50 lat odnowionego patriarchatu

Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny reprezentował arcybiskup łódzki i poznański Szymon. Kościół katolicki był przedstawiony przez egzarchęapostolskiego bp Christo Projkowa. W przemówieniu patriarchy Maksyma, odczytanym przez metropolitę Neofita głowa BKP podkreślił, że upadek systemu totalitarnego był także czasem wyzwolenia umysłów i sumień. Ubolewał, że kilkanaście lat wolności przyniosły rozdarcie jedności Kościoła i zapewnił, że jest on gotów przyjąć skruszonych schizmatyków. Przedstawiciele innych Kościołów podkreślali w swoich przemówieniach, że podzielają ból i cierpienia bułgarskich braci, gdyż "gdy cierpi jeden członek, cierpi całe ciało". Wspominali czasy totalitaryzmu i stwierdzili, że w warunkach ateizmu i obecnego religijnego indeferentyzmu autokefalia okazała się zbawczym rozwiązaniem umożliwiającym przetrwanie prawosławia. Z okazji jubileuszu za zasługi dla Kościoła premier Symeon Sakskoburggotski oraz przewodniczący Parlamentu Ognjan Gerdżikow otrzymali order św. Borysa Chrzciciela. Arcybiskup łódzki i poznański Szymon poinformował, że patriarcha Maksym otrzymał tytuł doktora honoris causa Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej i wyraził nadzieję, że będzie mógł osobiście uczestniczyć w ceremonii nadania tytułu. Pierwsze biskupstwa na ziemi obecnej Bułgarii założyli św. Apostoł Andrzejw Mesembrii i Apolonii i św. Apostoł (z 70-ciu posłanych) Erm, przyszly biskup z nadania Rzymu w Phillippopolisie (obecnie Płowdiywie) w I wieku. W 343 w Serdice (obecnie Sofii) odbył się Sobór Serdakijski. Poosiedleniu się na Półwyspie Bałkańskim Słowian i Bułgarów i utworzeniupaństwa Bułgarskiego w 681 r. wielu z nich przyjęło chrześcijaństwo od miejscowej ludności. W 865 władca Bułgarii Borys I przyjął chrzest i rozpoczął starania oniezależność kościelną, pertraktując z Rzymem i Konstantynopolem.4-ego marca 870 r. na Soborze Konstantynopolskim (z udziałem Rzymu iKościołów Wschodnich) ustanowiono nową diecezję kościelną - Bułgarską(dziewiątą po Rzymie, Konstantynopolu, Aleksandrii,Antiochii, Jerozolimie, Cyprze, Synaju i Gruzji). Ziemie bułgarskie otrzymały status autonomicznego arcybiskupstwa podzwierzchnictwem Konstantynopola, ale już za panowania syna Borysa, cara Symeona, gdy Bułgaria osiągnęła szczyt swej potęgi militarnej, politycznej i kulturowej, stając się według teoretyka historii Arnolda Toynbee'go "drugimcentrum cywilizacji prawosławnej" w 919 r. Kościół bułgarski ogłosił się niezależnym patriarchatem, co w 927 uznał Konstantynopol. Po niewoli bizantyjskiej (1018-1185) w 1186 zostało utworzone niezależnearcybiskupstwo. W 1204 arcybiskup tyrnowski Bazyli został uznany przezpapieża Inocentego III za "prymasa i arcybiskupa wszej Bułgarii iWołoszczyzny". W 1235 w Lampsaku w Azji Mniejszej na kościelnym soborze za zgodą wszystkich wschodnich patriarchatów Kościół bułgarski zostałpodniesiony do rangi niezależnego patriarchatu. Najwybitniejszympatriarchą (zarazem ostatnim, gdyż sprawował rządy w czasie inwazji tureckiej na Bałkany) był św. Eutymiusz (zmarł na wygnaniu ok.1404). Po upadku Bułgarii w 1393 został zlikwidowany patriarchat tyrnowski, a w 1767 i niezależne arcybiskupstwo ochrydzkie. Wszystkie ziemie bułgarskie dostały się pod jurysdykcję Konstantynopola. W wyniku bułgarskiego Odrodzenia Narodowego w połowie XIX w. rozpoczął się ruch o Kościół narodowy i niezależny od greckiej hierarchii. W 1870 sułtańskimedyktem utworzony został tzw. Egzarchat Bułgarski (egzarchato namiestnik patriarchy), za co 1872 patriarcha Konstantynopola obłożył go klątwą. Po wyzwoleniu Bułgarii z niewoli tureckiej w 1913 egzarcha Josif przeniósł swoją siedzibę do Sofii. Dopiero czasach panowania komunistycznegoKościół Konstantynopolski uznał autokefalię Kościoła bułgarskiego i zdjął obowiązującą przez 75 lat klątwę. W 1949 dotychczasowy egzarcha Stefan został usunięty przez władze komunistyczne. W napisanym pod dyktando władz nowym "Regulaminie BKP" (1950) Kościół Bułgarski został nazwany patriarchatem. Na III Soborze kościelno-narodowym (8-10 maja 1953) patriarchą został wybrany metropolita płowdiwski Cyryl. Odnowiony patriarchat został uznany przez wszystkie Kościoły prawosławne. Po śmierci Cyryla w 1971, na Soborze Wyborczym patriarszym 4-ego lipca 1971metropolita łowczański Maksym.