Podlaskie: Wiosenne kolędowanie z konopielką

Zwyczaj ten kontynuują mężczyźni zebrani w tak zwane kompanie męskie, które w świąteczną noc z niedzieli na poniedziałek chodzą z kolędą po podlaskich wsiach - powiedziała PAP Jadwiga Konopko, dyrektor Knyszyńskiego Ośrodka Kultury.

Tradycja kolędowania z "Konopielką" jest obrzędem składania życzeń gospodarskich, a pannom i kawalerom - pomyślnej zmiany stanu. Wiąże się to z obchodzeniem przez ludność rolniczą nowego roku wiosną - wyjaśnia pochodzenie obrzędu Zygmunt Ciesielski, autor książki: "Plastyka ludowa roku obrzędowego w województwie podlaskim".

"Wielkanocne przyśpiewki związane były z zalotami. Mężczyźni śpiewali pod oknami wszystkich domów, w których były panny na wydaniu. Śpiewano tak długo aż ktoś nie wyszedł z domu i nie poczęstował kolędników jajkiem, kiełbasą, a czasem nawet kieliszkiem wódki. Wtedy składano domownikom życzenia dobrej wróżby na nowy rok, a dziewczętom - rychłego zamążpójścia" - opowiada Konopko.

Jeśli odmówiono kawalerom poczęstunku, śpiewali złośliwe piosenki. Bano się takich przyśpiewek, które wróżyły nieszczęście i staropanieństwo córki gospodarzy - mówi Konopko.

"Konopielki" trwały nierzadko aż do drugiego dnia świąt. Kończyły się polewaniem wodą w śmigus-dyngus. Od lat 60. nie obchodzono "Konopielki" na ziemiach polskich. Wiosenny zwyczaj postanowili ożywić mężczyźni z podlaskich wsi: Guzów, Kruszyn i Rzędziany. "Kompanie męskie", składające się ze starszyzny i ich uczniów, wyruszają w Wielkanocną niedzielę na kolędowanie. "Przekaz międzypokoleniowy jest naturalny, młodzież uczy się śpiewania i tradycji od dziadków" - mówi Konopko. Dodaje, że tradycja jest potrzebą integracji wsi.

"Zwyczaj kolędowania Wielkanocnego jest znany w bardzo wąskim rejonie: na Podlasiu, w regionie solecznickim, wileńskim (Litwa) i obwodzie grodzieńskim (Białoruś). Okazało się, że na Białorusi tradycja jest wciąż żywa" - podkreśla Konopko.

11 kwietnia podczas "IX Międzynarodowych spotkaniach z Konopielką", organizowanych przez Knyszyński Ośrodek Kultury, wystąpią, obok regionalnych zespołów folklorystycznych, zespoły z Litwy i Białorusi. W tym roku będzie można posłuchać pieśni konopielkowych w wykonaniu "kompanii męskich".