Procesje Bożego Ciała to publiczne wyznanie wiary

Przypadające w czwartek Boże Ciało to jedno z głównych i najbardziej uroczystych świąt obchodzonych przez Kościół katolicki. W naszym kraju jest uroczystością obchodzoną w ostatni czwartek po oktawie Zesłania Ducha Świętego, jest to zatem święto ruchome.

Boże Ciało to uroczystość ku czci Najświętszego Sakramentu, jej głównym punktem jest procesja.

Nawiązując do święta Bożego Ciała, kard. Nycz podkreślił, że jest ono związane z Eucharystią, której kult ma wiele wymiarów. "Najważniejszym jest sprawowanie Eucharystii, które dokonuje się w każdy dzień i w każdą niedzielę i to się dokonuje w kościołach - wszędzie tam, gdzie jest sprawowany Najświętszy Sakrament oraz przyjmowanie Komunii św." - zaznaczył hierarcha.

Istotnym wymiarem Eucharystii, poza kościelnym, jest - jak podkreślił metropolita warszawski - jej wymiar publiczny. "Procesja z Najświętszym Sakramentem, która wyrusza poza mury kościoła, ma na celu, aby w sposób publiczny uczcić Najświętszy Sakrament, niesiony w monstrancji po ulicach miast i wiejskich drogach. Procesja Bożego Ciała jest publicznym wyznaniem wiary" - powiedział kard. Nycz.

Rzecznik Episkopatu Polski ks. Paweł Rytel-Andrianik zwrócił uwagę, że w tym roku uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa kieruje nasze myśli do Legnicy, gdzie miały miejsce wydarzenia mające znamiona cudu eucharystycznego. "Są one umocnieniem naszej wiary, ponieważ Boże Ciało to święto ustanowione właśnie w oparciu o cud eucharystyczny" - podkreślił rzecznik KEP. Przypomniał jednocześnie, że we włoskiej Bolsenie w 1263 r., w czasie celebrowania mszy św., kapłan mający wątpliwości w wierze zobaczył na korporale krople krwi. Do dzisiaj ten dowód możemy oglądać w katedrze w Orvieto.

W Polsce Boże Ciało jest dniem wolnym od pracy. To święto zobowiązujące katolików do uczestnictwa w tym dniu we mszy świętej.

Pamiątkę ustanowienia Najświętszego Sakramentu Kościół sprawuje właściwie w Wielki Czwartek, jednak - jako że jest to dla katolików dzień już upamiętniający mękę Chrystusa - od XIII w. obchodzone jest osobne święto Bożego Ciała.

Bezpośrednią przyczyną ustanowienia święta Bożego Ciała były objawienia Julianny Cornillon z Francji, która w 1209 r. miała widzenia jasnej tarczy księżyca z zarysowaną ciemną plamą. Widzenia te zostały zinterpretowane jako skutek braku wśród świąt kościelnych dnia poświęconego Najświętszemu Sakramentowi.

Pod wpływem tych widzeń biskup Robert w 1246 r. ustanowił takie święto dla diecezji Liege. W 1252 r. zostało ono rozszerzone na Germanię. W 1264 r. papież Urban IV bullą "Transiturus" ustanowił święto Bożego Ciała dla całego Kościoła. Stało się to rok po cudzie eucharystycznym w Bolsenie - wówczas zaczęła krwawić hostia w rękach księdza wątpiącego w transsubstancjację (przemiana chleba i wina w ciało i krew Jezusa Chrystusa). Korporał, na który spadły krople krwi, jest przechowywany w katedrze w Orvieto.

Na termin obchodów Bożego Ciała wyznaczono czwartek w oktawie Trójcy Przenajświętszej. Z powodu śmierci papieża Urbana IV jego bulla w tej sprawie nie została ogłoszona. Uczynił to dopiero papież Jan XXII w 1317 r.

