Raport: Kościół w Polsce

Kościół w Polsce wobec przestępstw molestowania seksualnego małoletnich

Przestępstwa pedofilii oraz molestowania małoletnich są poważnym problemem społecznym w Polsce. Według „Raportu o zagrożeniach bezpieczeństwa i rozwoju dzieci w Polsce opublikowanego przez Fundację „Dajemy Dzieciom Siłę”, 12,4 proc. dzieci i młodzieży między 11. a 17. rokiem życia doświadczyło przynajmniej jednej z form wykorzystania seksualnego. Przestępstwa dokonywane na tym tle przez duchownych stanowią prawdopodobnie niewielki promil. Ich sumaryczna liczba w skali ogólnopolskiej ma zostać ujawniona na początku 2019 r.

Nadużycia seksualne wobec nieletnich Kościół uznaje za ciężkie grzechy, domagające się jednoznacznych sankcji o charakterze dyscyplinarnym wobec osób, którym udowodniono popełnienie takich czynów – czytamy w „Wytycznych” polskiego Episkopatu, regulujących procedury postępowania w tej kwestii. Dokument stwierdza jednoznacznie, że „osoby winne naruszeń praw dzieci i młodzieży, niezależnie od pełnionej funkcji lub urzędu [w Kościele], zostaną pociągnięte do odpowiedzialności zgodnie z obowiązującymi normami ustanowionymi przez kompetentną władzę kościelną przy poszanowaniu prawa obowiązującego w Polsce”. Kapłan, który dopuścił się przestępstwa molestowania seksualnego osoby małoletniej jest karany zarówno przez prawo kościelne jak i państwowe.

Pierwsze wytyczne określające sposób postępowania w przypadkach nadużyć seksualnych przez duchownych polscy biskupi przyjęli w 2009 r. W czerwcu 2017 r. „Wytyczne” zostały dostosowane do zmian w polskim Kodeksie karnym, nakładającym obowiązek zgłaszania każdego przypadku takiego przestępstwa do państwowych organów ścigania.

W czerwcu 2013 r. Konferencja Episkopatu Polski powołała na szczeblu ogólnokrajowym koordynatora ds. ochrony dzieci i młodzieży, którym został jezuita o. Adam Żak. Z jego inicjatywy w marcu 2014 r. przy Akademii „Ignatianum” w Krakowie powstało Centrum Ochrony Dziecka. Do podstawowych zadań COD należy działalność szkoleniowa i wychowawcza w zakresie psychologicznym, pedagogicznym i duchowym w tematyce związanej z wykorzystywaniem seksualnym małoletnich oraz opracowanie i rozwój programów prewencji i wzorów dobrych praktyk dla różnych środowisk duszpasterskich, formacyjnych i wychowawczych, aby pomóc im w tworzeniu bezpiecznych środowisk dla dzieci i młodzieży.

Biskupi przyjęli w 2014 r. także odrębny dokument o zasadach prewencji wobec przypadków pedofilii, jakie mogą się zdarzyć w Kościele. Nową jakością, jaką wnosi ten dokument, jest zobowiązanie różnego rodzaju kościelnych jednostek wychowawczych oraz grup duszpasterskich dzieci i młodzieży do opracowania i stosowania procedur prewencji nadużyć seksualnych, co podlegałoby kontroli. Te standardy są obecnie opracowywane i wprowadzane stopniowo przy współudziale osób i grup zaangażowanych w pracę z dziećmi i młodzieżą.

Na zebraniu Rady Biskupów Diecezjalnych na Jasnej Górze 25 sierpnia br. zapadła decyzja, że w każdej polskiej diecezji zostanie opracowany i wdrożony w życie program prewencji przed przestępstwami wykorzystywania dzieci i młodzieży na tle seksualnym. W każdej diecezji ma więc powstać w najbliższym czasie specjalny zespół zajmujący się prewencją. Niektóre diecezje już je posiadają, np. rzeszowska, radomska czy warszawsko-praska. Decyzja ta została potwierdzona 26 września na zebraniu plenarnym Episkopatu w Płocku.