Synod dla Afryki winien być procesem

W oświadczeniu, ogłoszonym 30 września w Narobi, przedstawili oni oczekiwania związane z tym spotkaniem przedstawicieli episkopatów z całego Czarnego Lądu i Kościoła powszechnego, które odbędzie się w Rzymie w dniach 4-25 października. Dokument biskupów podejmuje refleksje na temat różnych zagadnień społeczno-politycznych i gospodarczych i wyraża nadzieje, że wynikiem Synodu będą odpowiedzi „prawdziwie praktyczne, konkretne i aktualne” na rozliczne oczekiwania mieszkańców Afryki. Autorzy opracowania, skupieni w Stowarzyszeniu Konferencji Biskupich w Afryce Wschodniej (AMECEA), zapewniają, że wezmą udział w przyszłym zgromadzeniu „w duchu, łączącym dumę, pokorę i nadzieję”. Będą im towarzyszyć modlitwy i troski milionów chrześcijan – napisali hierarchowie.

„Synod winien być postrzegany jako proces, a nie po prostu jako wydarzenie: to, co będziemy musieli ogłosić naszemu ludowi, to to, że spotkanie odbędzie się w Rzymie, ale jego duch i jego życie będą podtrzymywane we wszystkich działaniach naszych instytucji kościelnych” – stwierdza oświadczenie.

Biskupi proszą, aby w ślad za pracami zgromadzenia szło określenie planu strategicznego zawierającego m.in. dokładne instrukcje co do prac synodalnych i wypracowanie zaleceń. „Musimy mieć pewność, że plan ten przewiduje terminy czasowe oraz regularne śledzenie i ocenę prac” – wyjaśniają autorzy dokumentu. Zaznaczają, że „w powszechnym duchu synodalnym uwagę i szacunek należy zwracać na specyfikę i różnorodność, jakimi odznaczają się wspólnoty wchodzące w zakres AMECEA i, w szerszym stopniu, także całego kontynentu”.

Dokument wymienia następnie cały spis tych zróżnicowań, począwszy od skrajnego ubóstwa szerokich warstw ludności. „Musimy wyrazić wstyd z powodu zubożenia większości mieszkańców krajów AMECEA” – czytamy w oświadczeniu. Jego autorzy podkreślają, że „cierpienia i marginalizacja tych dzieci Bożych są po prostu nie do przyjęcia”, dodając, że za priorytet należy uznać poparcie dla działań na rzecz poprawy polityki rządowej oraz wspierania i wprowadzania usług społecznych, świadczonych przez instytucje kościelne.

Omawiając sprawy pokoju i bezpieczeństwa, biskupi zwracają uwagę, że niezbędne jest pogłębienie znajomości historycznych korzeni sytuacji konfliktowych w tym regionie, gdyż aby móc odpowiedzieć na problemy współczesne, należy znać przeszłość. W tym kontekście ważne miejsce zajmuje propagowanie dialogu międzyreligijnego przez wspieranie współpracy, gdzie tylko jest to możliwe, z muzułmanami i z innymi religiami. Pożądane byłoby także ustanowienie stałych struktur, które odpowiadałyby na sytuacje kryzysowe.

Biskupi odnotowali też postępy na drodze do demokracji w niektórych krajach, np. wprowadzenie systemów wielopartyjnych i reformy konstytucyjne, ale – jak zaznaczyli – „postęp ten nie jest ani całkowity, ani zachęcający”. Dlatego Kościół winien być aktywniejszy w swych wysiłkach na rzecz uświadamiania politykom i urzędnikom publicznym ich odpowiedzialności oraz tworzenia dobrych obywateli, zachęcając ich do udziału w głosowaniu.

Kolejnym punktem, podejmowanym przez biskupów, jest troska o stworzenie – hierarchowie mają świadomość niebezpieczeństw związanych ze zmianami klimatycznymi i ociepleniem globalnym. Tego rodzaju zmiany wpływają na bezpieczeństwo żywnościowe i na ruchy migracyjne, wywołując napięcia w stosunkach między mieszkańcami różnych krajów, toteż biskupi wzywają do „pojednania ekologicznego, aby rozładować konflikty.

I wreszcie dokument AMECEA wspomina o roli rodziny, młodych i kobiet. Podkreśla skuteczne włączanie nowych pokoleń do życia Kościoła, „gdyż mogą one i powinny odgrywać ważną rolę w ewangelizacji i pojednaniu”. Jednocześnie biskupi zwracają uwagę na rozproszenie systemu oświaty, co bardzo go osłabia, dlatego należy podjąć wysiłki na rzecz wzmocnienia go.

W skład Stowarzyszenia Konferencji Biskupich Afryki Wschodniej wchodzą hierarchowie z Erytrei, Etiopii, Kenii, Malawi, Sudanu, Tanzanii, Ugandy i Zambii. Na jego czele stoi obecnie 60-letni arcybiskup stolicy Malawi – Blantyre, Tarcisius Gervazio Ziyaye. Oprócz AMECEA w Afryce istnieje kilka innych podobnych regionalnych stowarzyszeń episkopatów: dla zachodniej, północnej i południowej części tej części świata oraz obejmujące cały kontynent Sympozjum Konferencji Biskupich Afryki i Madagaskaru (SECAM lub SCEAM – skróty odpowiednio angielski i francuski).