Kard. Deskur: 60 lat kapłaństwa

86-letni obecnie kardynał kurialny ma wyjątkową datę urodzenia – na świat przyszedł bowiem 29 lutego 1924 w Sancygniowie na terenie diecezji kieleckiej jako jedno z siedmiorga dzieci Andrzeja i Stanisławy (z domu Kosseckiej) Deskurów. Rodzina miała korzenie francuskie – ich dalecy przodkowie nazywali się Descours, ale przez wiele lat polscy Deskurowie nie utrzymywali kontaktów ze swymi francuskimi protoplastami, odnowił je dopiero w latach pięćdziesiątych właśnie obecny kardynał.

Gdy ukończył gimnazjum w Kielcach, wybuchła II wojna światowa, podczas której chodził na tajne nauczanie w Krakowie. Kształcił się na wydziale prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, uzyskując w 1945 r. tytuł magistra obojga praw (rzymskiego i kościelnego). W tym też czasie, tzn. w czasie podziemnych studiów i w związku z działalnością w „Bratniaku” – głównej wówczas studenckiej organizacji samopomocy, poznał Karola Wojtyłę, z którym później wielokrotnie będą się przecinać jego losy.

Jako świeżo upieczony prawnik Andrzej Deskur wstąpił w listopadzie 1945 r. do Arcybiskupiego Seminarium Duchownego w Krakowie. Ówczesny metropolita krakowski kard. Adam S. Sapieha dostrzegł zdolnego kandydata do kapłaństwa i w 1948 r. wysłał go na dalsze studia do Fryburga Szwajcarskiego. Był to niemal ostatni czas w miarę swobodnej wymiany Polski z zagranicą. W 1950 r. Andrzej Deskur uzyskał na obczyźnie tytuł doktora świętej teologii. Ale wówczas zawisła już nad wielką częścią Europy „żelazna kurtyna”, która na wiele dziesięcioleci miała oddzielić kraje komunistyczne od zachodnich i w praktyce uniemożliwiać kontakty między ludźmi naszego kontynentu.

Toteż gdy 20 sierpnia 1950 r. młody doktor teologii miał przyjąć święcenia kapłańskie, nie mógł tego uczynić w ojczyźnie, ale udał się do rodzinnej posiadłości francuskich Descours'ów w Saint-Bonnet-les-Oules i tam udzielił mu ich ówczesny metropolita Lyonu kard. Pierre Gerlier (1880-1965). Członków najbliższej rodzin zastąpili mu wówczas Régis i Gabrielle Descours'owie i ich krewni.

Neoprezbiter kontynuował jeszcze przez 2 lata studia we Fryburgu, pracując jednocześnie jako kapłan w Szwajcarii i we Francji (m.in. wśród tamtejszych Polaków). Naukę zakończył ze stopniem doktora teologii moralnej i nauk społecznych, po czym – nie mogąc już wrócić do Polski – wyjechał do Rzymu, gdzie wstąpił do Papieskiej Akademii Kościelnej, kształcącej dyplomatów Stolicy Apostolskiej. Nie ukończył jej jednak, gdyż pociągały go inne sprawy, przede wszystkim burzliwie rozwijające się wówczas środki przekazu.

Okazywane niemal od początku pobytu w Wiecznym Mieście zainteresowania mediami sprawiły, że zwrócił nań uwagę Pius XII i gdy w 1952 r. utworzył Papieską Komisję ds. Kinematografii, Radia i Telewizji, powołał do niej właśnie ks. Deskura. W latach 1955-59 był on jej wicesekretarzem, w latach 1959-70 – podsekretarzem, w okresie 1970-73 – sekretarzem, a w latach 1973-84 stał na jej czele jako przewodniczący (od 1964 r. ciało to nosiło nazwę Papieskiej Komisji ds. Środków Społecznego Przekazu a od 1988 r. ma ona rangę Papieskiej Rady).

Na wszystkich tych stanowiskach brał czynny udział w wypracowywaniu najważniejszych dokumentów kościelnych, dotyczących mediów, sporo też jeździł jako przedstawiciel papieski do episkopatów krajowych i na spotkanie międzynarodowe, na których omawiano sprawy mediów. Odwiedził łącznie prawie 70 państw na wszystkich kontynentach. To z jego inicjatywy doszło do pierwszej transmisji uroczystości religijnej za pośrednictwem sztucznych satelitów.

