Ruch "Solidarności" jest dla mieszkańców dzielnicy Obuda w Budapeszcie szczególną inspiracją, a ks. Jerzy Popiełuszko duchowym przewodnikiem, człowiekiem odwagi i symbolem walki o wolność - powiedział w rozmowie z PAP ks. Krzysztof Grzelak, proboszcz Polskiej Parafii Personalnej w Budapeszcie, przed sobotnimi uroczystościami umiejscowienia relikwii "kapelana Solidarności" w Kościele Matki Bożej Kamiennej w węgierskiej stolicy.
W sobotę rozpoczynają się w Budapeszcie 28. Dni Polskiej Kultury Chrześcijańskiej, które Stowarzyszenie Katolików Polskich na Węgrzech pod wezwaniem św. Wojciecha (SKP) organizuje regularnie niemal od początku swojej działalności w 1993 roku.
Historia społeczności polskiej w tym miejscu zaczyna się jeszcze w XIX wieku, kiedy do dynamicznie rozwijającego się Budapesztu licznie napływała ludność polska w poszukiwaniu pracy, przede wszystkim z Galicji. Już na początku XX wieku w węgierskiej stolicy mieszkało kilkadziesiąt tysięcy Polaków, przede wszystkim w dzielnicy Kobanya na wschodnim brzegu Dunaju.
"W związku z tym pojawiła się idea budowy kościoła, a wraz z nim schroniska dla biednych Polaków, czyli dzisiejszego Domu Polskiego. Świątynia powstała w listopadzie 1926 roku, a w 1930 roku konsekrował ją prymas Polski kard. August Hlond" - powiedział ks. Grzelak. "W połowie lat 30. pięć sióstr elżbietanek przybyło tutaj z Poznania, aby pomóc lokalnej wspólnocie" - dodał.
W trakcie wojny Polacy zgromadzeni wokół kościoła nieśli pomoc licznie napływającym na Węgry polskim uchodźcom. "Kościół stał się centrum polskiego życia patriotycznego, a nawet miejscem spotkań konspiracyjnych" - można przeczytać w broszurze poświęconej historii polskiej kolonii na Kobanyi.
"Po wojnie, kiedy na Węgrzech nastał komunizm, kościół nie stracił swojego sakralnego charakteru, ale Dom Polski był opuszczony" - powiedziała w rozmowie z PAP Katarzyna Takacsne Kalińska, prezes Stowarzyszenia Katolików Polskich. "Pod koniec okresu komunistycznego, już w warunkach zmienionej struktury społecznej polskiej emigracji, coraz więcej osób myślało o odzyskaniu budynku przy kościele. Było to możliwe dopiero po upadku komunizmu, kiedy w 1993 roku zarejestrowano Stowarzyszenie św. Wojciecha" - dodała.
Do odzyskania Domu Polskiego, który został kupiony w 1998 roku za symbolicznego 1 forinta, przyczyniły się w dużym stopniu zabiegi dyplomatyczne państwa polskiego. "Nasze stowarzyszenie jest jedynym polskim stowarzyszeniem na Węgrzech, które posiada budynek na własność" - podkreśliła prezes SKP.
Początek Dni Polskiej Kultury Chrześcijańskiej zbiega się z uroczystością umiejscowienia relikwii bł. ks. Jerzego Popiełuszki w Kościele pw. Matki Bożej Kamiennej na Obudzie. Relikwie patrona "Solidarności" parafia w Budapeszcie otrzymała w połowie września z rąk metropolity warszawskiego kard. Kazimierza Nycza.
"W III dzielnicy Budapesztu, gdzie znajduje się parafia, jest dużo nawiązań do polskości, m.in. pomnik katyński" - powiedziała Takacsne Kalińska.
Kościół, w którym zostaną umiejscowione relikwie, jest położony przy skwerze z miejscem pamięci ks. Popiełuszki. "Są tam posadzone trzy dęby: Jana Pawła II, kard. Stefana Wyszyńskiego i właśnie bł. ks. Jerzego. Znajduje się tam też różaniec na wzór tego przy grobie ks. Popiełuszki na warszawskim Żoliborzu: na dużych białych kamieniach są wyryte po polsku i węgiersku fragmenty jego homilii" - powiedział PAP ks. Grzelak.
W ramach organizowanych wydarzeń w trakcie Dni Polskiej Kultury Chrześcijańskiej wystąpią m.in. artyści Przemyskiego Towarzystwa Muzycznego; wykonają oni utwory Krzysztofa Pendereckiego, Fryderyka Chopina i Wojciecha Kilara. Z kolei w niedzielę będzie miało miejsce otwarcie wystawy fotograficznej Piotra Jantosa "Krzysztof Penderecki - kompozytor i ogrodnik".
"Penderecki, wielki polski kompozytor, był również bardzo zaangażowany w tworzenie muzyki sakralnej. Koncert z jego utworami jest oddaniem hołdu artyście, który zmarł niedawno i został pochowany na Wawelu" - podkreśliła prezes Stowarzyszenia Katolików Polskich w rozmowie z PAP. "Z kolei Piotr Jantos, który przyjeżdża z wystawą z Krakowa, przez wiele lat miał możliwość fotografowania rodziny Pendereckich. Będzie można zobaczyć kilkadziesiąt dużych i nieznanych zdjęć" - dodała.
W planie są również spotkania księży, zakonników i sióstr zakonnych oraz inne wydarzenia kulturalne, które potrwają do 16 października.
Rusza również pilotażowy program przekazywania zasiłków na specjalną kartę płatniczą.
Tornistry trafią do uczniów jednej ze szkół prowadzonych przez misjonarki.
Caritas rozpoczęła zbiórkę na remont Ośrodka dla osób w kryzysie bezdomności w Poznaniu.
"Nikt (nikogo) nie słucha" - powiedział szef sztabu UNFICYP płk Ben Ramsay. "Błąd to kwestia czasu"
Wydarzenie mogło oglądać na ekranach telewizorów ponad 500 milionów ludzi na całym świecie.