Prof. Szawiel: Laicka Europa to stereotyp

Omawiając sytuację w Polsce prof. Szawiel przypomniał, że w latach 1992-2008 wiara i praktyki religijne pozostawały na stabilnym poziomie we wszystkich grupach wiekowych, zaś głębokie procesy modernizacji nie wywarły wpływu na poziom praktyk religijnych. Zdaniem socjologa trudno dziś wyrokować co będzie z Polską religijnością, ale możliwe są dwa modele. Pierwszy, to droga, którą podążają, najpierw Hiszpania, a później Irlandia, w których to krajach zaszły gruntowne procesy laicyzacyjne. W Hiszpanii w 1982 roku praktykowało regularnie 41 proc. dorosłych, 24 lata później już tylko 18 proc. W 1990 roku 13 proc. młodzieży hiszpańskiej praktykowało regularnie, 16 lat później – już tylko 4 proc. W Irlandii w 1982 roku praktykowało 83 proc. dorosłych, 24 lata później – 46 proc.; w 1990 roku 70 proc. młodzieży irlandzkiej praktykowało regularnie, 16 lat później – już tylko 16 proc. Ale, zdaniem socjologa UW możliwa jest także dla Polski droga „amerykańska”. Zgodnie z badaniami przeprowadzonymi przez Instytut Gallupa w Stanach Zjednoczonych w 1939 r. praktykowało regularnie 40 proc. obywateli, w 67 lat później, w 2006 roku – 43 proc., czyli bardzo zbliżona liczba badanych. Szawiel zastrzega przy tym, że o ile łatwo przewidywać jaki będzie wskaźnik amerykański za 10 lat (prawdopodobnie zbliżony do dzisiejszego) o tyle trudno o prognozy dotyczące krajów europejskich, w tym Polski. „Na dziś można powiedzieć, że istnieje potencjał i zasób, który przetrwał okres zmian ustrojowych (politycznych i ekonomicznych), i istnieją oczekiwania, brakuje natomiast „formuły”, która by spięła jedno z drugim – uważa socjolog. – Być może potrzebni są, jak to ujął Benedykt XVI, „przede wszystkim charyzmatycy – ci, którzy potrafią rozpalić życie” – dodaje prof. Szawiel. Zdaniem socjologa stan polskiej religijności w znaczącej mierze zależeć będzie od środowiska polskich intelektualistów, które – jak zauważa - poszerza się i różnicuje zaś ich głos i oddziaływanie ulega systematycznie wzmocnieniu. „To w ostateczności od ich kreatywności i zdolności do instytucjonalnej innowacji będzie zależała skuteczność zagospodarowania polskich religijnych zasobów” – ocenia prof. Tadeusz Szawiel. Następnie w dyskusji panelowej udział biorą: dr Tomasz Żukowski, politolog z Instytutu Polityki Społecznej Uniwersytetu Warszawskiego, Dariusz Karłowicz, filozof, publicysta, wydawca „Teologi Politycznej” oraz Zbigniew Nosowski, socjolog i teolog, szef Laboratorium „Więzi”. Organizatorem debaty „Kościół z Polski w Europie”, która odbywa się w gmachu Sekretariatu Episkopatu Polski w Warszawie jest Katolicka Agencja Informacyjna i Fundacja Konrada Adenauera. Spotkanie odbywa się w ramach cyklu: „Kościół w Polsce: 20 lat na drogach wolności”.