Warszawa: Razem z katolikami

W Kościele prawosławnym w Polsce obowiązują dwa kalendarze - juliański i gregoriański. Wybór według którego obchodzić święta zależy w gruncie rzeczy od preferencji wiernych danej parafii. Kalendarzem juliańskim posługuje się większość diecezji białostockiej, przemysko - nowosądeckiej i chełmsko - lubelskiej. Kalendarza gregoriańskiego używa diecezja łódzko - poznańska i wrocławsko - szczecińska. Większość diecezji warszawskiej stosuje kalendarz juliański, natomiast duże miasta, w tym Warszawa, posługują się gregoriańskim. Stolica do roku 1990 r. posługiwała się nim niemal wyłącznie, natomiast migracje ludności ze wschodu sprawiły, że zaistniała potrzeba odprawiania części nabożeństw według kalendarza juliańskiego. Większość prawosławnych w Warszawie świętowała jednak w tym samym czasie co katolicy. 24 grudnia przypadł ostatni dzień 40- dniowego postu Bożego Narodzenia. W dniu tym w Kościele prawosławnym obowiązuje post ścisły i w zasadzie całkowita wstrzemięźliwość od pokarmów i płynów aż do czasu rozpoczęcia wieczerzy wigilijnej. W cerkwi św. Marii Magdaleny po niedzielnej Mszy św. odbyło się nabożeństwo Wielkiej Wieczerni Bożego Narodzenia, a o godz. 16 - rozpoczęło się tzw. Wielkie Powieczerze i jutrznia Bożego Narodzenia, po której wierni zasiedli do wieczerzy wigilijnej. Choć w Kościele prawosławnym w uroczystość Bożego Narodzenia odbywają się też liturgie nocne, w Warszawie, z uwagi na trudności komunikacyjne wierni uczestniczyli w Eucharystii dopiero 25 grudnia rano. O godz. 9.00 odbyła się liturgia w języku greckim, której przewodniczył archimandryta klasztoru św. Onufrego w Jabłecznej, a o godz. 10.00 - liturgia w języku cierkiewnosłowiańskim, pod przewodnictwem abp. Sawy, metropolity warszawskiego i całej Polski. Jedyną parafią obrządku greckokatolickiego w Polsce, która obchodzi Boże Narodzenie według kalendarza gregoriańskiego, czyli w tym samym czasie, co katolicy, jest warszawska parafia o.o. bazylianów. W Wigilię zwaną "Swiatym Weczerem" (Świętym Wieczorem) grekokatolików obowiązuje ścisły post. 24 grudnia w kościele o.o. bazylianów o godz. 17.00 rozpoczęły się uroczyste nieszpory. Następnie wierni zasiedli w domach do kolacji wigilijnej. Wieczorem, o godz. 22 w kościele rozpoczęła się liturgia "wełykie poweczerje" ze specjalnymi śpiewami związanymi z okresem Bożego Narodzenia. W kościele greckokatolickim zasadniczo nie ma tradycji odprawiania Pasterki. W drugim dniu świąt Bożego Narodzenia grekokatolicy obchodzą uroczystość Świętej Rodziny, a w trzecim czci się pamięć pierwszego męczennika i diakona - świętego Stefana (w rzymskokatolickiej polskiej tradycji - św. Szczepana). Warszawska parafia obchodzi Boże Narodzenie według kalendarza gregoriańskiego (25 grudnia) od 1930 r. Wtedy parafia została odnowiona (w 1875 r. zlikwidowali ją Rosjanie). Parafianie, którzy żyli i pracowali w rzymskokatolickim środowisku, zdecydowali, by obchodzić święta według nowego porządku. Od kilku lat bazylianie mają dwa rodzaje wiernych: tych, którzy od pokoleń mieszkają w Warszawie, i tych, co niedawno przyjechali z Ukrainy. Ze względu na "nowych" odprawiają niektóre nabożeństwa bożonarodzeniowe w styczniu. W Kościele greckokatolickim i prawosławnym wieczerza wigilijna wygląda podobnie jak według tradycji katolickiej. Rozpoczyna się modlitwą i podzieleniem się prosforą - poświęconym chlebem. Domownicy składają sobie wówczas życzenia. Zwykle przy ubranej choince ustawia się na stole ok. dwunastu potraw. Zostawia się miejsce dla niespodziewanego gościa, śpiewa się kolędy, a do dzieci przychodzi św. Mikołaj. Wieczerza kończy się również modlitwą. Nowym zwyczajem w Kościele prawosławnym jest ustawianie na stole wigilijnym świecy Wigilijnego Dzieła Pomocy Dzieciom.