Prawosławni obchodzą dziś Niedzielę Palmową

Rozpoczyna także Wielki Tydzień, poprzedzający bezpośrednio uroczystość Zmartwychwstania Pańskiego. W kalendarzu prawosławnym jest to szósta niedziela Wielkiego Postu. W języku starocerkiewnosłowiańskim nosi ona nazwę Niedzieli Wierzbowej (Wierbnoje woskriesienie), gdyż rolę palm odgrywają tam, też podobnie jak u katolików, bazie wierzbowe, a cały poprzedzający ją tydzień jest Tygodniem Palmowym (Wierbnaja niediela). Teologicznie i liturgicznie dzień ten nosi nazwę Niedzieli Wejścia Pana do Jerozolimy (Wchod Gospodień w Ierusalim) i ma on rangę święta zwanego „dwunadiesiatym”, tzn. jest jednym z dwunastu największych świąt prawosławnych, nie licząc Wielkanocy – Paschy, która jest „świętem nad świętami”. Tak jak każde z nich, Niedzielę Palmową poprzedza nie tylko post, jak to się dzieje przed każdą niedzielą, ale także tzw. całonocne czuwanie. W poprzedzającą ją sobotę w Kościele czyta się fragment z 11. rozdziału Ewangelii św. Jana, mówiący o wskrzeszeniu Łazarza przez Pana Jezusa (J 11,1-44) – jest to tzw. Sobota Łazarzowa (Łazariewa subbota). Związek tego wydarzenia z Niedzielą Palmową tłumaczy się tym, że Ewangelista wspomina bezpośrednio po tym opisie o naradzie u kapłanów, którzy postanowili zgładzić Jezusa, aby ludzie w Niego nie uwierzyli, „bo przyjdą Rzymianie i zniszczą nasze miejsce święte i nasz naród” (J 11, 48). Tradycja tej niedzieli jest bardzo stara i na Wschodzie sięga pierwszych wieków. Już Egeria (lub Eteria) – słynna pątniczka, która pozostawiła po sobie opis pielgrzymowania do ziem związanych z dziejami zbawienia z końca IV wieku – wspomina, że w samej Jerozolimie wieczorem w wigilię święta i nazajutrz rano liturgia nawiązywała do wjazdu Jezusa do tego miasta. Według niej ludzie około południa gromadzili się na Górze Oliwnej, na której – według tradycji – Pan Jezus spotykał się z uczniami na krótko przed swą męką. Cały dzień tam i w innych miejscach Jerozolimy odprawiano uroczyste nabożeństwa, związane z tym wydarzeniem. Ten ogólny schemat liturgiczny zachował się w prawosławiu do dzisiaj, choć oczywiście obrzędy sprawowane są w cerkwiach w różnych krajach, nie tylko w Jerozolimie. Jednym z najważniejszych zewnętrznych elementów tej niedzieli jest procesja wokół klasztoru, a zakonnicy w czasie obiadu mogą, ze względu na rangę święta, zjeść potrawy rybne, które normalnie są zabronione w okresie Wielkiego Postu (wraz z potrawami mięsnymi). Oczywiście bardzo istotnym akcentem tej niedzieli jest poświęcenie „palm” (waii, l. poj. waija), czyli związanych gałązek wierzbowych, na co składa się odmówienie odpowiednich modlitw, a następnie okadzenie i pokropienie palemek wodą święconą. Symbolizują one zwycięstwo życia nad śmiercią, dokonane przez Zbawiciela oraz Jego zmartwychwstanie, a także zapowiedź naszego zmartwychwstania na końcu czasu. Wierni zanoszą je następnie do domu i tam winni je umieścić w tzw. „czerwonym kącie” (Krasnyj ugoł). Jest to wyodrębniona część pokoju, w której stoją ikony, a także np. woda święcona, artos (poświęcony chleb, odpowiednik komunikanta) i inne przedmioty kultu i przed którymi zwykle odmawia się codzienne modlitwy. kg (KAI)/ju.