Marek Halter: Potrzebna skrucha prezydenta RP za postawę Polaków wobec Żydów w czasie wojny

Halter mówił o tym 17 stycznia w Lublinie, gdzie jako gość obchodów Dnia Judaizmu w Kościele katolickim rozpoczął wizytę w Polsce. Podczas lubelskiego spotkania Marek Halter powiedział, że chce prosić w imieniu społeczności żydowskiej, którą tworzyli jego rodzice, polscy Żydzi, by dzień 17 stycznia stał się w Polsce dniem skruchy. Chciałby, by polski prezydent publicznie przyznał, że Polacy nie zrobili wszystkiego, co mogli, by ratować Żydów i by wyraził skruchę. Przypomniał, że podobnego aktu dokonał Willy Brandt, który prosił o przebaczenie w imieniu narodu niemieckiego czy prezydent Jacques Chirac, który uznał współodpowiedzialność państwa za deportacje Żydów. „Dlaczego prezydent Polski nie miałby uznać publicznie faktu uwikłania się Polaków? To kroki niezbędne do tego, by Polacy mogli przyswoić sobie na nowo żydowską część swej przeszłości. Dopiero wówczas Polska stanie się znowu tym odważnym i hojnym krajem, który świat tak bardzo lubi. A ja będę mógł znowu być dumny z tego, że urodziłem się w Warszawie” – powiedział. Pisarz podkreślił, że taki akt mógłby być wyrazem wspólnego bólu wobec tego, co zaszło, sposobem na wyznanie tego bólu światu i na pojednanie. „Dla mnie Polska nie jest krajem neutralnym. Jest dla mnie również ojczyzną. Polska jako kraj również wiele wycierpiała, dlatego powinniśmy pokazać wspólnie, Polacy i Żydzi, nasz ból całemu światu” – stwierdził. Halter chciałby także, by historia Żydów w Polsce była obecna w szkołach, także na lekcjach języka polskiego. „Chciałbym, żeby w szkołach dzieci czytały książkę Rutki Laskier, tak jak w Holandii czyta się Annę Frank. Byłoby ważne, gdyby dzieci polskie, które urodziły się już po wojnie, dzisiaj czytały te słowa młodej żydowskiej dziewczynki” – mówił pisarz. Zdaniem Haltera, choć ważne są inicjatywy o charakterze religijnym a inicjatywę Kościoła uważa za bardzo ważną dla przyszłości, pamięci i polskiej kultury, to podstawowe jest poznanie wspólnej historii. Analizując relacje polsko-żydowskie na przestrzeni wieków pisarz doszedł do wniosku, że obecnie stosunek Polaków do judaizmu jest nadal „mieszanką podejrzliwości i fascynacji”. Porównał tę relację do starego małżeństwa. „Żydzi i polscy katolicy sprzeczają się, kochają, nie znoszą, ulegają fascynacji. Ale gdy jedno umiera, drugie pozostaje wdowcem” – powiedział. Halter znany jest ze swych działań na rzecz pokoju. W Lublinie zapowiedział, że po powrocie z wizyty w Polsce wybiera się do Strefy Gazy wraz z grupą rabinów, imamów i księży katolickich. Chcą w ten sposób zwrócić uwagę na potrzebę pokoju w tym miejscu. „Jeśli Palestyńczycy i Żydzi zobaczą tych imamów i rabinów razem, myślę, że to będzie ważne” – powiedział.