Kraków świętuje 150. rocznicę urodzin Stanisława Wyspiańskiego

W Krakowie zaplanowano wiele wydarzeń związanych z urodzinami Wyspiańskiego, który całe swoje życie i twórczość poświęcił rodzinnemu miastu. Rynek Główny oraz plac przed magistratem ozdobiły flagi nawiązujące do dzieł artysty.

We wtorek w samo południe w gmachu głównym Muzeum Narodowego pokrojony zostanie urodzinowy tort. Wieczorem otwarta zostanie wystawa "Wyspiański. Nieznany", czyli nowa odsłona monograficznej ekspozycji trwającej od ponad roku. Zwiedzający zobaczą księgozbiór artysty, jego projekty graficzne i będą mogli się przekonać, jak Wyspiański wpłynął na rozwój polskiej książki i typografii.

Czytaj także:

• Wyspiański - artysta książki

W Szafirowej Pracowni przy ul. Krowoderskiej - na co dzień niedostępnej dla zwiedzających - niemiecki artysta fotografik Roland Wirtz, współpracujący z Galerią Sztuki Współczesnej "Bunkier Sztuki", przedstawi we wtorek projekt "Widok z okna pracowni artysty na kopiec Kościuszki". Tytuł akcji nawiązuje do cyklu pejzaży, stworzonych przez malarza pod koniec życia. Ramy czasowe wydarzenia wyznaczą godziny 7.33 i 16.06 czyli wschód i zachód słońca, a całość transmitowana będzie na stronach internetowych miasta i Bunkra Sztuki.

Muzeum Historyczne Miasta Krakowa we wtorek zaprasza do Rydlówki na spektakl muzyczny "Legenda" w wykonaniu aktorki Izabeli Kubrak i kompozytora Dawida Suleja-Rudnickiego, następnie prof. Dariusz Kosiński wygłosi wykład o roli ludowej muzyki w dramatach Wyspiańskiego.

W Klubie Dziennikarzy Pod Gruszką we wtorek będzie można zobaczyć wydany w 2017 r. reprint książki "Stanisław Wyspiański. Dzieła malarskie", z tekstami Stanisława Przybyszewskiego i Tadeusza Żuka-Skarszewskiego. Spotkanie organizuje Biblioteka Kraków. O dziejach unikatowego katalogu z 1925 roku (oryginał przechowywany jest w Bibliotece Jagiellońskiej) opowiedzą prof. Zdzisław Pietrzyk - dyrektor Biblioteki Jagiellońskiej oraz Marta Romanowska.

W środę w Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK, Maria Anna Potocka wygłosi wykład o ponadczasowej sztuce Stanisława Wyspiańskiego.

Równocześnie do krakowskich szkół i przedszkoli trafią kolorowanki inspirowane młodopolskimi grafikami - tak, aby również najmłodsi krakowianie mogli poznać twórczość Wyspiańskiego.

Stanisław Wyspiański urodził się 15 stycznia 1869 r. w Krakowie. Był pierwszym dzieckiem rzeźbiarza Franciszka Wyspiańskiego i Marii z Rogowskich. Gdy miał siedem lat, matka zmarła. Wychowywała go ciotka - Janina (Joanna) Stankiewiczowa.

W 1887 r. ukończył zdając egzamin dojrzałości Krakowskie Gimnazjum św. Anny. Do jego kolegów szkolnych należeli m.in. Stanisław Estreicher, Józef Mehoffer, Lucjan Rydel i Henryk Opieński. Po maturze Stanisław Wyspiański zaczął naukę w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych i zapisał się na wykłady na Wydziale Filozoficznym UJ.

Jeszcze podczas studiów za sprawą dyrektora Szkoły Sztuk Pięknych Jana Matejki uczestniczył w renowacji wnętrz Kościoła Mariackiego. W 1890 r. wyjechał w pierwszą zagraniczną podróż artystyczną do Włoch, Szwajcarii, Francji i Niemiec, odwiedził też Pragę. Wiosną 1891 r. pojechał do Paryża, gdzie uczył się w prywatnej Akademii Colarossiego - założonej przez włoskiego rzeźbiarza Filippa Colarossiego. W stolicy Francji przebywał czterokrotnie, to tam zafascynował go teatr.

Po powrocie do Krakowa Wyspiański malował portrety przyjaciół i znajomych oraz pejzaże. W maju 1895 r. został zatrudniony przy wykonaniu dekoracji kościoła oo. Franciszkanów - powstały wtedy roślinne i kwiatowe dekoracje ścian, a dwa lat później artysta został poproszony o wykonanie witraży do tej świątyni, powstają: "Bóg Ojciec", "Błogosławiona Salomea" i "św. Franciszek".

Wyspiański znalazł się w gronie założycieli Towarzystwa Artystów Polskich "Sztuka", był też kierownikiem artystycznym tygodnika literacko-artystycznego "Życie" - zrewolucjonizował szatę graficzną tej gazety.

Jako malarz i dekorator nawiązał współpracę z Teatrem Miejskim w Krakowie pod dyrekcją Tadeusza Pawlikowskiego. Wkrótce na tej scenie wystawione zostały jego własne dramaty: "Warszawianka", "Legenda", "Lelewel".

18 września 1900 r. Wyspiański poślubił chłopkę Teodorę Teofilę Pytko, a w listopadzie tego samo roku wziął udział w weselu swego przyjaciela Lucjana Rydla w Bronowicach Małych. Na kanwie tego wydarzenia powstało słynne "Wesele" wydane w roku 1901, które przyniosło Wyspiańskiemu sławę i uznanie.

Wkrótce potem został profesorem w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, a w maju 1905 r. członkiem Rady Miejskiej.

W ostatnim okresie życia schorowany i niedomagający fizycznie artysta leczył się w uzdrowiskach w Rymanowie i Bad Hall, a potem osiadał w gospodarstwie, które zakupił w podkrakowskich Węgrzcach. Zmarł 28 listopada 1907 r. na nieuleczalną wówczas kiłę. Został pochowany w Krypcie Zasłużonych na Skałce.

Za życia Wyspiańskiemu nieustannie brakowało pieniędzy. Po śmierci jego dzieła zyskały na wartości, a współcześnie osiągają na aukcjach zawrotne ceny. "Macierzyństwo" zostało sprzedane w 2017 r. za 4,3 mln zł.