Uczyć się poprawnego języka wiary

- Nakładem Wydawnictwa UKSW w Warszawie ukazał się Słownik podstawowych pojęć teologicznych, którego Ekscelencja jest autorem. Jak zrodziła się idea napisania nowego słownika o takiej tematyce? - Słownik powstawał przez wiele lat. Jest owocem moich zmagań ze słowem jako wykładowcy i kaznodziei. Już przy pierwszym spotkaniu ze studentami na wykładzie zauważyłem, że w niektóre słowa przeze mnie wypowiadane wkładają inne treści. Odtąd staram się zatrzymywać przy słowach, których oni nie rozumieją, i wyjaśniać je w miarę moich możliwości. Słowo jest artykulacją myśli. Jakie słowa, taka myśl, i odwrotnie. Stąd też praca nad słowem winna towarzyszyć człowiekowi przez całe życie. Słowo jest też podstawowym środkiem komunikacji. Gdy ludzie mówią różnymi językami, nie ma szansy na porozumienie się. Dotyczy to wszystkich środków komunikacji: w polityce, ekonomii, w życiu codziennym. Jeżeli chcemy tworzyć więzy przyjaźni, musimy zdobywać się na słowa precyzyjne, jasne i piękne. Każda nauka posiada swój język. Ma go również teologia, która jest nie tylko nauką, lecz również mądrością i próbą rozumienia wiary. Nakłada to na nią szczególny obowiązek, by wyjaśniając wiarę, nie prowadziła do jej zaciemnienia. - We wstępie do książki Ksiądz Arcybiskup zwrócił uwagę, że "nie sposób głosić Ewangelii, jeśli słuchacze nie rozumieją tego, co do nich mówimy". Czy zgodzi się Ekscelencja ze zdaniem, że z jednej strony kaznodzieja, katecheta powinien starać się uczynić język swego przepowiadania zrozumiałym, ale z drugiej strony odbiorca również jest zobowiązany, aby - przynajmniej w jakimś podstawowym zakresie - poznawać i rozumieć terminologię religijną, teologiczną czy kościelną? - Jezus Chrystus posługiwał się językiem ludzi sobie współczesnych. To samo czynili apostołowie. Był to język modelowany przez proroków, poetów i w ogóle natchnionych pisarzy Starego Testamentu. Był to jednocześnie język prostych ludzi. Gdy chrześcijanie zaczęli głosić Ewangelię uczonym kręgu kultury greckiej i rzymskiej, znaleźli się w potrzebie mówienia ich językiem. Nastąpił wtedy szczęśliwy dla chrześcijaństwa zwrot ku skarbom myśli grecko-rzymskiej. Ewangelia zaczęła się przyodziewać w nową szatę, nie przestając być sobą. Pociągnęło to za sobą przyjęcie terminów, które nie występują w Biblii. Teologia uczyniła krok do przodu, przez co stawała się bardziej precyzyjna, ale jednocześnie oddalała się od prostych ludzi. Dziś posługujemy się wieloma wypracowanymi wówczas pojęciami, nie zastanawiając się nad tym, czy zachowują one jeszcze swoje pierwotne znaczenie. Z tego powodu zachodzi potrzeba troski o te słowa: by łatwo z nich nie rezygnować, a jednocześnie by ich treść czynić zrozumiałą. Jest też troska obustronna: nauczycieli i uczniów, głosicieli i słuchaczy. Dobrze się stało, że religia wróciła do szkół. Jest nadzieja, iż od najmłodszych lat dzieci i młodzież będą uczyć się poprawnego języka wiary. Taką nadzieję niosą również wydziały teologiczne, na których studiują wierni świeccy. Dzięki tym wysiłkom chrześcijanie w Polsce będą mogli poprawnie myśleć, właściwie się modlić i prawidłowo postępować. - Co można powiedzieć o rozumieniu podstawowych pojęć teologicznych przez współczesnych Polaków na podstawie spotkań z młodzieżą studiującą lub obserwacji medialnych informacji związanych z życiem Kościoła? - Rozumienie podstawowych pojęć teologicznych w Polsce jest bardziej praktyczne niż teoretyczne. Wielu ludzi nie wie, co to jest Kościół, ale deklaruje przynależność do Niego, nie potrafi zidentyfikować sakramentów, ale je przyjmuje. Jeszcze gorzej jest z takimi terminami, jak przeistoczenie, komunia osób itd. Nawet liczni filozofowie współcześni nie rozumieją pojęcia osoby, tak bardzo ważnego w pojmowaniu Boga i człowieka.