Benedykt XVI o posoborowych rozterkach

„Drugą cezurą jest rok 1989. Nastąpił upadek reżimów komunistycznych, jednak odpowiedzią nie był powrót do wiary, jak można się było może spodziewać. Nie odkryto, że to właśnie Kościół z autentycznie rozumianym Soborem dał odpowiedź. Odpowiedzią był natomiast totalny sceptycyzm, tzw. postmodernizm. Nic nie jest prawdziwe, każdy ma sobie po swojemu układać życie. Rozpowszechnia się materializm, ślepy pseudoracjonalistyczny sceptycyzm, który prowadzi do narkomanii, do tych wszystkich znanych nam problemów i znowu zamyka drogę wierze, gdyż jest tak prosta, tak oczywista. Nic nie jest prawdziwe, prawda jest nietolerancyjna, nie można za nią iść. Oto w kontekście tych dwóch przełomów w kulturze, z których pierwszym jest rewolucja kulturalna 1968 roku, a drugim wpadnięcie w nihilizm po roku 1989, Kościół z pokorą podejmuje swoja drogę między namiętnościami świata a chwałą Bożą. Na tej drodze winniśmy cierpliwie wzrastać i nauczyć się na nowo, co to znaczy wyrzec się triumfalizmu. Sobór wezwał do wyrzeczenia się triumfalizmu. Chodziło mu o barok, o wszystkie te wielkie kultury Kościoła. Powiedziano: rozpoczynamy sposób nowoczesny, nowy. Wyrósł jednak inny triumfalizm, polegający na myśleniu: my teraz działamy, znaleźliśmy drogę i na niej znajdziemy nowy świat. Jednak pokora krzyża, Chrystusa ukrzyżowanego wyklucza także ten triumfalizm. Mamy wyrzec się triumfalizmu, według którego teraz rodzi się rzeczywiście wielki Kościół przyszłości. Kościół Chrystusowy jest zawsze pokorny, a właśnie w ten sposób jest wielki i radosny.” „Wydaje mi się bardzo ważne, że teraz możemy zobaczyć otwartymi oczyma, ile również rzeczy pozytywnych wyrosło w okresie posoborowym: w odnowie liturgii, w synodach rzymskich, synodach ogólnoświatowych, synodach diecezjalnych, w strukturach parafialnych, we współpracy, w nowej odpowiedzialności świeckich, w wielkiej współodpowiedzialności międzykulturowej i międzykontynentalnej, w nowym doświadczaniu katolickości Kościoła, w jednomyślności, która wzrasta w pokorze, a jednak jest prawdziwą nadzieją świata. W ten sposób mamy, jak sądzę, odkrywać wielkie dziedzictwo Soboru, jakim nie jest duch wyszukiwany poza tekstami, ale właśnie wielkie teksty soborowe, odczytane teraz na nowo w oparciu o doświadczenia, jakie mieliśmy i jakie przyniosły owoce w tylu ruchach, tylu nowych wspólnotach zakonnych.” „Do Brazylii leciałem wiedząc, jak szerzą się tam sekty i jak Kościół katolicki wydaje się nieco sklerotyczny. Kiedy już tam jednak przybyłem, zobaczyłem, że prawie codziennie rodzi się tam nowa wspólnota zakonna, nowy ruch kościelny. Nie rosną tylko sekty. Rośnie Kościół z nowymi rzeczywistościami pełnymi żywotności. Nie wypełniają one statystyk – to fałszywa nadzieja, statystyka nie może być naszym bożkiem – ale rosną w duszach i tworzą radość wiary, obecność Ewangelii. W ten sposób tworzą również prawdziwy rozwój świata i społeczeństwa. Wydaje mi się zatem, że wielką pokorę Ukrzyżowanego, Kościoła – który jest zawsze pokorny i zawsze napotyka na sprzeciw wielkich potęg gospodarczych, militarnych i innych – powinniśmy uczyć się łączyć z prawdziwym triumfalizmem katolickości, która wzrasta we wszystkich wiekach. Wzrasta również dzisiaj obecność Ukrzyżowanego, który zmartwychwstał, ale zachowuje swe rany. Jest zraniony, ale właśnie w ten sposób odnawia świat, daje swoje tchnienie, które odnawia też Kościół mimo całego naszego ubóstwa. I powiedziałbym, że w tej pokorze krzyża i zarazem radości Pana zmartwychwstałego, który w Soborze dał nam wielki drogowskaz, możemy iść naprzód radośni i pełni nadziei.”