Kard. Glemp o abp. Felińskim

„To bardzo prawy charakter, który potrafił zachować się wobec cara jak hierarcha prawdziwie wierzący i kochający Ojczyznę” – dodał kard. Józef Glemp opisując sylwetkę XIX wiecznego metropolity Warszawy, abp. Zygmunta Szczęsnego Felińskiego, który w niedzielę zostanie w Watykanie kanonizowany.

Abp Feliński przeciwny był wybuchowi nieprzygotowanego jego zdaniem Powstania Styczniowego w 1863 roku. Jednak po jego rozpoczęciu stanął zdecydowanie w obronie praw Polaków wobec władz rosyjskich, co przypłacił 20-letnią zsyłką w głąb Rosji.

„Jego wzór był mi bardzo bliski” – powiedział kard. Józef Glemp zwracając uwagę na „namiętność uczuć patriotycznych”, jakich świadkiem był w 1863 r. ówczesny metropolita Warszawy. „To, co się działo w pierwszych dniach stanu wojennego było podobne” – ocenił Prymas Polski.

„Była chęć gwałtownych działań i wybuchu gniewu. Starałem się to uspokajać mając przed oczyma właśnie wzór abp. Felińskiego, że trzeba głowę oszczędzać na inne rzeczy niż bić nią w mur” – wyznał KAI kard. Glemp.

Określił on przyszłego świętego jako człowieka prawego charakteru, wielkiej duchowości, dojrzałości i równowagi, którą opierał na Ewangelii. Zaznaczył, że Feliński, jako uczestnik powstania 1848 r. w Poznaniu „dobrze znał życie”. „Doskonale znał Europę od strony politycznej i widział jej potrzeby duchowe” – dodał Prymas.

„Potrafił zachować się wobec cara jak hierarcha prawdziwie wierzący i kochający Ojczyznę” – zauważył Prymas dodając, że zesłany przez władze carskie w głąb Rosji, abp Feliński przez 20 lat rządził Warszawą, nie zrezygnował z biskupstwa i zachowywał aktywność jako duszpasterz, autor ważnych dla XIX wieku pamiętników, dobrze wykształcony teolog a wreszcie założyciel Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi.

Pytany o to, co postać nowego polskiego świętego powinna mówić jego rodakom, żyjącym w wolnym kraju, na początku XXI wieku, kard. Glemp odparł: „poszanowanie wolności wtedy jest prawidłowe, kiedy jest oparte o zasady”. Zaznaczył, że zasady te abp Feliński czerpał z Ewangelię i w tej perspektywie widział sprawy międzynarodowe i międzyludzkie a także relacje ekumenicznych bowiem, jak zauważył Prymas Polski, nowy święty był bardzo otwarty na prawosławie i inne wyznania.

Zygmunt Szczęsny Feliński urodził się w 1822 r. na Wołyniu. Studiował matematykę na Uniwersytecie w Moskwie, na Sorbonie i w College de France w Paryżu. Brał udział w powstaniu w Poznaniu w 1848 r. Trzy lata później wstąpił do seminarium duchownego w Żytomierzu, a święcenia kapłańskie przyjął w 1855 r. W tym samym roku otworzył schronisko dla sierot i bezdomnych w Petersburgu.

W 1857 r. założył Zgromadzenie Sióstr Rodziny Maryi, któremu powierzył opiekę nad ubogimi. Pełnił funkcję spowiednika alumnów i kapelana w petersburskiej Akademii Duchownej i był profesorem filozofii w tej uczelni. Mianowany arcybiskupem metropolitą warszawskim 6 stycznia 1862 r., sakrę biskupią przyjął w Petersburgu 26 stycznia tego roku. Stojąc na czele archidiecezji warszawskiego w ciągu dwóch lat m.in. zreformował seminaria i Akademię Duchowną w Warszawie, założył schronisko dla biednych dzieci.

Przeciwny był wybuchowi nieprzygotowanego jego zdaniem powstania styczniowego w 1863 roku. Jednak po jego rozpoczęciu stanął w obronie praw Polaków wobec władz rosyjskich. Wystosował między innymi dwa bardzo ostre listy do cara Aleksandra II, protestując przeciwko deptaniu praw ludności polskiej.

Uwięziony przez cara, został zesłany do Jarosławia nad Wołgą, gdzie przebywał przez 20 lat. Po uwolnieniu w 1883 roku nie miał prawa powrotu do Warszawy. Zmarł w Krakowie 17 września 1895 roku. W 1920 roku jego zwłoki przewieziono do Warszawy i złożono w dolnym kościele św. Krzyża, a rok później do podziemi katedry warszawskiej.

Jan Paweł II beatyfikował abp. Zygmunta Szczęsnego Felińskiego na krakowskich Błoniach w 18 sierpnia 2002 roku. W najbliższą niedzielę papież Benedykt XVI dokona w Rzymie kanonizacji abp. Felińskiego.