Czynnik ludzki

„Każda organizacja posiada wiele zasobów, spośród których za najważniejszy od wielu lat, jest uznawany czynnik ludzki. Ludzie dostarczają organizacji swoją pracę, uzdolnienia, twórczość i energię. Bez zaangażowania czynnika ludzkiego żadne przedsiębiorstwo nie miałoby szans na sukces”. Tak zaczyna się pewna praca licencjacka, którą można znaleźć w Internecie. Jej tytuł brzmi: „Zasoby ludzkie jako główny czynnik sukcesu firmy”.

Natrafiłem na nią zupełnie przypadkiem, szukając czegoś innego i... zacząłem się zastanawiać, czy tego typu myślenie można zastosować w Kościele. Zaraz mi się przypomniała dyskusja, której byłem kiedyś świadkiem. W gronie zacnych i zasłużonych duchownych ostro krytykowano myślenie o Kościele jak o firmie. Ale przypomniało mi się też, jak kilka tygodni temu mocno zaangażowani w życie Kościoła specjaliści od PR-u tłumaczyli grupie, w której się akurat znalazłem, że co prawda Kościół jest rzeczywistością bosko-ludzką, ale myślenie o nim w kategoriach korporacji nie tylko nie jest niczym złym, ale wręcz przeciwnie, czymś bardzo pożądanym. Oczywiście w sferze ludzkiej.

Bo jak można przeczytać w Internecie w rozmaitych serwisach poświęconych zarządzaniu, czynnik ludzki z jednej strony może być dla firmy źródłem sukcesu, z drugiej, może się okazać najsłabszym ogniwem.

Szeroko pojęta „polityka personalna” to temat, o którym w Kościele rzadko się głośno mówi. A przecież to jeden ze stałych i koniecznych elementów życia wspólnoty Kościoła katolickiego na rozmaitych szczeblach. Mówiąc najprościej, chodzi o to, aby odpowiednio dobrać człowieka do zadań. Dotyczy to nie tylko duchownych, ale wszystkich angażujących się w rozmaite posługi i zadania w Kościele. Powiem więcej, dotyczy to w równej mierze duchownych, jak i świeckich. Dotyczy to - wciąż niezwykle w Kościele w Polsce drażliwej - kwestii podziału zadań między jednych i drugich.

Stwierdzając, że nie każdy nadaje się do każdego zadania, jest się mało odkrywczym. Niewielu jest takich, którzy nie kiwną na takie stwierdzenie potakująco głową. Jednak mówiąc głośno, że nie każdy, na przykład, nadaje się nie tylko na biskupa, ale również na proboszcza albo katechetę w szkole, wchodzi się już w strefę dużej wrażliwości i łatwo narobić sobie wrogów. Nie tylko wśród duchownych.

„Wierni oczekują od kapłanów tylko jednego, aby byli specjalistami od spotkania człowieka z Bogiem. Nie wymaga się od księdza, by był ekspertem w sprawach ekonomii, budownictwa czy polityki. Oczekuje się od niego, by był ekspertem w dziedzinie życia duchowego” – mówił niespełna pięć lat temu Benedykt XVI do polskich duchownych. Ale czy tylko do nich? Myślę, że te słowa były również pośrednio adresowane do świeckich. Stanowiły apel, aby z większą niż dotąd śmiałością brali na siebie ważne zadania w Kościele, zwłaszcza te, do których mają lepsze niż duchowni predyspozycje i przygotowanie.

Jednym z niezwykle ważnych elementów konstytuujących Kościół katolicki nie tylko w sferze ludzkiej jest posłuszeństwo. Posłuszeństwo na bardzo różnych płaszczyznach i w rozmaitych wymiarach. Wydaje mi się, że mamy dzisiaj w nim w Kościele w Polsce spore problemy. Problemy sięgające aż do fundamentów, do rozumienia, co bycie posłusznym oznacza. Problemy z posłuszeństwem dotykają zarówno świeckich, jak i duchownych. Z jednej strony mamy do czynienia z zasłanianiem się posłuszeństwem przed braniem odpowiedzialności i słuchaniem głosu sumienia, z drugiej z odrzucaniem go w imię fałszywie rozumianej wolności. Widzę coraz częściej brak związku między posłuszeństwem a zaufaniem.

„Czynnik ludzki” z pewnością może i powinien być dla Kościoła katolickiego, również w Polsce, źródłem sukcesu. Sukcesu wykraczającego poza sferę ludzką i doczesną. Ale może być także powodem poważnych problemów i kłopotów. Sporo zależy od tego, jak się tym „czynnikiem ludzkim” rozporządza. A zwłaszcza od tego, jakie się przy tym zarządzaniu zasobami ludzkimi stawia cele...