Przezwyciężanie przez pogłębianie

Przemawiał on na Papieskim Uniwersytecie Salezjańskim w Rzymie na zakończenie sympozjum "Ku bilansowi ekumenicznemu", odbywającym się z okazji 40-lecia Dekretu o Ekumenizmie Soboru Watykańskiego II. Zdaniem kardynała w ruchu ekumenicznym można obecnie dostrzec objawy zmęczenia, rozczarowania czy wręcz sytuacji patowej. Wynikają one z niecierpliwości i żarliwego pragnienia pełnej jedności Kościoła, a zarazem z nieporozumień spowodowanych tzw. "dzikim ekumenizmem", który prowadził niekiedy do relatywizmu i indyferentyzmu. Przewodniczący Papieskiej Rady podkreślił, że jedynie partnerzy, znający swą tożsamość, mogą bez obaw podejmować dialog. Przypomniał, iż ekumenizm należy do priorytetów duszpasterskich Kościoła Katolickiego, który traktuje go jako wymianę darów. Czuje się on bowiem zraniony istniejącymi podziałami i odczuwa ból, nie mogąc realizować konkretnie i w pełni swej katolickości. Mówca dokonał następnie przeglądu stanu dialogów z poszczególnymi Kościołami i wspólnotami wyznaniowymi. Wiele nadziei wiąże z rozmowami prowadzonymi ze starożytnymi Kościołami wschodnimi. W odniesieniu do prawosławia dostrzega bliskość doktrynalną a równocześnie trudności wynikające z odrębnej kultury i mentalności. Problemem zasadniczym pozostaje zagadnienie prymatu Biskupa Rzymu. Trudności pojawiły się także w Europie Środkowo-Wschodniej w związku z reakcjami prawosławnych na podjęcie działalności przez Kościoły unickie, zlikwidowane niegdyś przez reżimy komunistyczne. W stosunkach z Kościołami wywodzącymi się z Reformacji, obok ważnego osiągnięcia, jakim była Wspólna Deklaracja na temat Nauki o Usprawiedliwieniu (podpisana 31 października 1999), kardynał Kasper dostrzega konieczność uściśleń w sprawie eklezjologii. Dotyczy to zwłaszcza posługi święceń. Pojawiły się też nowe problemy dotyczące etyki. W podejściu do takich zagadnień jak aborcja, homoseksualizm czy eutanazja istnieją różnice zdań nie tylko między tymi wspólnotami a Kościołem katolickim, ale także w łonie samego protestantyzmu. Prowadzi to do nowych podziałów, które utrudniają a niekiedy wręcz uniemożliwiają wspólne świadectwo wiary - podkreślił kardynał. Jego zdaniem scena ekumeniczna ulega dziś dramatycznym przemianom. Pojawiły się nowe wyzwania w związku z powstaniem radykalnych wspólnot protestanckich. Trudnymi partnerami dialogu są zielonoświątkowcy, wśród których często można dostrzec postawy agresywne i prozelityzm. Nawet tam, gdzie dochodzi do rozmów, brakuje u nich pogłębionej eklezjologii, a ich postrzeganie Kościoła nie wykracza poza granice lokalnej wspólnoty. Dialog z tymi wspólnotami i rozwiązywanie stawianych przez nie problemów będą miały ogromne znaczenie dla przyszłości dialogu ekumenicznego - stwierdził na zakończenie kardynał Kasper. We wspomnianym sympozjum wzięli udział jako prelegenci i uczestnicy - poza stroną katolicką - prawosławni, anglikanie i luteranie. Program przewidywał referaty i dyskusje nad głównymi problemami związanymi z poszukiwaniem jedności chrześcijan, jak prymat biskupa Rzymu, nauka o usprawiedliwieniu, kult Maryi czy zagadnienia etyczne. Specjalnymi gośćmi tego spotkania byli: kardynał Walter Kasper i emerytowany anglikański arcybiskup Canterbury, George Carey.