Rada o kryzysie gospodarczym i zmianach klimatycznych

Tematyka spotkania Rady ds. Społecznych KEP powiązana została z zakończoną kilka dni temu w Brukseli Sesją Plenarną COMECE, w której uczestniczył przewodniczący Rady ds. Społecznych bp Piotr Jarecki, pełniący równocześnie funkcję wiceprzewodniczącego COMECE. W czasie obrad tego gremium w dniach 12-14 listopada br. poruszano m.in. takie zagadnienia, jak: wolna od pracy niedziela w kontekście Dyrektywy o Czasie Pracy, przyszłość Unii Europejskiej po kryzysie związanym z odrzuceniem przez Irlandię Traktatu Lizbońskiego, chrześcijańscy uchodźcy na świecie oraz stosunki Unii Europejskiej z Rosją po kryzysie gruzińskim. Poruszano również problem trwającego obecnie kryzysu finansowego oraz zmian klimatycznych. Te dwa ostatnie zagadnienia były głównymi tematami obrad Rady ds. Społecznych KEP, która obradowała w dniu 19 listopada 2008 roku w Warszawie. W spotkaniu wzięli udział: przewodniczący Rady bp Piotr Jarecki, członkowie: bp Marian Florczyk, bp Józef Kupny oraz bp Jan Tyrawa oraz jej konsulatorzy: ks. prof. dr hab. Janusz Balicki, prof. dr hab. Jan Grosfeld. Wśród zaproszonych gości znaleźli się prof. dr hab. Witold Modzelewski, ekonomista, prawnik, wiceminister finansów w latach 1992-1996, dr Andrzej Kassenberg Prezes Instytutu na rzecz Ekorozwoju, dr Leszek Karski, adiunkt w Katedrze Prawa i Zarządzania Środowiskiem w Instytucie Ekologii Bioetyki na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego, delegat Konferencji Episkopatu Polski w Grupie ds. zmian klimatycznych COMECE. W pierwszej części obrad Rady ds. Społecznych KEP głos zabrał prof. dr hab. Witold Modzelewski, który wygłosił referat nt. implikacji światowego kryzysu gospodarczego. Rozpoczął on swoją refleksję od stwierdzenia, iż współczesny kryzys ekonomiczny ma charakter unikatowy, jest to bowiem głęboki kryzys aksjologiczny. Jego istotą jest zafałszowanie rzeczywistości: „Zastąpiliśmy realną wycenę dóbr i usług, nadawaniem wartości czemuś, co nie ma wartości”. Do pozostałych źródeł kryzysu ekonomicznego profesor zaliczył: znaczne podporządkowanie się władzy publicznej interesom sektora finansowego, zanik instynktu właścicielskiego w strukturach korporacyjnych oraz kompromitację obecnego modelu nadzoru publicznego nad instytucjami finansowymi. Działaniem, jakie min. należy podjąć w celu przezwyciężenia kryzysu, jest sporządzenie niezależnego raportu przez niezależnych kontrolerów i ekspertów, którzy zdiagnozują w sposób wiarygodny kondycję finansową sektora finansowego. W późniejszym czasie będzie można podjąć dalsze kroki. Rolą Kościoła w tej materii jest wskazywani na prawdziwe źródło tego kryzysu. Druga część obrad poświęcona była zagadnieniom związanym ze zmianami klimatycznymi. W tej części głos zabrał jako pierwszy dr Andrzej Kassenberg, który wygłosił referat na temat istoty zmian klimatycznych. Stwierdził on, iż „od zarania dziejów gatunek ludzki należy do jednego z najbardziej ekspansywnych - dokonywał i dokonuje on przemian naszej planety”. Wskazał on na zagrożenie wynikające ze wzrostu emisji gazów cieplarnianych, którym jest globalne ocieplenie. Przywołał także liczne fakty związane z tym procesem takie, jak powodzie czy huragany. „Biorąc pod uwagę