Lublin: "Piękny temat" na KUL

„Piękny temat” – zauważyła otwierając sympozjum prof. Agnieszka Lekka-Kowalik, prorektor KUL, wskazując jednak od razu na dewaluację pojęć piękna i sztuki. Tradycyjnie przed wypełniającymi cały dzień wykładami i dyskusjami odtworzono fragmenty archiwalnych wypowiedzi głównego twórcy lubelskiej szkoły filozofii klasycznej, o. prof. Mieczysława Alberta Krąpca OP (1921-2008): „Piękno zawsze było obecne w ludzkiej kulturze wraz z działalnością człowieka, po prostu wraz z ludzkim życiem. To coś krzywdzącego, że je wyrzucono z wielkich motywów ludzkiego życia i działania”.

Jak definiowano piękno w filozoficznych tradycjach realizmu i idealizmu? Jakie są jego kryteria we współczesnych kontekstach sztuki i antysztuki? Dalej: Piękno jako wyraz ostatecznego spełniania się bytu – to niektóre z podjętych zagadnień. „Z jednej strony piękno świata jest wyzwalaniem ludzkich potencjalności i doskonalenia człowieka – podkreśla ks. prof. Andrzej Maryniarczyk SDB. – A z drugiej człowiek jako także twórca, tworząc piękno, może się sam w tej twórczości doskonalić”. Do filozofów i teologów dołączyli historycy sztuki, patrologowie i filolodzy, kreśląc meandry uwyraźniania piękna od metafizycznego transcendentale po tzw. kategorie estetyczne. „Każdy realny byt jest «nośnikiem» prawdy, dobra i piękna, przy czym piękno jest syntezą pozostałych, realizowaniem doskonałości” – dodał ks. Maryniarczyk.

Analizy uczestników sympozjum sięgają w głąb nurtów kultury europejskiej od starożytności po postmodernizm. Jak zaznacza prof. Agnieszka Kijewska, np. „w neoplatonizmie piękno jako najwyższa wartość jest tym, co nas przyzywa do powrotu do świata wartości duchowych”. Penetrowany jest także ideał piękna w filozofiach Bliskiego i Dalekiego Wschodu – zresztą, zgodnie z optyką przyjętą w Powszechnej Encyklopedii Filozofii (wydanej przez Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu), gdzie te perspektywy badawcze zostały szeroko uwzględnione. Przywoływano też (o. Krąpiec, prof. Kijewska) słynną norwidowską frazę o „zachwycaniu piękna do pracy”, czyli działania-tworzenia, które finalnie ma służyć temu, „by się zmartwychwstało”. Warto też podkreślić, że chrześcijaństwo odkrywa drogę od dziecięcego zachwytu nad otaczającym światem aż po kontemplację piękna samego Boga, prowadzącą do świętości.

Organizatorami sympozjum są katedry metafizyki i filozofii sztuki KUL oraz Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu. Prelegenci reprezentują, obok uczelni lubelskich, uniwersytety w Warszawie, Krakowie, Toruniu i Gdańsku. Z Barcelony przybył prof. Enrique Martinez z wykładem „Kontemplacja piękna a doskonałość życia ludzkiego”. Przedstawiono też tekst prof. Bertholda Walda (Paderborn, Niemcy) o obiektywności piękna i odczuciach podmiotu. XV Międzynarodowemu Sympozjum Metafizycznemu towarzyszy wystawa ukazująca piękno dawnego Lublina w fotografiach Ireneusza Marciszuka.