Czy cierpienie wyda dobre owoce?

Tragiczna śmierć Prezydenta RP wraz z małżonką oraz kilkudziesięciu najwyższych przedstawicieli naszego życia społecznego na ziemi katyńskiej zawiera  w sobie taką obfitość symboli, że można pytać o znaczenie tego wydarzenia. W drugiej tragedii katyńskiej wszystko jest symboliczne – miejsce, czas i okoliczności.

 To niezwykłe, by tego rodzaju katastrofa lotnicza wydarzyła się właśnie w okolicach Katynia. Przecież rządowy Tu-154 latał z polskimi władzami po całym świecie. A roztrzaskał się właśnie pod Katyniem, nie gdzieś na Bliskim Wschodzie czy w dalekiej Japonii. Katyń, a wraz z nim zbrodnia dokonana na polskich jeńcach wojennych miała być skazana na wieczne zapomnienie. Dzisiaj o katastrofie mówi cały świat, a przy tej okazji zapyta zapewne o cel tej podróży. Dlaczego Prezydent leciał do Smoleńska, a nie do stolicy Rosji? Może wielu, także Rosjan, po raz pierwszy usłyszało słowo „Katyń”. To, co miało być ukryte, zostało rozgłoszone na dachach.

Chyba nigdy na pokładzie samolotu lecącego do Katynia nie było tylu zacnych gości – oprócz pary prezydenckiej, najwyżsi dowódcy wszystkich rodzajów wojsk, wicemarszałkowie Sejmu i Senatu, posłowie i senatorowie, ministrowie, wysocy urzędnicy państwowi, przedstawiciele rodzin katyńskich. Wielu z nich poświęciło sporą część swojego życia na podtrzymywanie pamięci o zbrodni katyńskiej. Mam na myśli samego Prezydenta, ale także szefa IPN Janusza Kurtykę, sekretarza generalnego Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa Andrzeja Przewoźnika, kierownika Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Janusza Krupskiego, czy podsekretarza stanu w Ministerstwie Kultury Tomasza Mertę. Na pokładzie był też – co bardzo znamienne – ostatni prezydent RP na uchodźctwie, Ryszard Kaczorowski. Zasługi jego środowiska dla pamięci o Katyniu są nie do przecenienia. 

Dzień tragedii też jest wyjątkowy – w wigilię Święta Bożego Miłosierdzia. W ten sam liturgicznie dzień pięć lat temu zmarł Jan Paweł II. Dlaczego na obchody rocznicy zbrodni katyńskiej z udziałem Prezydenta wybrano akurat sobotę, a nie na przykład piątek, jeden Pan Bóg raczy wiedzieć? 

Czy z tego tragicznego na niespotykaną skalę wydarzenia, obfitującego w tyle symboli, zrodzi się jakieś dobro? Dla naszej Ojczyzny, dla pojednania polsko-rosyjskiego? Dwa elementy dostrzegam już teraz. Po pierwsze, zbrodni katyńskiej już nikt nie zakryje. Właśnie pojawiła się informacja, że rosyjska telewizja po raz drugi pokaże dzisiaj wieczorem film Wajdy „Katyń” - tym razem nie w kanale tematycznym, ale w programie ogólnodostępnym. A po drugie, od wczoraj wszyscy o sobie mówią dobrze. Nawet gdyby to miało trwać tylko przez jakiś czas, ma swoją wartość.