Miejsce Pamięci w Bełżcu

"Wiem, jak wiele cierpienia doznali tam przede wszystkim nasi bracia Żydzi. Nie zapominam też jednak o ofiarnej postawie wielu Polaków, którzy przychodzili im z pomocą, wiedząc, że ryzykują własnym życiem" - napisał Ojciec Święty. Listy wystosowali też prezydenci Izraela, Niemiec i Stanów Zjednoczonych. Na uroczystość otwarcia Muzeum-Miejsca Pamięci przybyli przedstawiciele polskich władz z prezydentem RP Aleksandrem Kwaśniewskim, ambasador Izraela, delegacje środowisk żydowskich z całego świata, potomkowie rodzin ofiar obozu w Bełżcu i przedstawiciele Kościoła katolickiego. Rodziny ofiar zbrodni mogły dziś po raz pierwszy pomodlić się za swoich bliskich w miejscu, gdzie leżą ich prochy. We wspólnej modlitwie w intencji ofiar obozu w Bełżcu uczestniczyli: rabin Warszawy i Łodzi Michael Szudrich, biskup zamojsko-lubaczowski Jan Śrutwa oraz biskupi pomocniczy archidiecezji lubelskiej: Mieczysław Cisło i Artur Miziński. Po modlitwach uczestnicy uroczystości złożyli kwiaty i zapalili znicze przy tablicy upamiętniającej pomordowanych. Prezydent Kwaśniewski złożył wieniec od narodu. W swoim przemówieniu podkreślił, że "pamiętać znaczy nie tylko: przypominać sobie. Pamiętać - to zrozumieć przesłanie historii, nawet jej najczarniejszych stron. Przesłanie Bełżca to: nigdy nie przyzwalać na zło, nawet w jego najmniejszych przejawach, nie można przyzwalać na głoszenie ideologii nienawiści". Wyraził też nadzieję, że od dziś pamięć o tym, co się tu wydarzyło, będzie nie tylko żydowska i nie tylko polska. "Powinniśmy uczynić wszystko, by stała się ona częścią zbiorowej pamięci całej Europy i świata" - mówił prezydent RP. Na terenie byłego hitlerowskiego obozu zagłady Żydów wzniesiono monument, zaprojektowany przez artystę rzeźbiarza Andrzeja Sołygę. Przez teren obozu-mogiły biegnie też 2,5-metrowej szerokości Droga w Szczelinie, wzdłuż której, na chodniku, umieszczono nazwy 400 gmin żydowskich, z których pochodziły ofiary obozu. Wraz z pomnikiem i Drogą w Szczelinie powstał nowy pawilon muzealny, w którym przygotowano stałą ekspozycję, przedstawiającą historię tego miejsca. Na wystawie są prezentowane fotografie, dokumenty, a także przedmioty należące do ofiar obozu. Z samego obozu przetrwały tylko: fragment instalacji do gazowania i obozowa tablica informacyjna. W powstałym w 1942 r. obozie zamordowano ponad pół miliona Żydów galicyjskich oraz Romów i Polaków. Był to jeden z trzech obozów zagłady na Lubelszczyźnie, obok Sobiboru i Treblinki. Obóz w Bełżcu zlikwidowano w 1943 r., w miejscu kaźni posadzono las. Od kilku lat, staraniem Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa w Warszawie, US Holocaust Memorial Museum oraz Amerykańskiego Komitetu Żydowskiego w Waszyngtonie, trwały prace nad projektem upamiętnienia ofiar obozu i ochrony terenu, na którym znajdował się obóz i wciąż znajdują się prochy jego ofiar. Jak podkreśla Andrzej Przewoźnik, sekretarz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa - Miejsce- Pamięci w Bełżcu to nowe upamiętnienie tamtej zbrodni - godne ofiary, jaką złożyli żydowscy mieszkańcy Tarnopola, Lwowa oraz innych miejscowości południowo-wschodniej Rzeczpospolitej. Jednocześnie jest to wyraz współpracy polsko-amerykańskiej i współpracy ze środowiskami żydowskimi.