Katowice: Wystawa poświęcona wizji teatru Jerzego Grotowskiego

W poniedziałek odbył się wernisaż wystawy "Grotowski-Gurawski - tandem idealny", prezentującej m.in. aranżacje scenografii autorstwa Jerzego Gurawskiego do tak głośnych spektakli Grotowskiego jak "Tragiczne dzieje doktora Fausta" czy "Książę Niezłomny".

"Jerzy Grotowski to fundamentalna postać dla współczesnego teatru - nie tylko w Polsce, ale i na świecie. Dzięki swoim dokonaniom stał się źródłem inspiracji dla tych, którzy poszukują form teatru innych niż konwencjonalne" - tłumaczyła w poniedziałek PAP dyrektor Centrum Scenografii Polskiej, Ewa Moroń.

Jej zdaniem, wystawa dokumentująca współpracę Jerzego Grotowskiego i Jerzego Gurawskiego w Teatrze 13 Rzędów w Opolu oraz Teatrze Laboratorium we Wrocławiu prezentuje nowatorskie podejście Grotowskiego do sztuki teatralnej

"Młodzi ludzie uważają spektakle takich reżyserów jak np. Jan Klata za najnowocześniejszą formę teatru. Tymczasem takie podejście było już obecne na początku lat 60. ubiegłego wieku, gdy Grotowski wystawiał Siakuntalę, Dziadów czy Kordiana" - podkreśliła Moroń.

Ekspozycję przygotowano w scenerii ucharakteryzowanej na wnętrza Teatru 13 Rzędów. "Chcieliśmy tak zaaranżować wystawę, aby był na niej widoczny rozwój idei +teatru przestrzeni+. Widownia opolskiego teatru wraz ze sceną miała niespełna 85 m kw. Relacja aktor-widz podczas spektaklu w takim miejscu była bardzo bliska" - zauważyła Moroń.

Na wystawie prezentowane są archiwalne wypowiedzi Grotowskiego oraz unikatowe fragmenty filmów z takich spektakli jak "Książę niezłomny" czy "Akropolis". Organizatorzy przygotowali również wykłady dla młodzieży szkolnej i studentów. Ich tematami będą m.in. "Dramat romantyczny w przestrzeni nowoczesnego teatru" oraz "Ku teatrowi ubogiemu - idea teatru Jerzego Grotowskiego".

Na wystawie po raz pierwszy prezentowane są dwie oryginalne kolekcje prac Jerzego Gurawskiego, pochodzące ze zbiorów Centrum Scenografii Polskiej oraz Instytutu im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu, który był inicjatorem uczczenia pamięci reżysera w 2009 r. Rok Grotowskiego został wpisany na listę uroczystości obchodzonymi pod auspicjami UNESCO w czołowych ośrodkach teatrologicznych świata.

Jerzy Grotowski urodził się w Rzeszowie w 1933 roku, ukończył studia aktorskie i reżyserskie w krakowskiej Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej. Studiował także reżyserię w Moskwie. Zadebiutował w 1959 roku "Krzesłami" Eugene'a Ionesco w Starym Teatrze w Krakowie. Wraz z Ludwikiem Flaszenem objął w 1959 r. Teatr 13 Rzędów w Opolu i przekształcił go w Teatr Laboratorium, w którym ucieleśnił ideę "teatru ubogiego".

Teatr Laboratorium, kierowany przez Grotowskiego i Flaszena, nie był teatrem w tradycyjnym sensie, lecz instytutem ukierunkowanym na badanie sztuki teatralnej, a zwłaszcza sztuki aktora. Jego działalność skupiała się na wielkich tekstach klasycznych (zarówno polskich pisarzy romantycznych: Mickiewicza, Słowackiego i Wyspiańskiego, jak i Marlowe'a czy Calderona), których rola w Polsce bliska była mitycznym tekstom kultury.

Pod koniec lat 70. Grotowski badał techniki rytualne wywodzące się z różnych tradycji źródłowych. W ramach prowadzonego przez siebie projektu Teatr Źródeł, realizowanego z międzynarodową grupą uczestników z "różnych kontynentów, kultur i tradycji", pragnął zgłębiać działania, które "przywracają nas źródłom życia".

W 1982 roku opuścił Polskę, i wyjechał do Stanów Zjednoczonych. Później zamieszkał w Pontederze we Włoszech, gdzie zmarł w styczniu 1999 roku. Stworzył tam działający do dzisiaj Workcenter of Jerzy Grotowski and Thomas Richards. Był jednym z trzech Polaków - obok Adama Mickiewicza i Bronisława Geremka - którzy zostali profesorami College de France. Specjalnie dla niego utworzono tam katedrę Antropologii Teatru.