Zasłużony dla wolnej Polski

Uhonorowany najwyższym polskim odznaczeniem emerytowany biskup łowicki był w 1989 roku obserwatorem ze strony Kościoła w obradach Okrągłego Stołu.

Uroczystość odbyła się w Instytucie Kardiologicznym w warszawskim Aninie, gdzie bp Orszulik przechodzi rekonwalescencję. Z powodów zdrowotnych nie mógł przybyć 10 listopada do Pałacu Prezydenckiego, gdzie odznaczeni zostali Jan Krzysztof Bielecki, Aleksander Hall i Adam Michnik.

Odznaczając bp. Orszulika, prezydent Komorowski podziękował mu „za wszystkie odważne i mądre decyzje i usiłowania, które dały tak dobry efekt w postaci wolnej Polski”.

„Bóg zapłać za odznaczenie tak zaszczytnym orderem. Nie spodziewałem się tego” – powiedział bp Orszulik.

W krótkim przemówieniu stwierdził, że przed 1989 r. nikt się nie spodziewał, iż rozpadnie się Związek Radziecki oraz państwa socjalistyczne, i że na ich miejsce powstaną państwa demokratyczne. Podkreślił, że na dokonane od tego czasu w Polsce przemiany demokratyczne trzeba patrzeć nie przez pryzmat codziennych politycznych problemów, ale z perspektywy tego, co udało się zrobić we wszystkich państwach byłego bloku sowieckiego.

„Powiew zmian w Polsce wpłynął na bezkrwawe, z wyjątkiem Rumunii, przemiany w tamtych państwach. Otwarło to także drogę do przemian w samym Związku Radzieckim. Dziś Rosja jest państwem demokratycznym, choć z prawami człowieka jest tam różnie” – stwierdził bp Orszulik.

Biskup dodał, że smuci go, gdy „patrzy się krytycznie na osiągnięcia Okrągłego Stołu, a nie zauważa się tego, co się wtedy dokonało”. – Ci młodzi nie wiedzą, albo nie doświadczyli tych trudności, jakich doznawało pokolenie obecne przy powstawaniu Solidarności, po jej delegalizacji i w czasie stanu wojennego – mówił bp Orszulik, wspominając m.in. swoje interwencje u władz, by uwolniły internowanych liderów opozycji, w tym Tadeusza Mazowieckiego.

Następnie przypomniał o swoim zaangażowaniu w powstanie ustawy o stosunku Państwa do Kościoła katolickiego, którą uznał za „jeden z elementów przemian, które dopiero dochodziły do skutku” jeszcze przed pierwszymi częściowo wolnymi wyborami 4 czerwca 1989 r.

„Oby tylko Polska i polscy obywatele wykorzystali dobrze ten dar, który nasza generacja przekazała obecnej generacji” – powiedział emerytowany biskup łowicki.

W uroczystości wzięli także m.in. b. premier Tadeusz Mazowiecki, obecnie doradca Prezydenta RP oraz ordynariusz łowicki Andrzej F. Dziuba.

Bp Alojzy Orszulik ma 83 lata. Został wyświęcony na kapłana w Stowarzyszeniu Apostolstwa Katolickiego 22 czerwca 1957 r. Jan Paweł II mianował go 8 września 1989 r. biskupem tytularnym Vissalsy i pomocniczym w diecezji siedleckiej. Sakrę biskupią przyjął 8 grudnia 1989 roku w katedrze w Siedlcach. Natomiast biskupem łowickim został mianowany 25 marca 1992 roku. Diecezją tą kierował przez 12 lat. 22 maja 2004 r. przeszedł na emeryturę. Jego dewizą biskupią są słowa: „Christo In aliis servire” (Służyć Chrystusowi w drugich).

Tuż po święceniach kapłańskich, w latach 1958-1961 odbył specjalistyczne studia na Wydziale Prawa kanonicznego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, uzyskując licencjat i magisterium.

W 1962 roku został skierowany przez przełożonych do pracy w Sekretariacie Episkopatu Polski, gdzie najpierw pełnił funkcję referenta, a od września 1968 roku Konferencja Plenarna Episkopatu powołała go na stanowisko kierownika Biura Prasowego Episkopatu Polski, którą to funkcję sprawował do 1993 r.

W latach 1971-1973 prowadził rozmowy z władzami państwowymi związane z przygotowaniem ustawy z 1971 roku o uwłaszczeniu Kościoła na Ziemiach Zachodnich i Północnych. Od tego czasu wspomagał sekretarza episkopatu w prowadzeniu rozmów z przedstawicielami władz państwowych w sprawach dotyczących stosunków między państwem i Kościołem.

Od 1974 roku z nominacji Papieża Pawła VI do 2000 r. był konsultorem Papieskiej Komisji Środków Społecznego Przekazu.

Od listopada 1980 roku do 2004 r. był członkiem – sekretarzem Komisji Wspólnej przedstawicieli Rządu i Episkopatu Polski.

W 1983 roku został wybrany przez Konferencję Plenarną Episkopatu na sekretarza pomocniczego Konferencji Episkopatu Polski.

W 1987 roku wszedł w skład Komisji Mieszanej (złożonej z przedstawicieli Stolicy Apostolskiej i Episkopatu Polski), której zadaniem było studiowanie problemów dotyczących nawiązania stosunków dyplomatycznych między Stolicą Apostolską i PRL. W tym samym roku wybrany został na członka Zespołu Redakcyjnego przy Komisji Wspólnej, którego zadaniem było opracowanie projektu konwencji pomiędzy PRL a Stolica Apostolską oraz projektu ustawy a stosunku państwa do Kościoła katolickiego.

W marcu 1987 roku Konferencja Plenarna Episkopatu Polski wybrała go na zastępcę Sekretarza Episkopatu. Był przewodniczącym Komisji Episkopatu do spraw Środków Społecznego Przekazu u członkiem Komisji Episkopatu do spraw Wydawnictw Katolickich oraz asystentem kościelnym w Kościelnym Komitecie Rolniczym i Fundacji Wspomagającej Zaopatrzenie Wsi w Wodę.

W latach 1988 i 1989 z ramienia Kościoła uczestniczył w rozmowach Okrągłego Stołu