Zainteresowanie mediami sprawiło też, że gdy w 1959 bł. Jan XXIII zapowiedział zwołanie Soboru Watykańskiego II, ks. prał. Deskur włączył się w przygotowania do niego właśnie „na odcinku” medialnym. W latach 1960-62 był sekretarzem przedsoborowego Sekretariatu Przygotowawczego ds. Prasy i Widowisk, a w czasie obrad tego wielkiego zgromadzenia biskupów z całego świata (1962-65) pełnił funkcję eksperta w różnych komisjach soborowych: ds. biskupów, duchowieństwa, świeckich oraz prasy i telewizji. Wtedy też, po latach, odnowił kontakt z bp. Karolem Wojtyłą, który później wielokrotnie nocował u niego w czasie pobytów w Rzymie. Ks. Deskur w dużym stopniu przyczynił się, obok przyszłego papieża, do nadania ostatecznego kształtu soborowym dokumentom: Konstytucji duszpasterskiej o Kościele „Gaudium et spes” i Deklaracji o środkach społecznego przekazywania myśli „Inter mirifica”. Na zakończenie Vaticanum II – 7 grudnia 1965 r. na prośbę Pawła VI był jednym z koncelebransów uroczystej liturgii w bazylice św. Piotra.

Równocześnie udzielał się też duszpastersko na terenie Rzymu, pełniąc wielokrotnie posługę w tamtejszych parafiach. Przez 15 lat był kierownikiem duchowym w preseminarium św. Piusa X w Watykanie.

Nie zaprzestał też swych związków z krajem ojczystym i gdy tylko stało się to możliwe – począwszy od 1966 r. – przyjeżdżał do Polski w składzie delegacji watykańskich. Tak było m.in. w latach 1966, 1967 i 1974, gdy towarzyszył abp. Agostino Casarolemu w jego podróżach do naszego kraju na oficjalne rozmowy z władzami państwowymi.

W uznaniu jego zasług dla Kościoła Paweł VI mianował go 17 czerwca 1974 r. biskupem tytularnym Tene i osobiście udzielił mu sakry 30 tegoż miesiąca. Za hasło swej posługi biskupiej nominat przyjął słowa „Veritas vos liberabit” (Prawda was wyzwoli). Swoje prymicje biskupie na ziemi polskiej odprawił w kościele Mariackim w Krakowie 15 sierpnia 1974 r.

13 października 1978 r. doznał paraliżu lewej połowy ciała po przebytym wcześniej zawale serca. Trzy dni później podczas pamiętnego konklawe jego wieloletni przyjaciel kard. K. Wojtyła został wybrany papieżem, przyjmując imiona Jan Paweł II. Już nazajutrz odwiedził on nieprzytomnego bp. Deskura w rzymskiej klinice im. A. Gemellego – była to pamiętna, pierwsza wizyta nowo wybranego papieża poza Watykanem. Chory odzyskał niebawem przytomność, ale nie pełną sprawność i od tamtego czasu do dzisiaj musi się poruszać na wózku inwalidzkim.

15 lutego 1980 r. Jan Paweł II wyniósł swego przyjaciela do godności arcybiskupa, a na konsystorzu 25 maja 1985 r. ogłosił go kardynałem.

Fizyczna niepełnosprawność polskiego hierarchy kurialnego nie przeszkadzała mu pełnić odpowiedzialnych stanowisk w Kościele powszechnym. W 1987 r Ojciec Święty mianował go przewodniczącym Papieskiej Akademii Niepokalanej. Jako biskup i kardynał brał udział w kilku posiedzeniach Synodu Biskupów i niektórych innych ważnych wydarzeniach kościelnych.

W 1991 r. został doktorem honoris causa Wydziału Teologicznego Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie; odznaczono go także m.in. Orderem za Zasługi dla Republiki Włoskiej oraz Wielkim Krzyżem Zakonu Maltańskiego. 12 października 2006 r. prezydent Lech Kaczyński wręczył mu Order Orła Białego.