Wspominają 1000 lat chrztu

Idea uczczenia Milenium Chrztu Polski, poprzedzonego programem ogólnonarodowej Wielkiej Nowenny, narodziła się jeszcze podczas internowania przez władze komunistyczne prymasa Stefana Wyszyńskiego w latach 1953-56. W tym ciężkim dla polskich katolików okresie stalinowskim prymas pragnął powierzyć naród "macierzyńskiej opiece Matki Boskiej", który to akt miał także uczcić 1000-lecie chrztu Polski.

Obchody dziesięcioletniej Wielkiej Nowenny rozpoczęły się w 1957 roku. Kardynał Wyszyński udał się wówczas do Rzymu z dwiema kopiami obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej. Jedną ofiarował papieżowi Piusowi XII, drugą poświęconą przez Ojca Świętego przywiózł do Polski. Druga z kopii rozpoczęła wówczas podróż po kraju, jednocząc wiernych na modlitwie. Każdy rok Nowenny poświęcano osobnemu zagadnieniu, np. - Kościołowi, młodzieży, miłości. Skupieniom modlitewnym towarzyszył szybko rozwijający się ruch pielgrzymek na Jasną Górę.

Komunistyczne władze sprzeciwiały się organizowaniu Wielkiej Nowenny i obchodom Milenium Chrztu Polski. Przygotowały kampanię społeczną i medialną, której jednym z głównych punktów był atak na polskich biskupów za ich wzywający do pojednania list do biskupów niemieckich z listopada 1965 roku. W ramach represji odmówiono prymasowi paszportu na obchody milenijne organizowane w Rzymie. Także papież Paweł VI nie otrzymał zgody na wizytę w Polsce.

13 stycznia 1966 roku w Watykanie rozpoczęły się obchody rocznicy chrztu Polski pod przewodnictwem Ojca Świętego. Uczestniczyli w nich polscy biskupi i duchowni, obecni wówczas we Włoszech, przedstawiciele polskiej emigracji oraz liczne delegacje z całego świata. Podczas uroczystości historyk, znawca dziejów Kościoła prof. Oskar Halecki wygłosił po łacinie odczyt poświęcony związkom historii Polski z Kościołem.

Krajowe obchody milenium rozpoczęły się w kwietniu 1966 r., w Gnieźnie, w miejscu chrztu Mieszka, pierwszego władcy Polski. Główne uroczystości odbyły się na Jasnej Górze 3 maja, w święto Matki Boskiej Królowej Polski i rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Termin miał podkreślać wagę wielowiekowych związków historii Polski i Kościoła.

Obraz Matki Boskiej Jasnogórskiej wyniesiono z kaplicy na mury i na oczach wiernych uroczyście zmieniono znajdującym się na nim postaciom szaty. Następnie przedstawiciele m.in. duchowieństwa, młodzieży i środowiska inteligencji katolickiej w podniosłej procesji ponieśli obraz do sanktuarium, gdzie prymas wygłosił uroczyste kazanie. Centralną część obchodów stanowił zaś "Akt oddania Polski w macierzyńską niewolę Maryi". Akt wygłaszał Prymas Polski kardynał Stefan Wyszyński, a później powtarzali go wszyscy zgromadzeni. Papieża reprezentował kardynał Wyszyński, który prowadził również całe uroczystości. Pomimo licznych utrudnień ze strony władz komunistycznych do Częstochowy przybyło wówczas ok. 200-300 tys. ludzi.