Pierwsze procesje w uroczystość Bożego Ciała odbywały się w latach 1265-75 w Kolonii, w Niemczech. Niesiono podczas nich krzyż z Najświętszym Sakramentem. Pod koniec XV w. procesje były już powszechne w Niemczech, Anglii, Francji, w północnych Włoszech i Polsce. Budowano cztery ołtarze jako stacje procesyjne. W uroczystym pochodzie ze śpiewem uczestniczyło duchowieństwo, cechy rzemieślnicze, bractwa kościelne, szkoły i rzesze wiernych.

Na czele procesji niesiona jest zawsze monstrancja z Najświętszym Sakramentem. Procesja zatrzymuje się kolejno przy czterech ołtarzach. Ołtarzy jest tyle, ilu było ewangelistów. Na każdym przystanku czytane są fragmenty z jednej Ewangelii, a więc po kolei - Mateusza, Marka, Łukasza i Jana.

Jako pierwszy obchody święta Bożego Ciała w Polsce wprowadził w diecezji krakowskiej w 1320 r. bp Nanker. Już w XIV w. procesje odbywały się w Płocku. W późnym średniowieczu i renesansie największym sanktuarium kultu Bożego Ciała w naszym kraju był poznański kościół Bożego Ciała.

W Polsce przed rozbiorami w procesji stołecznej kapłana niosącego monstrancję z Najświętszym Sakramentem podtrzymywał król wespół z najwyższymi dostojnikami państwowymi. Uczestnictwo wiernych w procesji łączyło się z manifestacją uczuć narodowych.

W okresie II Rzeczypospolitej procesje Bożego Ciała w Warszawie były niezwykle uroczyście celebrowane. W pierwszych latach po wojnie (1945-48) w warszawskiej procesji prymasowi towarzyszyli przedstawiciele komunistycznych władz, chcący w ten sposób zyskać uznanie społeczeństwa.

Konferencja Plenarna Episkopatu Polski 17 lutego 1967 r. zmodyfikowała obrzędy procesji Bożego Ciała, wprowadzając w całej Polsce nowe modlitwy przy każdym z czterech ołtarzy oraz czytania z czterech Ewangelii, tematycznie związane z Eucharystią.

Tegoroczna centralna procesja Bożego Ciała w Warszawie wyruszy około południa po mszy św. z archikatedry św. Jana Chrzciciela, przejdzie Krakowskim Przedmieściem i zakończy się na pl. Piłsudskiego, gdzie homilię wygłosi metropolita warszawski kard. Kazimierz Nycz. Na zakończenie udzieli on błogosławieństwa Najświętszym Sakramentem miastu i całej Polsce.

Boże Ciało w diecezjach:

• Bielsko: Miłosierdzie na ulicach; Chce przyjść do naszych serc...; Cieszyn: Z Jezusem umacniamy naszą jedność!
• Elbląg: Uświadamiają nam nasz los
• Gliwice: Poszukiwanie jedności
• Legnica: Z biskupem za Jezusem; Uświęcone ulice Zakaczawia
• Lublin: Skarb wyniesiony na ulice
• Łowicz: W pasiakach za Panem dobrym jak chleb
• Katowice: Miłość wbrew prawom dżungli
• Koszalin: Przekroczyć granicę pamiątki; Bóg wyszedł na ulice
• Kraków: Jeden chleb - pięć darów; Czy jesteśmy ludźmi miłosierdzia?;  Jezus na Krupówkach; Czernichowski wyraz wiary
• Opole: Kwiaty i dzwony dla Pana Boga
• Olsztyn: On jest lekarstwem dla świata
• Płock: Pokarm dla każdego
• Radom: Być jak monstrancja
• Sandomierz: Pan idzie z nieba
• Tarnów: Bądźmy codziennym chlebem dla innych
• Warszawa: To może być nowy początek;  Łamiąca strzały
• Wrocław: Największy skarb ludzkości: Eucharystia; On pragnie być niezbędny
• Zielona Góra: Bóg nie odrywa od nas oczu