skalę zjawiska jak i jego bardzo poważne skutki dla naszego pokolenia oraz dla naszych dzieci i wnuków za niezbędne trzeba uznać ograniczenie wzrostu globalnej temperatury” - mówił Kassenberg. Stwierdził on, także na moralną odpowiedzialność człowieka wobec przyszłych pokoleń. W podsumowaniu swojego wystąpienia stwierdził: „Jeśli będziemy zwlekać z podjęciem decyzji, może okazać się, że jest już za późno, aby przeciwdziałać katastrofalnym skutkom. Dlatego też najbliższe lata, a szczególnie Konferencja Klimatyczna w Poznaniu w grudniu br., mają znaczenie o wymiarze globalnym i międzypokoleniowym”. Kolejno głos zabrał dr Leszek Karski, który przedstawił problem zmian klimatycznych przez pryzmat społecznego nauczania Kościoła Katolickiego. Tłumaczył on, że „ochrona środowiska stanowi ważny czynnik warunkujący prace Kościoła w myśl Posynodalnej Adhortacji Apostolskiej Ecclesia in America Jana Pawła II. Żądza posiadania i używania w nieuporządkowanym nadmiarze zasobów Ziemi stanowi zagrożenie dla człowieka zarówno w wymiarze lokalnym, regionalnym jak i czy globalnym.” Dodał także, że zmiany klimatu stanowią jedno z zagrożeń dla istnienia człowieka, spowodowanych przez niego samego. „Pamiętajmy, iż Bóg nam dał Ziemię po to, abyśmy nią w odpowiedni sposób zarządzali, a nie byśmy ją zniszczyli - mówił Karski. - Postawa chrześcijanina nie powinna być bierna i pesymistyczna, winna natomiast wykazywać zaangażowanie i wolę podjęcia wyzwania, jakim są zmiany klimatu. Kościół powinien silnie włączyć się w budowanie nowej świadomości człowiek: człowieka umiarkowanego, człowieka sprawiedliwego i człowieka odpowiedzialnego”. Wystąpienia prelegentów stały się punktem wyjścia do dyskusji na temat istoty wspomnianych problemów oraz ich znaczenia dla polskiej rzeczywistości społecznej. W jej podsumowaniu stwierdzono, że kryzys ekonomiczny i ekologiczny są kryzysami wartości. Pierwszy z nich dotyka problemu zafałszowanej rzeczywistości kreowanej przez instytucje finansowe, a drugi odnosi się do nadmiernej konsumpcji będącej udziałem współczesnego człowieka. Kluczem do rozwiązania tych problemów może być cnota umiarkowania i racjonalności. Po zakończonych obradach Rady ds. Społecznych KEP odbyła się konferencja prasowa, podczas której przewodniczący bp Piotr Jarecki zwrócił uwagę dziennikarzy na Raport Komisji Episkopatów Wspólnoty Europejskiej (COMECE) pt. „Chrześcijańska refleksja nad zmianami klimatycznymi”. Dokonano także podsumowania spotkania Rady ds. Społecznych Konferencji Episkopatu Polski. Kolejne spotkanie tego gremium zaplanowano na miesiąc marzec 2009 roku. Nowy skład Rady ds. Społeczny Konferencji Episkopatu Polski został zatwierdzony przez 337. Zebranie Plenarne KEP w dniach 18-19 października 2006 roku. Jej członkami są: bp Piotr Jarecki (Przewodniczący), bp Jan Tyrawa, bp Józef Kupny oraz bp Marian Florczyk. Konsultorami Rady są: ks. prof. Piotr Mazurkiewicz, ks. prof. Janusz Balicki, prof. Jan Grosfeld, dr Barbara Fedyszak-Radziejowska, prof. Edmund Wnuk-Lipiński, prof. Mirosława Grabowska, prof. Wojciech Roszkowski i dominikanin o. Maciej Zięba. Rada zbiera się dwa razy do roku. Celem tego gremium jest wspomaganie Konferencji Episkopatu Polski w jej pracy i wykonywaniu jej decyzji.