Polska uczci Żołnierzy Wyklętych

ŁÓDZKIE

W Łodzi uroczystości rozpoczynają się już w czwartek. Na cmentarzu komunalnych "Doły" odbędzie się postawienie symbolicznych krzyży z tabliczkami "jeszcze mnie nie odnaleziono" w miejscu przeznaczonym do pochowania ekshumowanych Żołnierzy Wyklętych.

W niedzielę w kościele Wniebowzięcia NMP przy placu Kościelnym, krótką prelekcję na temat Żołnierzy Wyklętych wygłosi dr. Tomasz Toborek z łódzkiego IPN. Odbędzie się również msza w ich intencji, a następnie otwarcie wystawy o Żołnierzach Wyklętych oraz poświęcenie upamiętniającej ich tablicy.

Po uroczystościach w kościele zaplanowano Marsz Pamięci pod Pomnik Ofiar Komunizmu w latach 1918-89. Ten pierwszy tego rodzaju monument w Polsce odsłonięty został pod koniec 2009 r. Stanął w alei Karola Anstadta na wprost budynku, w którym podczas II wojny światowej miało siedzibę gestapo, a w latach 1945-1956 - Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego. Również w niedzielę odbędzie się już IV Bieg Tropem Wilczym Pamięci "Żołnierzy Wyklętych".

1 marca w kinie Kinematograf zaplanowano projekcję filmu dokumentalnego Grzegorza Królikiewicza "Mit o +Szarym+". Bohaterem jest Antoni Heda - "Szary", dowódca partyzanckiego oddziału AK działającego na Kielecczyźnie. W sierpniu 1945 r. zaatakował ubeckie więzienie w Kielcach i uwolnił kilkaset osób. W odwecie za tę akcję został skazany na karę śmierci. Wyrok zmieniono na dożywocie, w 1956 r. "Szary" odzyskał wolność. Po projekcji odbędzie spotkanie z reżyserem. Tego samego dnia w łódzkiej archikatedrze odprawiona zostanie uroczysta msza św. w intencji Ojczyzny i wszystkich niezłomnych.

MAŁOPOLSKIE

W krakowskim Parku Jordana w niedzielę osłonięte zostaną pomniki Hieronima Dekutowskiego "Zapory" i Józefa Franczaka "Lalusia". Uroczystość poprzedzi msza św. w Bazylice Mariackiej, po której zaplanowano Marsz Pamięci Wyklętych - Niezłomnych.

Tego samego dnia wieczorem w Auditorium Maximum Uniwersytetu Jagiellońskiego na koncercie upamiętniającym Żołnierzy Wyklętych, organizowanym wspólnie przez krakowski oddział IPN i Stowarzyszenie Passionart, wystąpi Katy Carr, brytyjska wokalistka polskiego pochodzenia, od lat śpiewająca o polskiej historii.

Podczas tego koncertu wręczone zostaną odznaczenia państwowe oraz po raz trzeci Nagroda im. Danuty Siedzikówny "Inki" ustanowiona przez Fundację AK w Londynie. Jest ona przyznawana osobom, które w szczególny sposób przyczyniają się do przywracania pamięci o Żołnierzach Wyklętych.

Zarządu Obszaru Południowego Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość" w Krakowie 1 marca zaprasza na uroczystość na placu Inwalidów. Przy kamieniu węgielnym pomnika "Tym co stawiali opór komunizmowi w latach 1944-1956" złożone zostaną kwiaty, zapalone znicze i odmówiona modlitwa za tych, którzy odeszli i tych, którzy wciąż mogą dać świadectwo o minionych czasach.

MAZOWIECKIE

Wiele wydarzeń zaplanowano również na Mazowszu, niezależnie od centralnych uroczystości w Warszawie. W Płocku główne obchody odbędą się w niedzielę - ulicami miasta przejdzie wówczas Marsz Pamięci Żołnierzy Wyklętych organizowany m.in. przez Stowarzyszenie Historyczne im. 11. Grupy Operacyjnej NSZ, oddział warszawski IPN, a także Stowarzyszenie Sympatyków Klubu Wisła Płock. Na zakończenie marszu odbędzie się historyczna rekonstrukcja pt. "Odbicie więźniów Urzędu Bezpieczeństwa".

