Kobieca twierdza edukacji, czyli nauczyciele w liczbach

Jak podaje Ministerstwo Edukacji Narodowej w minionym roku szkolnym we wszystkich typach szkół, placówek oświatowych pracowało 679,8 tys. nauczycieli.

Wśród nich 490 tys. to tzw. nauczyciele tablicowi, czyli pracujący bezpośrednio z dziećmi, realizujący obowiązkowe zajęcia dydaktyczne. Przy czym MEN liczy nauczycieli w etatach, a nie poszczególnych nauczycieli, gdyż wielu z nich pracuje jednocześnie np. w szkole podstawowej i gimnazjum lub w szkole podstawowej i przedszkolu.

88,6 tys. pracuje w placówkach wychowania przedszkolnego, w tym 72,6 tys. w przedszkolach, 12,9 tys. w oddziałach przedszkolnych przy szkołach podstawowych, 92 tys. w zespołach wychowania przedszkolnego, a 3 tys. w punktach przedszkolnych. W szkołach podstawowych pracuje - 190,5 tys., w gimnazjach - 99,5 tys., a w szkołach ponadgimnazjalnych 112 tys., w tym w liceach ogólnokształcących - 41 tys., technikach - 47,8 tys., zasadniczych szkołach zawodowych - 12,4 tys., szkołach specjalnych przysposabiających do pracy - 3,6 tys., a szkołach policealnych - 7,2 tys.

412,4 tys. nauczycieli tablicowych to nauczyciele pełnozatrudnieni, 78,5 tys. to nauczyciele pracujący w niepełnym wymiarze godzin.

W danych tych nie uwzględniono psychologów, pedagogów, logopedów i bibliotekarzy szkolnych oraz dyrektorów szkół.

Pozostali nauczyciele pracują m.in. w poradniach psychologiczno-pedagogicznych, placówkach oświatowo-wychowawczych, placówkach kształcenia ustawicznego, placówkach doskonalenia nauczycieli, w placówkach kształcenia specjalnego, w kuratoriach oświaty, urzędach administracji rządowej, w centralnej i okręgowych komisjach egzaminacyjnych.

Ponad połowa z nauczycieli - 53 proc., czyli 353,4 tys. - osiągnęła najwyższy stopień awansu zawodowego, czyli nauczyciela dyplomowanego. Nauczycieli mianowanych jest 165,7 tys., czyli prawie jedna czwarta (24,8 proc.), nauczycieli kontraktowych - 102 tys. (15,32 proc.). Najmniej jest nauczycieli stażystów, czyli rozpoczynających pracę w zawodzie. Jest ich tylko 45 tys., czyli 6,8 proc.

Najwięcej nauczycieli wykonuje obowiązki w wychowaniu przedszkolnym, w edukacji wczesnoszkolnej, czyli w klasach I-III szkoły podstawowej. W nauczaniu przedmiotowym najwięcej jest nauczycieli wychowania fizycznego (68,5 tys.), języka angielskiego (48,5 tys.), języka polskiego (48,1 tys.), matematyki (43,1 tys.); są to przedmioty o największej liczbie godzin lekcyjnych w tygodniu. Równie duża liczebnie (48,6 tys.) jest grupa nauczycieli prowadzących zajęcia komputerowe i informatykę.

Jednocześnie jest ponad różnych 40 specjalności, których uczy 10 lub mniej nauczycieli. Są to głównie nauczyciele różnych specjalności w szkołach artystycznych oraz nauczyciele języków mniejszości narodowych.

Zawód nauczycielski należy do zawodów sfeminizowanych - 82,7 proc. nauczycieli to kobiety, a 17,4 proc. to mężczyźni. Średni wiek nauczycielek wynosił 43,1 lat, a nauczycieli - 44,5 roku. W przypadku nauczycieli obu płci ich średni wiek systematycznie z roku na rok rośnie. Według MEN, najstarszy czynny zawodowo nauczyciel ma 87 lat.

Z opublikowanego dwa lata temu "Raportu o stanie edukacji", przygotowanego przez Instytut Badań Edukacyjnych, podano, że nauczyciele uczący w gimnazjach i technikach są najmłodsi, a nauczyciele nauczania początkowego - najstarsi. Pierwszy etap edukacyjny (klasy I-III szkoły podstawowej) wyróżnia się także pod względem płci nauczycieli - jedynie co setny nauczyciel nauczania początkowego to mężczyzna.

W grupie nauczycieli języków polskiego i rosyjskiego mężczyzną jest co dwudziesty, plastyki i niemieckiego - co dziesiąty, a matematyki - co siódmy. W grupie uczących historii, fizyki mężczyzną jest co trzeci, a wśród nauczycieli wychowania fizycznego mniej więcej co drugi. Najwięcej mężczyzn jest w grupie nauczycieli przedmiotu edukacja dla bezpieczeństwa - dwóch na troje nauczycieli tego przedmiotu to mężczyźni.

Dzień Edukacji Narodowej obchodzony jest 14 października, w rocznicę powstania w 1773 r. Komisji Edukacji Narodowej - pierwszego w Europie ministerstwa oświaty - która zajęła się reformowaniem szkolnictwa w Polsce. Wprowadzono go w 1982 r., w miejsce obchodzonego wcześniej Dnia Nauczyciela.