Bez religii ani rusz

Adam Michnik: - Mówimy o tym samym. Jestem zdania, że z dwóch tych wartości, wolność matki i życie zarodka, ważniejszą wartością jest wolność wyboru matki. Rozumiem religijny pogląd na ten temat. Więcej - chciałbym żyć w kraju, w którym są prawa liberalne, a obyczaje surowe. I chciałbym, żeby Kościół swoim olbrzymim autorytetem i wspieraniem działań społeczeństwa obywatelskiego na rzecz właśnie matek, które mają do wyboru aborcję albo życie, wspierał akcje adopcyjne itp. Natomiast uważam, że penalizacja aborcji uruchamia mechanizm policjantów w kominiarkach, którzy wchodzą w wyniku donosów do gabinetów ginekologicznych. I w takim kraju też nie chcę żyć. Ks. Stanisław Opiela: Penalizacja czy raczej depenalizacja w każdym kraju jest określona prawem. Jakie warunki muszą zaistnieć, by kobieta mogła legalnie poddać się aborcji? To jest także w Polsce. Adam Michnik: - To jest do rozmowy. Ale jeśli mnie się szantażuje i mówi, że jeśli jestem przeciwny penalizacji, to jestem zabójcą? Przecież nie popieram aborcji w dziewiątym miesiącu. Tu trzeba, tak jak szukali biskupi niemieccy, szukać jakichś rozwiązań kompromisowych. Ja, który jestem wielkim fanem i wielbicielem Jana Pawła II, w tej akurat sprawie, w której zabronił on tej praktyki biskupom niemieckim, uważam, że nie miał racji. Wiem, że powiedzieć w Polsce, że Jan Paweł II nie miał racji, to jest horror. Ja się go dopuszczam. W moim przekonaniu w tej sprawie mieli rację niemieccy biskupi rzymskokatoliccy. Ks. Stanisław Opiela: Jaka jest rola religii w państwie demokratycznym? Adam Michnik: - Bardzo dobre pytanie. To jest może najbardziej kluczowe pytanie dla naszej cywilizacji. Gdybym znał na nie odpowiedź, to albo byłbym kandydatem do Nagrody Nobla, albo papieżem. Spróbuję to powiedzieć moim bardzo prostackim tekstem. Religia uformowała nasz zmysł moralności. Religia uformowała nasze rozumienie tego, co dobre, a co złe. W związku z tym każda próba wyeliminowania religii z debaty, z aksjologii w państwie, byłaby de facto dążeniem do wyeliminowania rozróżnienia między dobrem a złem. To moje kluczowe przekonanie. Po drugie, religia nauczyła nas pytać o sens życia i śmierci. Religia nauczyła nas znajdować wartość w cierpieniu dla innych. Każda próba wyeliminowania religii jest próbą wyeliminowania pytania o sens cierpienia dla innych, poświęcania się dla innych. Religia nauczyła nas, co to jest miłosierdzie, pojednanie, sumienie z oczyszczeniem się... Czyli miłosierdzie. Ks. Stanisław Opiela: W miłosierdziu wszystko się zawiera. Ale spróbujmy to rozwinąć. Adam Michnik: - Zgoda. Próba wyeliminowania religii z debaty o najważniejszych sprawach w państwie, w społeczeństwie demokratycznym jest drogą do unicestwienia świata wartości. Rola religii była i pozostanie fundamentalna, dlatego że uczy nas - wierzących i niewierzących - że jedyną władzą, przed którą wolno nam klękać, jest władza Boga. I nie ma innej władzy. Pan Bóg nas obdarzył naturalnym poczuciem godności i wolności. I dlatego nie możemy przed nikim zginać kolan. To jest absolutny fundament myślenia o demokratycznym społeczeństwie w dzisiejszej Europie. Odrzucenie tego jest wyborem nihilizmu i cynizmu. Z czego nie wynika, że religia zinstrumentalizowana jako broń w walce politycznej o władzę nie staje się czymś niebezpiecznym.