Posiłek na klęcząco, zero mięsa, milczenie…

Podobnie jak inne zgromadzenia, także kameduli w okresie Wielkiego Postu starają się lepiej wykonywać swoje obowiązki i modlić się jeszcze gorliwiej. Ze względu na surową regułę zakonną trudno podejmować im dodatkowe formy pokuty: zawsze spożywają posiłki osobno, na rekreacji spotykają się zaledwie 6 razy w roku, a każdy dzień rozpoczynają o 3:45 i aż do 19:30 z krótkimi przerwami na posiłki poświęcają czas na pracę i modlitwę.

Z wyjątkowej, kamedulskiej formy duchowości w okresie poprzedzającym Wielkanoc chętnie korzystają także osoby świeckie, które przyjeżdżają do klasztoru w poszukiwaniu wyciszenia. Nie są zobowiązani do pełnego uczestnictwa w rytmie dnia zakonników, ale wielu chętnie to robi – wspólnie z kamedułami w modlitwie i najprostszych pracach fizycznych odnajdują Boga.

Klaryski

Dla zakonnic z Klasztoru Sióstr Klarysek w Krakowie Wielki Post to czas wyciszenia, który ma sprzyjać kontemplacji męki Chrystusa. Zgodnie z duchowością, którą pozostawiła im św. Klara, w ich powołaniu najważniejsze jest wpatrywanie się w Jezusa ukrzyżowanego. Robią to nie tylko w okresie poprzedzającym Zmartwychwstanie, ale właśnie wtedy starają się gorliwiej realizować swój charyzmat. Żeby to zrobić, do niezbędnego minimum ograniczają kontakt ze światem zewnętrznym: nie przyjmują gości, rzadziej niż zwykle odbierają i wykonują telefony. Rytm dnia w tym okresie liturgicznym, podobnie jak całemu Kościołowi, wyznacza brewiarz, ale siostry mają także własne modlitwy paraliturgiczne, charakterystyczne dla okresu Wielkiego Postu. Jedną z nich jest ta, którą odmawiają przed i po medytacji, ukierunkowana na tajemnicę krzyża i bycie przy Jezusie cierpiącym.

W piątki Wielkiego Postu siostry odmawiają Gorzkie Żale w swojej wspólnocie, a w niedziele razem z osobami świeckimi. Z kolei w środy, piątki i soboty zachowują wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych. We wszystkie piątki poprzedzające triumf Chrystusa rezygnują także ze wspólnej rekreacji, starając się aby ten dzień od początku do końca był naznaczony skupieniem i pokutą. Dodatkowe formy postu za wiedzą przełożonej rozważają w rozmowie z kierownikiem duchowym.
Droga Krzyżowa w zgromadzeniu klarysek przybiera szczególną formę. W czasie Wielkiego Postu siostry odmawiają ją indywidualnie, najczęściej codziennie. – To nie jest wymóg, ale większość z nas podejmuje taką formę modlitwy – wyjaśnia jedna z klarysek.
Z kolei Mniszki Klaryski od Wieczystej Adoracji w Hajnówce nie jedzą mięsa przez cały Wielki Post, a szczególną uwagę zwracają na zachowanie milczenia. Pokuty w ich zgromadzeniu przybierają różne formy – nowicjuszki przedstawiają przełożonym swoje propozycje. Jeśli uzyskają zgodę, mogą rozpocząć praktykę. Zakonnice z dłuższym stażem w klasztorze decyzję o wyrzeczeniach podejmują samodzielnie. Jeśli pokuta ma jednak radykalny charakter, także muszą o tym porozmawiać z siostrą przełożoną.

Karmelitanki Bose
W karmelitańskich dokumentach zatwierdzonych przez Kościół nie ma specjalnych przepisów, regulujących sposób przeżywania przez siostry okresu Wielkiego Postu. Każda wspólnota samodzielnie określa reguły obowiązujące w tym czasie. Zakonnice z Klasztoru Sióstr Karmelitanek Bosych w Gdyni podkreślają, że ten czas stwarza możliwości do jeszcze większego wyciszenia się niż w pozostałych okresach roku liturgicznego. W tym okresie siostry w ogóle nie spotykają się z ludźmi z zewnątrz, a rozmowy telefoniczne może prowadzić jedynie siostra dyżurna.
Karmelitanki bose przez cały rok nie jedzą mięsa, a w piątki nabiału. W Wielkim Poście te zasady ulegają zaostrzeniu: nie spożywają nabiału aż trzy razy w tygodniu. Rytm dnia jak zawsze wyznacza brewiarz. Wspólnie z całym Kościołem w Polsce siostry co niedzielę śpiewają także Gorzkie Żale. Podejmują również indywidualne postanowienia, np. codziennie odprawiają Drogę Krzyżową.
Poza intensywną modlitwą, do większego umartwienia zachęca także lektura. Siostry przez cały okres Wielkiego Postu czytają do jednego z posiłków „O naśladowaniu Chrystusa” Tomasza a Kempis.
Karmelitanki praktykują post zakonny, który rozpoczyna się już 14 września. Wiąże się z nim tradycja tzw. Wyzwania: przeorysza wzywa wtedy siostry do odnowienia się w jakiejś cnocie. Oprócz tego każda z zakonnic przedstawia pozostałym, nad czym chciałaby rozpocząć intensywną pracę (np. punktualność, milczenie). To postanowienie jest podejmowane na cały następny rok, a szczególnie na Wielki Post.
U progu Wielkiego Tygodnia siostry kultywują charakterystyczną dla karmelu tradycję, nawiązującą do obiadu Jezusa w Betanii. Św. Teresa pod wpływem osobistego objawienia zachęcała swoje siostry, aby w Niedzielę Palmową przyjmowały Komunię Św. wynagradzającą Jezusowi oziębłość, która spotkała go ze strony mieszkańców Jerozolimy, skoro po uroczystym do niej wjeździe musiał szukać odpoczynku aż w Betanii. Tego dnia karmelitanki przygotowują dla Chrystusa obiad w refektarzu, stawiając na specjalnie do tego celu przygotowanym stole Jego portret. – Tworzymy z naszej wspólnoty Betanię, w której Jezus może odpocząć przed męką – tłumaczy jedna z sióstr. Zakonnice podkreślają, że najważniejsze jest jednak Triduum Paschalne, podczas którego zachowują zupełne milczenie i trwając na nieustannej adoracji Najświętszego Sakramentu z pokorą czekają na Zmartwychwstanie.