Kamienicy, w której znajduje się obraz Jezusa autorstwa Pereca Willenberga, grozi zawalenie

W jednej z warszawskich kamienic, która - wg tablicy na ogrodzeniu - "grozi zawaleniem", znajduje się ścienne malowidło Pereca Willenberga "Jezu ufam Tobie". Powiatowy Inspektor Budowlany stwierdził, że stropy budynku są w złym stanie technicznym, stwarzają zagrożenie dla zdrowia i życia mieszkańców. Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków nie dostrzega bezpośrednich zagrożeń dla egzystencji obrazu.

Perec Willenberg był w XX-leciu międzywojennym był cenionym malarzem fresków synagogalnych, a także nauczycielem rysunku. Przed wojną uczył plastyki w żydowskim gimnazjum w Częstochowie. Podczas Powstania Warszawskiego ukrywał się w jednym z mieszkań w kamienicy przy ul. Marszałkowskiej 60. By przetrwać jeden z nalotów, Willenberg mieszkał potajemnie w piwnicy i wtedy stworzył ten właśnie wizerunek Chrystusa. Rysunek podpisany jest nazwiskiem Karol Baltazar Pękosławski, czyli fałszywym nazwiskiem Willenberga, którego używał w czasie wojny.

Kamienica przy ul. Marszałkowskiej 60 jako jedna z nielicznych po powstaniu ocalała. Mieszkańcy wierzyli, że nie została zburzona właśnie dzięki obecności namalowanego przez profesora Willenberga wizerunku Chrystusa, którego oryginał ciągle się tam znajduje. Obecnie kamienica, a szczególnie część, w której znajduje się obraz, jest w bardzo złym stanie. Według informacji przekazanej PAP przez rzecznika Zarządu Gospodarowania Nieruchomościami Bartosza Skorupę, w 2012 r. Powiatowy Inspektor Budowlany dla m.st. Warszawy wydał decyzję o wykwaterowaniu i wyłączeniu z użytkowania lokali znajdujących się w oficynie budynku, a właśnie tam znajduje się malowidło.

"Zgodnie z ustaleniami PINB stropy budynku oficyny Marszałkowska 60 są w złym stanie technicznym i stwarzają zagrożenie dla zdrowia i życia mieszkańców" - podał w swym piśmie Skorupa. Poinformował również, że władze dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy są w trakcie uzgodnień dotyczących przyszłości budynku. "Władze Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy są w trakcie uzgodnień dotyczących przyszłości budynku. Decyzja w tej sprawie zapadnie w najbliższym czasie. Tj. jeszcze w 2020 r." - poinformował PAP rzecznik.

Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków poinformował PAP, że "w chwili obecnej kamienica pod adresem Marszałkowska 60 figuruje w Gminnej Ewidencji Zabytków. Malowidło znajdujące się na stropie korytarza piwnicznego jest teraz zabezpieczone przez zniszczeniem i osłonięte płytą wiórową". Dodał, że "wyeksponowana kopia malowidła znajduje się na wystawie stałej w Muzeum Powstania Warszawskiego". "Na dzień dzisiejszy, z uwagi na zabezpieczenie obiektu i brak bezpośrednich zagrożeń dla jego egzystencji, nie ma możliwości wszczęcia postępowania wpisu do rejestru zabytków ruchomych" - napisał.

Poinformował, że "17 grudnia 2018 r. na wniosek wspólnoty mieszkaniowej zostały wydane zalecenia MWKZ, dopuszczające rekonstrukcję przedwojennego wyglądu fasady kamienicy przy ul. Marszałkowskiej 60". Malowidło znajduje się jednak w oficynie budynku.

Z prośbą do Muzeum Powstania Warszawskiego o opiekę nad rysunkiem i pomoc w wynegocjowaniu dostępu do niego dla zwiedzających zwrócił się w 2010 r. Samuel Willenberg. Dyrektor Muzeum Powstania Warszawskiego Jan Ołdakowski powiedział PAP, że "wspólnota mieszkaniowa proponowała przeniesienie obrazu Willenberga do muzeum". Według Ołdakowskiego dzieło powinno zostać w miejscu, gdzie powstało, ze względu na swój rodowód. "Współpracowaliśmy ze wspólnotą, żeby to legendarne miejsce było ogólnodostępne" - powiedział. Ołdakowski zwrócił uwagę, że historia obrazu została opisana w "Przewodniku po Powstańczej Warszawie". Poinformował, że pomysł, aby w muzeum była eksponowana kopia, był wspierany przez Samuela Willenberga. Dyrektor Ołdakowski dodał, że w związku z obecnym stanem budynku, muzeum będzie ratować dzieło.

Skorupa udostępnił PAP odpowiedź Biura Stołecznego Konserwatora Zabytków z 2012 r. na pismo Zakładu Gospodarowania Nieruchomościami w Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy w sprawie wydania zaleceń konserwatorskich dla prac związanych z tymczasowym przeniesieniem malowidła przedstawiającego wizerunek Chrystusa "Jezu Ufam Tobie".

Jak napisano, "malowidło zostało zabezpieczone w 2006 r. przez konserwatorkę malarstwa p. Małgorzatę Paździorę w sposób zapewniający mu bezpieczeństwo w trakcie prac remontowych. Rozwarstwienia i pęknięcia tynku zostały podklejone. Warstwa malarska została skonsolidowana i utrwalona. Ponadto założono dwie warstwy licowania z gazy i tetry bawełnianej pokrytej klejem oraz zamontowano drewnianą skrzynkę zabezpieczającą przed uszkodzeniami mechanicznymi. Działania te podjęto w celu zabezpieczenia malowidła na czas remontu kamienicy".

"W opinii Stołecznego Konserwatora Zabytków sposób zabezpieczenia wizerunku Chrystusa jest wystarczający. Opinię tę potwierdziła w rozmowie telefonicznej konserwatorka malarstwa p. Małgorzata Paździora" - czytamy w liście z 2012 r. "Proponowany przez Państwa transfer malowidła może spowodować uszkodzenie oryginału oraz uszczuplenie powierzchni malarskiej" - napisano.

Obecnie na bramie wisi zdjęcie wizerunku Jezusa i informacja, że "w tym domu znajduje się obraz Chrystusa Miłosiernego, narysowany podczas bombardowania 11 września 1944 r. przez Pereca Willenberga ukrywającego się w trakcie Powstania Warszawskiego artysty plastyka, jednego z najbardziej cenionych malarzy fresków synagogalnych 20-lecia międzywojennego".