Komisja Wspólna Rządu i Episkopatu

PO-PSL Załamanie w kwestii religii na maturze nastąpiło po przejęciu władzy przez koalicję PO-PSL. Pod koniec listopada 2007 r. wiceminister edukacji Krystyna Szumilas, która zakwestionowała taką możliwość. W klika dni później sprawę próbował uratować abp Nycz, który spotkał się z minister Edukacji Katarzyną Hall. W komunikacie po spotkaniu zadeklarowano, że „przewidywane są dalsze prace, umożliwiające zdawanie religii na maturze jako wybranego przedmiotu dodatkowego”. Jednak kilkanaście dni później premier Donald Tusk publicznie stwierdził, że w kwestii matury z religii nie ma jeszcze ostatecznych ustaleń, a "decyzje o tym, jak będzie wyglądała matura w szkołach zapadną w łonie rządu, a nie w czasie rozmów ministrów z osobami spoza rządu". Pierwsze spotkanie Komisji Wspólnej Rządu i Episkopatu za rządów obecnej koalicji miało miejsce 13 lutego 2008 r. Jednym z tematów przedstawionych przez stronę kościelną była konieczność wprowadzenia polityki prorodzinnej. Jak podkreślali biskupi, obecna sytuacja demograficzna w Polsce jest dramatyczna, nawet na tle wyludniającej się Europy. Zauważalne jest także ubożenie rodzin. Temat polityki prorodzinnej referował na spotkaniu Komisji Wspólnej bp Andrzej Suski. W trakcie dyskusji na temat problemów wokół in vitro, hierarchowie przypomnieli, że z moralnego punktu widzenia Kościół jest przeciwny sztucznemu zapłodnieniu. Metropolita lubelski abp Józef Życiński referując podczas obrad ten temat, postulował, że należy dołożyć starań, by Polska ratyfikowała Konwencję Bioetyczną z 1997 roku, której była sygnatariuszem. Abp Życiński sugerował, byśmy w dyskusji nad polskimi regulacjami prawnymi skorzystali z doświadczeń innych krajów, np. Niemiec, gdzie szacunek do ludzkiego życia jest godny naśladowania. Podnosząc temat miejsca nauki religii w systemie edukacji, biskupi podkreślili, że lekcja religii, wybrana w sposób wolny przez rodziców lub samych uczniów, nie powinna być w żaden sposób dyskryminowana, a zatem ocena z religii powinna być wliczana do średniej ocen. Wskazali też, że w wielu krajach Unii Europejskiej istnieje możliwość zdawania egzaminu maturalnego z nauki religii. Biskupi przypomnieli też, że należy wprowadzić możliwość uczęszczania na alternatywne wobec katechezy lekcje etyki w szkołach. Strona rządowa stwierdziła, że taka możliwość będzie realnie do wprowadzenia od 1 września 2009 roku. Biskupi upomnieli się także o autonomię cmentarzy kościelnych. Prowadzenie cmentarza wyznaniowego należy do działalności statutowej Kościoła Katolickiego, dlatego nie może być uznawane jako działalność gospodarcza lub działalność użyteczności publicznej. W związku z tym osoba prawna Kościoła prowadząca cmentarz wyznaniowy nie powinna być traktowana jak przedsiębiorca w rozumieniu przepisów prawa polskiego, a zatem nie może podlegać ocenie prawa antymonopolowego i ustawie o ochronie konkurencji. Biskupi tłumaczyli, że cmentarz jest miejscem szczególnym i świętym, na którym sprawowana jest posługa liturgiczna i duszpasterska. „Dlatego Kościół domaga się, aby w tym szczególnym miejscu mógł pełnić swoją misję bez oglądania się na prawo konkurencji czy prawo antymonopolowe” – wyjaśnił bp Budzik. Wśród innych tematów omawiana była sprawa przywrócenia dnia wolnego od pracy w święto Trzech Króli (Uroczystość Objawienia Pańskiego). „Strona kościelna przypomniała przedstawicielom rządu historię likwidowanych świąt kościelnych w okresie PRL. Były one znoszone zwłaszcza przez Władysława Gomułkę. Wydawać by się mogło, że po 1989 r. święta te w naturalny sposób zostaną przywrócone, ale niestety tak się nie stało” – poinformował biskup. „Kościół nawet sam zrezygnował już z upominania się o dni wolne od pracy z okazji wielu świat kościelnych (Wniebowstąpienie Pańskie zostało przeniesione na niedzielę, a Uroczystość Niepokalanego Poczęcia NMP oraz Świętych Piotra i Pawła przestały być świętami obowiązującymi). Natomiast Objawienie