Białystok: Odszkodowanie za odmowę badań prenatalnych, kontrowersje etyczne

Pacjentka poprosiła o nie, bo pierwsze dziecko urodziła z ciężką wadą genetyczną i uzależniała los kolejnego właśnie od tego badania. Gdy także drugie dziecko urodziło się z tą samą wadą - podała szpital do sądu. „Jak można domagać się odszkodowania za to, że ktoś nie popełnił zabójstwa?” – pyta tymczasem teolog moralista ks. prof. Józef Zabielski. Był to już wyrok II instancji i jest prawomocny. Tym samym sąd utrzymał w mocy większą cześć orzeczenia I instancji, przyjmując co do zasady, że wszelkie jego ustalenia były prawidłowe i właściwe. Państwo Wojnarowscy, którym zasądzono odszkodowanie mają obecnie dwoje dzieci z rzadką i poważną chorobą genetyczną - hipochondroplazją kości. Gdy w 1999 roku Wojnarowska była w ciąży, małżonkowie podjęli decyzję o aborcji. W łomżyńskim szpitalu jej odmówiono z powodów medycznych oraz z powodu sytuacji materialnej. Odmówiono także skierowania na badania prenatalne, które odpowiedziałyby czy jest ryzyko, że drugie dziecko urodzi się z taką samą chorobą, jak pierwsze. Pół roku temu Sąd Okręgowy w Łomży, jako sąd pierwszej instancji, przyznał państwu Wojnarowskim łącznie blisko 200 tys. zł odszkodowania od miejscowego szpitala, a także ponad 2 tys. zł comiesięcznej renty. Szpital, który odwołał się od wyroku, kwestionował niektóre z orzeczonych kwot. Sąd II instancji dokonał niewielkich korekt kwot poszczególnych odszkodowań. Przyznając państwu Wojnarowskim pieniądze za odmowę badań prenatalnych, sąd pierwszej instancji uznał, że gdy pani Wojnarowska była w ciąży z drugim dzieckiem, naruszone zostały prawa małżeństwa do planowania rodziny i uniemożliwiono im ewentualne podjęcie decyzji dotyczącej aborcji. Dzieci z hipochondroplazją kości, choć rozwijają się prawidłowo pod względem umysłowym. Rosną jednak wolniej i mają wiele związanych z tym dolegliwości. Według biegłych powoływanych we wcześniejszym procesie, córka potrzebuje "ponadprzeciętnej" opieki rodziców, wymaga stałej rehabilitacji. Sprawa Wojnarowskich ma w naszym kraju charakter precedensowy. W pierwszym procesie zasądzono 60 tys. złotych zadośćuczynienia za naruszenie praw matki jako pacjentki. Sprawa w pozostałym zakresie wróciła jednak do Łomży. W 2005 roku Sąd Najwyższy orzekł, że małżeństwo Wojnarowskich ma prawo do dochodzenia od szpitala w Łomży kosztów utrzymania niepełnosprawnego dziecka - których nie musieliby ponosić, gdyby szpital nie pozbawił ich praw do decyzji o legalnym przerwaniu ciąży. „Od strony etycznej, czy moralnej trudno nazwać krzywdą urodzenie dziecka, w tym także dziecka chorego, ponieważ rodzi się pytanie kto wyrządził tę krzywdę, gdy kobieta urodziła dziecko w sposób świadomy i wolny – powiedział KAI ks. prof. dr hab. Józef Zabielski teolog moralista, profesor Uniwersytetu w Białymstoku i Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Ks. Zabielski uznał, że motywacja Wojnarowskiej, domagającej się od szpitala satysfakcji finansowej za to, że uniemożliwiono jej badań prenatalnych to „kuriozum”. „Jak sama mówi, gdyby wiedziała, że drugie jest chore, to z pewnością by się tej ciąży pozbyła. A więc krzywda niejako zawarta jest w tym, że uniemożliwiono jej zabicie dziecka. Jak można domagać się odszkodowania, że ktoś nie popełnił zabójstwa?” – pyta moralista. Zdaniem ks. Zabielskiego w tym wypadku można też mówić o odwróceniu pewnego porządku logicznego, bo chodzi o żądanie odszkodowania za uniemożliwienie uczynienia zła. „Tego rodzaju argumentacja nie mieści się w głowie. Czym innym jest pomoc w wychowaniu chorego dziecka - tego może się domagać - ale w tym wypadku, ta pomoc ma być nie jako karą dla szpitala za to, że uniemożliwił uczynienie zła. Moza zapytać dlaczego szpital, jego fundusze mają być przeznaczone na wypłacanie komuś pomocy, podczas gdy istnieją inne instytucje państwowe, które są z natury do tego powołanie aby właśnie pomagać w wychowaniu dzieci”.