Konstytucja dla nauki polskiej

Zebranych w Centrum Kongresowym ICE powitał prof. Wojciech Nowak, rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego. - Społeczność akademicka Krakowa i Małopolski to środowisko znaczące. Liczy 350 tys. studentów, doktorantów, uczonych i pracowników administracji. W Krakowie i Małopolsce jak w soczewce skupiają się wszystkie problemy szkolnictwa wyższego w Polsce, bo mamy tu i zawodowe szkoły wyższe, i uniwersytety, i szkoły techniczne, artystyczne i sportowe. Są szkoły państwowe i prywatne. Ta różnorodność pokazuje, jak skomplikowane jest przygotowanie nowej Ustawy o szkolnictwie wyższym. Nasze środowisko jest przy tym gotowe na zmiany i czeka na nie - powiedział rektor UJ.

Założenia nowej ustawy przedstawił minister nauki i szkolnictwa wyższego. - Będzie to prawdziwa konstytucja dla nauki polskiej, która zapoczątkuje jej reformę. Jest to przy tym reforma inna niż wszystkie. Bo postulowało ją, zaproponowało w swoich głównych założeniach po trzecie zaś uczciwie i rzetelnie przedyskutowało środowisko akademickie - mówił J. Gowin.

Powiedział, że "czas skończyć z grzęźnięciem w starych koleinach i zamiast tego pojechać nową autostradą. Konieczna jest całościowa i głęboka reforma systemu".

"Ustawa 2.0", jak potocznie zwie się przygotowany projekt, ma zintegrować materię uregulowaną do tej pory w 4 ustawach: o szkolnictwie wyższym, zasadach finansowania nauki, stopniach i tytułach naukowych oraz kredytach i pożyczkach studenckich. - O połowę w stosunku do poprzednich regulacji zmniejszy się liczba zawartych w niej przepisów, tak, by środowisko akademickie mogło skupić się na tym, co najważniejsze - powiedział wicepremier.

Przywołał słowa filozofa Karla Jaspersa, że "uniwersytet jest intelektualnym sumieniem społeczeństwa". Podkreślił również, że poszerzona zostanie autonomia uczelni. Same będą w swoich statutach rozstrzygały o sprawach regulowanych do tej pory przez ustawy. Uczelnie będą miały na opracowanie nowych statutów rok od chwili wejścia w życie nowych uregulowań. - Ustawa umożliwi skuteczne kierowanie uczelnią przez rektora, senat oraz radę - nowy organ każdej ze szkół wyższych - zapowiedział J. Gowin. Rektorzy będą mieli większy niż do tej pory wpływ na kierowanie uczelniami. Zmieni się jednak tryb ich wyborów. Będą powoływani przez kolegium elektorów spośród kandydatów przedstawionych przez radę uczelni.

Zmianie ulegnie także kategoryzacja uczelni wyższych. Będą się dzieliły na zawodowe, akademickie i badawcze. Zaliczanie uczelni do kategorii badawczych nie będzie się odbywało arbitralnie, lecz w wyniku konkursu otwartego dla wszystkich szkół wyższych spełniających określone kryteria. - Finansowanie uczelni badawczych (które będą nową kategorią szkół wyższych w stosunku do stanu obecnego i mają skutecznie konkurować z uniwersytetami Europy i świata oraz kreować, a także wychowywać przyszłe polskie elity naukowe, administracyjne, gospodarcze oraz polityczne) nie spowoduje uszczerbku w finansowaniu innych typów uczelni. Na ich utrzymanie zostaną bowiem przeznaczone dodatkowe pieniądze - zadeklarował wicepremier.

Po przyjęciu uwag środowiska akademickiego projekt konstytucji dla nauki polskiej znajdzie się w Sejmie. Rząd chciałby uchwalić go na początku przyszłego roku. Uczelnie funkcjonowałyby w tym przypadku według nowej ustawy już w roku akademickim 2018/2019. - Reforma wymaga ścisłej współpracy środowiska akademickiego i polityków. Wymaga także wzajemnego zaufania - powiedział minister nauki i szkolnictwa wyższego.

W krakowskim kongresie bierze udział ponad 3 tys. osób. - Poprzedziły go trwające półtora roku przygotowania, w tym 9 debat - powiedział prof. Jarosław Górniak, przewodniczący Rady Narodowego Kongresu Nauki. Debaty o problemach nauki i środowiska akademickiego będą się odbywały także w trakcie dzisiejszych i jutrzejszych obrad NKN.

Czytaj także:

Trzeba zastopować drenaż mózgów

Nowa ustawa o uczelniach - najważniejsze rozwiązania