Pańskie to święto, które jest bardzo głęboko zakorzenione w polskiej tradycji i niesie ze sobą istotną treść teologiczną. Dlatego Kościół z tego święta nie może tak łatwo zrezygnować” – wyjaśnił sekretarz Episkopatu. Na zakończenie spotkania zdecydowano o powołaniu zespołów dwustronnych, które przeanalizują m.in. tematy: religii na maturze i wliczenia oceny z religii do średniej, polityki prorodzinnej i autonomii cmentarzy katolickich. Podczas kolejnego spotkania Komisji Wspólnej 19 listopada ub. r. istotnym tematem obrad były kwestie polityki na rzecz rodziny w Polsce jak również prace Komisji Majątkowej. Obrady zakończyły się podpisaniem wspólnej deklaracji o potrzebie polityki rodzinnej państwa. Była ona owocem kilkumiesięcznych prac powołanego wcześniej rządowo-kościelnego zespołu ekspertów. W podpisanej 19 listopada 2008 r. deklaracji strona rządowa zapowiedziała, że w pierwszym kwartale 2009 r. przygotuje i opracuje specjalny program w tym zakresie. Tekst deklaracji wymienia dziewięć priorytetowych kierunków działań, m.in. zwiększenie nakładów z budżetu państwa na rodzinę i przeciwdziałanie kryzysom i rozpadowi rodzin. Strona rządowa zapowiedziała, że w pierwszym kwartale 2009 r. przygotuje i przyjmie program „Solidarność pokoleń. Działania na rzecz dzieci i rodzin”. Obie strony uznały, że jak najszybciej należy zwiększyć nakłady z budżetu państwa na rodzinę. W tej chwili kształtują się one poniżej średniego poziomu krajów Unii Europejskiej. Podkreślono, że należy udzielić pomocy materialnej rodzinom wielodzietnym, w których wychowuje się 1/3 polskich dzieci, a których sytuacja jest najtrudniejsza. Za istotne zadanie uznano tworzenie programów wspierających rodziców, dzięki którym mogą mieć oni możliwość wyboru pomiędzy wychowywaniem swoich dzieci w domu a podejmowaniem obowiązków zawodowych i powierzeniem opieki nad dzieckiem innym osobom. Obie strony zauważyły niepokojący wzrost liczby rozwodów i separacji. Antidotum na kryzysy i rozpad małżeństw ma być większe wsparcie dla rodzin, także poprzez rozwój poradnictwa rodzinnego i przygotowanie młodzieży do założenia rodziny. Istotnym czynnikiem może być poprawienie prawa rodzinnego, w szczególności zwiększenie roli mediacji pomiędzy małżonkami. W sprawach majątkowych obie strony zgodziły się, że trzeba bardzo szybko wypracować i przyjąć zasady, które w sposób sprawny i przejrzysty pozwoliłyby prowadzić prace Komisji Majątkowej do końca. Podjęto decyzję o powołaniu zespołu ekspertów obu stron, który w trybie pilnym wypracowałby te zasady. Niestety dotąd – jak podkreśla strona kościelna – zasady te nie zostały wypracowane z winy strony rządowej. Min. Katarzyna Hall zreferowała podczas obrad listopadowego spotkania Komisji Wspólnej sprawę zamiennego nauczania religii bądź etyki w szkołach. Poinformowała, że w 2009 r. zostanie wprowadzona zasada wyboru przez ucznia lekcji religii lub etyki. Natomiast w sprawie możliwości zdawania religii jako nieobowiązkowego egzaminu na maturze, strona rządowa oświadczyła, że czeka na orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego. Podczas jesiennych obrad Komisji Wspólnej strona kościelna wyraziła ubolewanie z powodu odrzucenia w pierwszym czytaniu projektu ustawy wprowadzającej dzień wolny od pracy w święto Trzech Króli, a tym bardziej, że została zastosowana zasada dyscypliny partyjnej. Strona kościelna m.in. wykazywała, że argumenty ekonomiczne przedstawione przez rząd nie wytrzymują krytyki. Strona kościelna, poruszyła też – po raz kolejny - kwestię poszanowania autonomii cmentarzy wyznaniowych - należących do Kościoła katolickiego oraz innych wyznań - tak aby nie były one traktowane jako obszar ekspansji ekonomicznej przez firmy kierujące się komercyjnym nastawieniem. „Chodzi o to, aby państwowe urzędy np. Urząd Kontroli Konkurencji i Konsumenta nie traktował cmentarza wyznaniowego jako obszaru wolnej ekonomicznej konkurencji jak inne sfery życia gospodarczego” – wyjaśnił rzecznik KEP.