Skopiują zabytkowe księgi

Umowę na finansowanie utworzenia Śląskiej Internetowej Biblioteki Zbiorów Zabytkowych podpisali w czwartek w Katowicach minister kultury Bogdan Zdrojewski, marszałek woj. śląskiego Bogusław Śmigielski oraz dyrektor BŚ Jan Malicki.

Zdrojewski określił podpisanie umowy z BŚ "wyrazem uznania dla dorobku jej pracowników, ale też jego spojrzenia na rolę bibliotek w Polsce". Zaznaczył, że zależy mu, by "polska kultura - jeżeli chodzi o adresy - była kompletna"; aby obok teatrów, oper, filharmonii, zwracano uwagę na biblioteki - pozostawione często własnym inicjatywom.

Projekt Śląskiej Internetowej Biblioteki Zbiorów Zabytkowych uzupełni utworzoną przed blisko trzema laty - wspólnie przez BŚ i Uniwersytet Śląski - Śląską Bibliotekę Cyfrową (ŚBC). W jej ramach 41 instytucji z woj. śląskiego, współpracując organizacyjnie, na własną rękę skanuje i publikuje we wspólnej przestrzeni internetowej swoje lub pozyskiwane zbiory.

Do tej pory takiej publikacji nie doczekały się m.in. najcenniejsze zabytki Biblioteki Śląskiej. W ramach zgłoszonego do dofinansowania ze środków Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko projektu, wytypowane już zbiory specjalne zostaną - po zdigitalizowaniu - upowszechnione w ramach systemu ŚBC.

Duża ich część dotyczy Śląska - do projektu wytypowano m.in. 55 inkunabułów, 500 starych druków, 30 rękopisów, 350 egzemplarzy z Biblioteki Teatru Lwowskiego, 634 grafiki, 607 jednostek kartograficznych, 1270 przedwojennych fotografii, 1000 pocztówek, 343 druki ulotne oraz 22.182 numery 17 różnych tytułów dawnej śląskiej prasy.

Najpierw cenne zbiory trafią pod specjalistyczne skanery. Potem uzyskane obrazy - po odpowiednim przetworzeniu - zostaną długotrwale zarchiwizowane na umożliwiającym to sprzęcie. Żeby operacja była możliwa, istniejąca już pracownia digitalizacji zostanie w ramach projektu zmodernizowana, utworzone zostanie też stanowisko mobilne.

Prócz zakupu sprzętu i oprogramowania oraz odpowiedniego przeszkolenia pracowników, projekt podniesie też bezpieczeństwo zasobów cyfrowych, m.in. poprzez zabudowę instalacji klimatyzacyjnych pracowni digitalizacji i jednej z serwerowni, a także systemu suchego gaszenia serwerowni głównej. Sprzęt to ponad 50 proc. kosztów projektu.

Zaplecze techniczne oraz struktura organizacyjna powstałe w związku z projektem po jego zakończeniu zostaną utrzymane - by kontynuować digitalizację piśmiennictwa należącego do zbiorów Narodowego Zasobu Bibliotecznego. Biblioteka Śląska prowadzi ciągle ten proces za pośrednictwem Śląskiej Biblioteki Cyfrowej - największej takiej struktury w kraju.

Wśród 41 tworzących ŚBC instytucji - prócz 21 bibliotek publicznych i jednej naukowej - jest 8 uczelni państwowych i 8 prywatnych, a także instytucje oświatowa i kultury oraz stowarzyszenie regionalne. Choć mają one wolną rękę m.in. w wyborze zasobów do digitalizacji, współpraca umożliwia im koordynację działań.

Do internetu trafiają cyfrowe kopie przechowywanych w regionie zabytków piśmiennictwa, materiały dydaktyczne, prace naukowe, opracowania regionalne i zbiory bibliofilskie - czasem także ze źródeł prywatnych. Zbiory regionalne zgrupowano w działach obejmujących teren obecnych woj. śląskiego i opolskiego, a także Kresów.

ŚBC posiada forum umożliwiające pracownikom współtworzących ją instytucji oraz czytelnikom komunikację i wzajemną pomoc - techniczną i merytoryczną. Wykorzystuje oprogramowanie dLibra; rozpowszechnione w 36 bibliotekach cyfrowych zrzeszonych w Federacji Bibliotek Cyfrowych, a udostępniających łącznie w sieci 260 tys. publikacji.