgodne z czysto religijnym celem, będzie musiało zostać zaaprobowane przez niniejszą Papieską Radę, a każde nadużycie będzie z pewnością ścigane.

Kalendarz celebracji można odczytać w potrójnej perspektywie. Po pierwsze znajdują się tam wydarzenia, które przewidują istotny napływ ludzi. Pierwszym takim wydarzeniem, w dniach 19 – 21 stycznia 2016, będzie inicjatywa poświęcona tym wszystkim, którzy działają w ruchu pielgrzymkowym. To znak poprzez który chcemy pokazać, że Rok Święty jest prawdziwą pielgrzymką i tak też musi zostać przeżyty. Zaprosimy pielgrzymów do przebycia pewnego odcinka na piechotę, aby przygotować się w ten sposób do przekroczenia Drzwi Świętych w duchu wiary i modlitwy. Jest istotną sprawą przygotowanie tych osób, które zajmują się ruchem pielgrzymkowym, aby były one w stanie wznieść się ponad sferę turystyczną. Aby tego dokonać, powinni oni sami, jako pierwsi, stać się pielgrzymami.

Pomyśleliśmy również o tym, aby zaprosić wierzących, którzy w szczególny sposób żyją doświadczeniem miłosierdzia. Dlatego też 3 kwietnia 2016 odbędzie się celebracja otwarta na tę wielowymiarową rzeczywistość, która odnajduje się w duchowości miłosierdzia (ruchy, stowarzyszenia, instytuty religijne). Cały świat wolontariatu dobroczynnego, z kolei, jest zaproszony na 4 września 2016. Wolontariat jest konkretnym znakiem tego, kto żyje dziełami miłosierdzia w różnych jego przejawach, a przez to zasługuje na osobną celebrację. W podobny sposób pomyślana została celebracja dla wszystkich, którzy w sposób szczególny odnajdują się w duchowości maryjnej. Oni to zbiorą się razem na celebracji 9 października 2016 roku dla uczczenia Matki Miłosierdzia. Nie zabraknie również wydarzeń poświęconych w szczególności młodym, którzy po Bierzmowaniu wezwani są do wyznawania wiary. Pomyśleliśmy o nich 24 kwietnia 2016, gdyż Światowe Dni Młodzieży w Krakowie, w dniach 26-31 lipca 2016, są przeznaczone dla młodzieży starszej, a dla tych młodszych trudno jest znaleźć jakąś znaczącą przestrzeń duszpasterską.

Kolejne wydarzenie dotyczy diakonów, którzy z powołania i urzędu przeznaczeni są do przewodniczenia miłości dobroczynnej w życiu wspólnoty chrześcijańskiej. Dla nich przewidziany jest Jubileusz na 29 maja 2016. W 160 rocznice ustanowienia Uroczystości Najświętszego Serca Pana Jezusa odbędzie się Jubileusz Kapłanów. 25 września 2016 będzie Jubileusz katechetów i katechetek, którzy zajmują się przekazem wiary i wspierają życie we wspólnotach chrześcijańskich, a w szczególności w naszych parafiach. Na 12 czerwca zapraszamy wszystkich chorych, niepełnosprawnych oraz tych, którzy się o nich troszczą z miłością i oddaniem. 6 listopada 2016 odbędzie się Jubileusz więźniów. Będzie on miał miejsce nie tylko w więzieniach, ale staramy się również znaleźć taką formułę, dzięki której niektórzy z nich mogliby być z Papieżem Franciszkiem na Placu św. Piotra, celebrując ich własny Rok Święty.

Druga perspektywa dokona się w niektórych znakach, jakie Papież Franciszek wykona w sposób symboliczny, udając się na „peryferie” egzystencjalne, aby dać osobiste świadectwo bliskości i uwagi poświęconej biednym, cierpiącym, ludziom z marginesu oraz tym, którzy potrzebują takiego znaku troski. Chwile te będą miały znaczenie symboliczne, ale poprosimy również biskupów oraz księży, aby wykonali w swoich diecezjach podobny znak, w jedności z Papieżem, aby do wszystkich mógł dotrzeć ten konkrety wymiar miłosierdzia i bliskości Kościoła. Jako konkretny znak miłości dobroczynnej Papieża, który pozostanie jako pamiątka tego Jubileuszu, zostanie ofiarowany pewien znaczący gest, wychodzący naprzeciw potrzebom w świecie, aby wyrazić Miłosierdzie poprzez konkretną i rzeczywistą pomoc.

Trzecia perspektywa jest poświęcona pielgrzymom, którzy przybędą do Rzymu pojedynczo i bez żadnej specjalnej organizacji stojącej za nimi. Dla nich przygotowane zostaną niektóre kościoły w centrum historycznym, gdzie będą mogli znaleźć przyjęcie, przeżyć chwile modlitwy oraz przygotować się w sposób odpowiedni do przekroczenia Drzwi Świętych, w tym wydarzeniu duchowym, które się będzie tu odbywać. Wszyscy pielgrzymi, którzy przybędą do Rzymu, będą mogli w sposób uprzywilejowany przekroczyć Drzwi Święte. To jest konieczny element do tego, aby to wydarzenie było przeżyte w sposób religijny, bezpiecznie i z dala od niepokojów i zawirowań, które każdego dnia zdają się atakować miliony ludzi przybywających do miejsc świętych chrześcijaństwa.

Oficjalna strona internetowa Jubileuszu już działa: http://www.iubilaeummisericordiae.va. Można się na nią również dostać wpisując adres: www.im.va. Strona jest dostępna w 7 językach: włoskim, angielskim, hiszpańskim, portugalskim, francuskim, niemieckim i polskim. Na stronie znajdują się informacje oficjalne na temat kalendarium głównych wydarzeń publicznych, wskazówki o sposobie wzięcia udziału w spotkaniach z Ojcem Świętym oraz każda wiadomość oficjalna, jaka pojawi się w związku z Jubileuszem. Diecezje, dzięki tejże właśnie stronie, będą mogły otrzymać informacje oraz wskazówki duszpasterskie, zapisać się, aby poinformować o swojej pielgrzymce oraz zakomunikować własne inicjatywy. Ze stroną internetową są powiązane tzw. social networks (Facebook, Twitter, Instagram, Google Plus oraz Flickr), dzięki którym można będzie zostać poinformowanym na bieżąco o inicjatywach Ojca Świętego oraz śledzić w czasie rzeczywistym wszystkie ważniejsze wydarzenia. Jeżeli zajdzie taka potrzeba, przygotujemy również app na telefon, która pozwoli zintegrować lepiej informacje.

Jesteśmy przekonani, że temat Miłosierdzia, którym Papież Franciszek wprowadził Kościół na drogę jubileuszowa, będzie mógł stać się czasem prawdziwej laski dla wszystkich chrześcijan oraz momentem przebudzenia dla kontynuowania na szlaku nowej ewangelizacji i nawrócenia duszpasterskiego, który wskazał nam Ojciec Święty. Jak napisał Papież Franciszek: „W tym Roku Jubileuszowym niech Kościół stanie się echem Słowa Boga, które brzmi mocno i przekonująco jako słowo i jako gest przebaczenia, wsparcia, pomocy, miłości. Niech się nie zmęczy nigdy ofiarowaniem miłosierdzia i niech będzie zawsze cierpliwy w umacnianiu i przebaczaniu. Kościół niech się stanie głosem każdego mężczyzny i każdej kobiety, niech powtarza z ufnością i bez ustanku: « Wspomnij na miłosierdzie Twe, Panie, na łaski Twoje, co trwają od wieków »” (MV 25).