Abp Tokarczuk nagrodzony

"Świadek historii" jest nagrodą honorową przyznawaną osobom szczególnie zasłużonym dla upamiętniania historii Polski w poszczególnych regionach kraju. Przyznaje ją kapituła, której przewodniczy prezes Instytutu Pamięci Narodowej.

Abp Tokarczukowi nagrodę wręczyła dyrektor oddziału IPN w Rzeszowie Ewa Leniart wspólnie z wnioskodawcami wyróżnienia przewodniczącym rzeszowskiego regionu NSZZ "Solidarność" Wojciechem Buczakiem i jego zastępcą Andrzejem Filipczykiem.

Przyjmując nagrodę hierarcha powiedział, że "o moich zasługach najlepiej świadczą słowa skierowane do mnie w liście przez Ojca Świętego w 70. rocznicę przyjęcia przeze mnie święceń kapłańskich".

"Ojciec Święty Benedykt XVI podziękował mi za moją posługę biskupią, podczas której wybudowano tak wiele kościołów. Za zrozumienie mojej posługi biskupiej wszystkim dziękuję. Zadaniem naszym jest, aby nasz obowiązek wobec Polski wypełnić. Dziękuję bardzo za pamięć i to odznaczenie, życzę wszystkim nadziei i odwagi. Sursum corda" - mówił emerytowany metropolita przemyski.

W liście skierowanym do abp Tokarczuka prezes IPN Łukasz Kamiński napisał m.in., że jego zasługi "są niepodważalne dla zachowania polskiej tradycji i tożsamości, praw człowieka i praw narodu".

"Ksiądz Arcybiskup był pasterzem diecezji przemyskiej w trudnych latach komunizmu, kiedy celem władz państwowych była budowa społeczeństwa świeckiego, bez Boga, bez odniesień do tysiącletniej historii Ojczyzny - w czasach, kiedy starano się zatrzeć tożsamość społeczeństwa, manipulowano faktami historycznymi, zacierano pamięć o bohaterach walczących o suwerenność kraju" - zaznaczył Kamiński.

Prezes IPN podkreślił, że abp Tokarczuk "od samego początku posługi biskupiej w Przemyślu zasłynął nie tylko jako zdecydowany przeciwnik ustroju komunistycznego, ale także udzielał wsparcia różnorodnym przedsięwzięciom zmierzającym do zachowania świadomości narodowej".

Abp Tokarczuk urodził się 1 lutego 1918 r. w Łubiankach Wyższych k. Zbaraża. Studiował we Lwowie. Tam też przyjął święcenia kapłańskie 21 czerwca 1942 r. Potem był wikariuszem w Złotnikach k. Podhajec. W 1944 r. UPA wydała na niego wyrok śmierci. Dzięki ostrzeżeniu udało mu się zbiec do Lwowa. Po wojnie znalazł się w Katowicach.

W 1947 r. podjął studia na KUL, które zakończył doktoratem z filozofii. Od 1952 do 1962 r. wykładał w Warmińskim Seminarium Duchownym "Hosianum" w Olsztynie, wtedy był też m.in. duszpasterzem akademickim. Od 1962 do 1965 r. pracował jako adiunkt na Wydziale Teologii KUL.

W 1965 r. otrzymał nominację na ordynariusza diecezji przemyskiej. Święceń biskupich udzielił mu 6 lutego 1966 r. w przemyskiej katedrze prymas Polski kardynał Stefan Wyszyński.

W latach swej posługi biskupiej uważany był przez władze PRL za jednego z głównych wrogów ustroju. Zasłynął przede wszystkim z odważnych wystąpień, z przeciwstawiania się zakłamaniu i stanowczego piętnowania systemu oraz programu ateizacji społeczeństwa. Mimo braku zgody władz stworzył w swojej diecezji przeszło nowych 220 parafii, wybudował ponad 430 kościołów z domami parafialnymi i katechetycznymi. Znany był m.in. ze wspierania rozmaitych inicjatyw społecznych, w tym NSZZ "Solidarność". Stawał w obronie prześladowanych z powodów ideologicznych i politycznych.

Był m.in. członkiem Rady Głównej Episkopatu Polski, członkiem Komisji ds. Duszpasterstwa Ogólnego, ds. Budowy Kościołów, a w latach 1967-1989 - członkiem Komisji Wspólnej Episkopatu i Rządu PRL. Ze względu na swe bezkompromisowe działania był bezwzględnie inwigilowany i szykanowany przez władze i służbę bezpieczeństwa.

Papież Jan Paweł II w czasie wizyty w diecezji przemyskiej 2 czerwca 1991 r. wyniósł go do godności arcybiskupiej, a 25 marca 1992 r. ustanowił go pierwszym metropolitą nowo powstałej metropolii przemyskiej. W 1993 r. przeszedł na emeryturę.

Jest autorem licznych artykułów i publikacji. Otrzymał też honorowe obywatelstwa wielu miast. 3 maja 2006 r. został odznaczony przez Prezydenta Lecha Kaczyńskiego Orderem Orła Białego - najwyższym odznaczeniem państwowym RP.