Judaizm: "Wy będziecie moim ludem, a ja będę waszym Bogiem"

Władza: prorok, kapłan, nauczyciel Forma, funkcja oraz duchowe aspekty władzy, która kieruje i rządzi życiem religijnym wspólnoty żydowskiej, ulegały zmianom w czasie. Prorok, kapłan i rabin (nauczyciel) obrazują te zmiany, które wyznaczają kolejne epoki judaizmu. Prorok. Biblijni prorocy przemawiali w imieniu Boga, aby zmienić sposób podejścia do spraw doczesnych. Pojawiali się różnego rodzaju prorocy, szczególnie między VIII a VI wiekiem przed Chr., wtedy też odgrywali oni kluczową rolę w Izraelu. Grupy proroków wędrownych, których imion Biblia nie podaje, związani z Saulem i jego szaleństwem, wpadali w ekstazy wywołane tańcem i muzyką. Inni prorocy, jak Eliasz czy Natan, rzucali wyzwania królom przez swe dramatyczne wystąpienia, które podawały w wątpliwość słuszność ich postępowania. Jeszcze inni prorocy, jak Amos, Jeremiasz i Izajasz, tworzyli pisma, które obnażały niesprawiedliwość, niegodziwość, nadużycia władzy, upadek i obłudę religijną. Prorocy kładli nacisk na zachowywanie przykazań Bożych, zwłaszcza tego, które nakazuje ludziom zaprowadzenie sprawiedliwości, pobożności i świętości na całej ziemi, zaś królom każe dążyć do dobrobytu także tych najsłabszych. Niekiedy pojawiali się odważni prorocy głoszący wyroki Boga, który postanowił uderzyć swój zbuntowany lud jakąś plagą lub klęską ze strony wrogich narodów, aby go pouczyć (Am 3, 2). Asyryjczycy splądrowali królestwo północne (Izraela) w 722 r. przed Chr., a w 587 r. przed Chr. babiloński władca Nabuchodonozor skazał na wygnanie przywódców królestwa południowego (Judy). W czasie tych zniszczeń, niewoli i rozproszenia prorocy głosili, że część Izraela, która zachowa wierność, doświadczy wyzwolenia. Kapłan. Kiedy pisarz Ezdrasz przyprowadził do Jerozolimy około tysiąc siedmiuset Żydów z niewoli babilońskiej, zgromadził cały lud, aby odnowić życie duchowe wspólnoty i odczytał im Księgę Prawa. Lud przysiągł, że będzie zachowywał normy świętości, a w centrum swojego odnowionego życia duchowego postawi kapłanów świątyni. Tak rozpoczęła się nowa forma życia społecznego, gdzie władza przechodziła w ręce kapłanów, funkcji sięgającej korzeniami starożytnego Izraela. Również dziś można jeszcze zaobserwować ślady linii kapłańskiej (kohen, l. mn. kohanim). Najwyższym kapłanem był potomek Sadoka, który sprawował swój urząd w czasach króla Dawida. Najwyższy kapłan mieszkał w Świątyni jerozolimskiej i kierował zarówno państwem, jak i życiem religijnym narodu. Koncentrowało się ono wokół Świątyni oraz kalendarza świąt i postów, a zwłaszcza wokół kapłanów - lewitów oraz uczonych w Piśmie, którzy pełnili swe urzędy w Świątyni. Kapłani i pisarze dokonali ogromnego wysiłku literackiego, szczególnie w V wieku przed Chr., kopiując i porządkując pisma dawnych i współczesnych proroków, jak również tworząc kompletne dzieła biblijne, w których poszerzali, przeglądali i dodawali zebrany materiał. Później, w I wieku przed Chr., szkoły uczonych w Piśmie dały początek uczonym szkołom faryzejskim i ich rabinom, faryzeuszom, którzy z kolei przez dzieło nauczania, pisma i dociekania prawne kierowali życiem żydowskim przez kolejne wieki aż do zburzenia Świątyni.