Maryja pełna łaski, wybrana przez Boga na Matkę Syna, została od poczęcia zachowana nietknięta od zmazy grzechu pierworodnego. Tę prawdę 8 grudnia 1854 roku papież Pius IX ogłosił dogmatem wiary katolickiej i dziś Kościół obchodzi uroczystość Niepokalanego Poczęcia.
Na Wschodzie Święto Niepokalanego Poczęcia obchodzono już w VIII w., w liturgii zachodniej – pomiędzy IX a XI w., a w Polsce święto jest obchodzone od XIV wieku.
Papież Pius IX ogłosił dogmat bullą Ineffabilis Deus (Niewyrażalny Bóg). Uczynił to w bazylice św. Piotra w Rzymie w obecności 54 kardynałów i 140 arcybiskupów i biskupów.
Oficjalna treść nauki o tej Prawdzie została sformułowana jako dogmat następującymi słowami:
Ogłaszamy, orzekamy i określamy, że nauka, która utrzymuje, iż Najświętsza Maryja Panna od pierwszej chwili swego poczęcia – mocą szczególnej łaski i przywileju wszechmocnego Boga, mocą przewidzianych zasług Jezusa Chrystusa, Zbawiciela rodzaju ludzkiego – została zachowana nietknięta od wszelkiej zmazy grzechu pierworodnego, jest prawdą przez Boga objawioną i dlatego wszyscy wierni powinni w nią wytrwale i bez wahania wierzyć.
Według Kościoła katolickiego osoby, które zaprzeczają owej szczególnej łasce Maryi, są winne herezji.
Dzisiejsze czytania liturgiczne Kościoła ukazują nam dwie kobiety. Jedna niepokalana – Ewa przez nieposłuszeństwo i pychę stała się matką grzechu, Druga Niepokalana – Maryja przez swe posłuszeństwo i pokorę stała się Matką zbawienia. Bóg w planach zbawienia wybrał Maryję na Matkę odrodzonej ludzkości, a wszystkich w Chrystusie przeznaczył do chwały nieba.
Sprecyzujmy, czym jest Niepokalane Poczęcie:
Wyraża prawdę o tym, że rodzice Maryi – Joachim i Anna – poczęli swoją córkę, która została przez Boga zachowana od zranienia grzechem pierworodnym. Poczęcie nieskalane przez grzech pierworodny dotyczy tylko Maryi, która w wyjątkowy sposób została zachowana od grzechu ze względu na to, że stała się Matką Syna Bożego. Niepokalane poczęcie jest czymś innym od dziewiczego poczęcia Jezusa Chrystusa przez Maryję z Ducha Świętego. Boża interwencja w wypadku początku życia Maryi nie polegała na zastąpieniu działania rodziców, ale na ochronie Jej duszy przed skutkami grzechu pierworodnego. Oczywiście Syn Boży w swoim człowieczeństwie również nie był dotknięty grzechem.
Prawdę o niepokalanym poczęciu Maryi można przyjąć jedynie rozumem oświeconym wiarą.
Dogmat ukazuje niezwykłość i wolność Bożego działania. Chociaż zbawienie ludzkości dokonało się przez śmierć i zmartwychwstanie Chrystusa, na mocy przewidzianych zasług Zbawiciela Maryja już uprzednio została odkupiona i tym samym zachowana od grzechu pierworodnego. W ten sposób Bóg przygotował Ją do niezwykłego zadania w historii zbawienia.
Według wiary katolickiej każdy człowiek przychodzący na świat jest naznaczony grzechem pierworodnym. Grzech ten jest „przenoszony” wraz z przekazywaniem natury ludzkiej, która u Prarodziców, ze względu na ich nieufność i nieposłuszeństwo Bogu – o czym mówią pierwsze rozdziały Biblii – została pozbawiona pierwotnej świętości i sprawiedliwości. Grzech pierworodny – jak wyjaśnia Katechizm Kościoła Katolickiego (nr 404) – nie jest popełniany, lecz zaciągany, nie jest aktem, ale stanem, w jakim poczyna się człowiek. Z grzechu pierworodnego uwalnia człowieka dopiero chrzest święty.
W kilkuset kościołach w Polsce można bezgotówkowo złożyć ofiarę.
Na placu Żłobka przed bazyliką Narodzenia nie było tradycyjnej choinki ani świątecznych dekoracji.