Kto zastąpi biskupów emerytów

W tym roku dojdzie do istotnych zmian w episkopacie. Na emeryturę odejdą biskupi – metropolici, którzy przez wiele lat odgrywali w tym gronie ważną rolę: abp Tadeusz Gocłowski (metropolita gdański), abp Henryk Muszyński, (gnieźnieński) i abp Zygmunt Kamiński (szczecińsko-kamieński). Abp Gocłowski skończył 75 lat (wiek emerytalny biskupów) już we wrześniu 2006 roku, ale papież przedłużył mu pełnienie funkcji o dwa lata. W marcu obchodzić będzie 25-lecie sakry biskupiej i prawdopodobnie tuż po tym poznamy nazwisko jego następcy. W tym roku wiek emerytalny osiągną arcybiskupi Muszyński i Kamiński. Według prawa kanonicznego muszą złożyć na ręce papieża rezygnację z funkcji. W takich sytuacjach Watykan często przedłuża biskupom pełnienie misji, nawet o dwa lata, ale tym razem ma tak nie być. W kołach kościelnych mówi się, że rezygnacja abp. Kamińskiego, który 75-lecie będzie obchodził w lutym, zostanie przyjęta od razu ze względu na stan jego zdrowia. W przypadku abp. Muszyńskiego stanie się najprawdopodobniej tak samo, ale z powodów formalnych. Gdyby otrzymał przedłużenie pełnienia funkcji do marca 2010 roku, byłby prymasem przez trzy miesiące. Decyzją Benedykta XVI z końcem 2009 roku zrzeknie się bowiem tytułu prymasa na rzecz metropolity gnieźnieńskiego kardynał Józef Glemp, który 18 grudnia przyszłego roku skończy 80 lat. Takie tymczasowe rozwiązanie nie byłoby dobre dla Kościoła. Kardynał Glemp przekaże więc tytuł prymasa komuś innemu. Pod koniec roku, w grudniu, 75 lat skończy także biskup sosnowiecki Adam Śmigielski.Pojawiają się spekulacje, kto zajmie miejsce odchodzących metropolitów. Wiadomo, że trwają wewnątrzkościelne konsultacje i że Stolica Apostolska przy nominacjach będzie brała pod uwagę ustalenia Kościelnej Komisji Historycznej i Komisji Etyczno-Prawnej episkopatu w sprawie materiałów IPN na temat biskupów. Jednym z kandydatów na metropolitę szczecińsko-kamieńskiego jest abp Sławoj Leszek Głódź, biskup warszawsko-praski, wcześniej brany też pod uwagę jako nowy arcybiskup gdański. Od kilku lat przy okazji zmian personalnych wymieniany jest abp Józef Kowalczyk, nuncjusz apostolski. W tym roku kończy 70 lat, więc jest mało prawdopodobne, że zechce objąć jakąś diecezję. – Z wyborem następcy abp. Muszyńskiego, który zostanie prymasem, może być kłopot – mówi jeden z duchownych. – W episkopacie nie ma zbyt dużo wielkich osobowości, które mogłyby lub chciały pełnić tę funkcję.Tytuł prymasa jest zaszczytny, ale honorowy. Względy historyczne przemawiały, by powrócił do najstarszej metropolii i pierwszej stolicy Polski, ale dzisiejsza metropolia gnieźnieńska jest mniej znacząca. Nie wiadomo więc, czy którykolwiek z innych metropolitów chciałby pełnić tę funkcję, choć dla wiernych jest bardzo prestiżowa. Niektórzy w kręgach kościelnych widzieliby na tym miejscu abp. Stanisława Gądeckiego, obecnego metropolitę poznańskiego. Inni mówią o przewodniczącym Papieskiej Rady do spraw Świeckich, od niedawna kardynale, Stanisławie Ryłko. Ale nie jest wykluczone, że następcą abp. Muszyńskiego zostanie jeden z biskupów pomocniczych. Watykan może, oczywiście, odsunąć decyzję o wyznaczeniu nowego metropolity gnieźnieńskiego i przedłużyć misję abp. Muszyńskiemu, ale bez mianowania go prymasem. W takiej sytuacji nazwisko nowego prymasa poznamy dopiero w 2010 r. Odejście na emeryturę trzech metropolitów, którzy odgrywali ważną rolę w nadawaniu kierunku pracy episkopatu, to dalszy ciąg zmian pokoleniowych. Wymiana powoli dokonała się już w Radzie Stałej Episkopatu, która teraz jest bardziej zachowawcza.