1 marca w płockim liceum im. Władysława Jagiełły odsłonięta zostanie tablica upamiętniająca Elżbietę Kozanecką (1928-1949) ps. "Basia", a w liceum im. Marszałka Stanisława Małachowskiego w galerii zasłużonych absolwentów zawieszone zostaną portrety por. Zdzisława Kisielewskiego (1922-2000) ps. Olcha" i ppor. Władysława Dubielaka ps. "Myśliwy" (1924-1955).

Poległa w walce Elżbieta Kozanecka i skazany na 8 lat więzienia Zdzisław Kisielewski byli żołnierzami 11. Grupy Operacyjnej NSZ największego oddziału podziemia niepodległościowego w latach 40. i 50. XX wieku na północnym Mazowszu. Władysław Dubielak, żołnierz ROAK, był ostatnim straconym w więzieniach PRL z przyczyn politycznych w okresie terroru stalinowskiego.

W Radomiu - oprócz oficjalnych obchodów - zaplanowano także Bieg Pamięci Żołnierzy Wyklętych oraz koncert radomskiego zespołu Lustro. Koncert zainauguruje działalność nowo wybudowanej muszli koncertowej w radomskim parku. Artyści wykonają partyzanckie szlagiery w aranżacjach rockowych.

OPOLSKIE

W Opolu obchody rozpoczną się 1 marca mszą w intencji wyklętych w miejscowej katedrze. Potem zaplanowano marsz pamięci z udziałem wojska i Orkiestry Dętej Górażdże Cement oraz oficjalne uroczystości pod pomnikiem Żołnierzy Wyklętych na pl. Wolności w centrum miasta. Po uroczystości - także na Placu Wolności - odbędzie się też inscenizacja historyczna, a w Miejskiej Bibliotece Publicznej koncert.

Hołd niezłomnym oddany zostanie także w innych miastach Opolszczyzny. Np. w Kędzierzynie-Koźlu, gdzie już w środę obchody Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych rozpoczęły się w II Liceum Ogólnokształcącym uroczystością i prelekcją naczelnika Samodzielnego Wydziału Poszukiwań IPN i pełnomocnika prezesa IPN ds. poszukiwań nieznanych miejsc pochówku ofiar terroru komunistycznego 1944-1956 prof. Krzysztofa Szwagrzyka pt. "Polska poszukuje bohaterów".

Na sobotę zaplanowano w Kędzierzynie-Koźlu Bieg Pamięci Żołnierzy Wyklętych. 1 marca natomiast kwiaty zostaną złożone pod tablicą upamiętniającą Żołnierzy Wyklętych na budynku bursy szkolnej na ul. Piastowskiej; później odbędzie się msza w intencji niezłomnych, wykłady i prelekcje.

Natomiast Kluczbork na Opolszczyźnie będzie jednym z miast, gdzie zaplanowano Bieg Tropem Wilczym Pamięci Żołnierzy Wyklętych (w niedzielę na Stadionie Miejskim), a potem inscenizację grupy rekonstrukcji historycznych "OKA" z Namysłowa, która pokaże odbicie żołnierza z konwoju.

PODKARPACKIE

Obchody w tym regionie zaplanowano w blisko 40 miejscowościach. Wiele z nich odbędzie się w najbliższą niedzielę, niektóre w najbliższych tygodniach.

We wtorek w 65. rocznicę stracenia członków IV Zarządu zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, których większość wywodziła się z Podkarpacia, w Rzeszowie pod pomnikiem płk. Łukasza Cieplińskiego zostanie im oddany hołd. Przemarsz pod pomnik poprzedzi msza św. w miejscowym kościele farnym w ich intencji.

Od wtorku w rzeszowskim I Liceum Ogólnokształcącym można będzie oglądać wystawę "Żołnierze Niezłomni. Antykomunistyczne podziemie na Rzeszowszczyźnie po 1944 roku".

Dwa dni wcześniej, w niedzielę, stowarzyszenie Narodowy Rzeszów organizuje V Rzeszowski Marsz Pamięci Żołnierzy Wyklętych. "Będzie to kolejna okazja dla wszystkich patriotów z regionu do zamanifestowania swojego przywiązania do najważniejszych wartości i oddania czci nieśmiertelnym bohaterom podziemia niepodległościowego" - czytamy w odezwie organizatorów.

Także w niedziele w Jarosławiu ponad 500 biegaczy pobiegnie w hołdzie Żołnierzom Wyklętym.

Konferencje naukowe, prelekcje, seanse filmowe przypominające Żołnierzy Wyklętych, w tym wielu bohaterów antykomunistycznego podziemia z południowo-wschodniej Polski, odbędą się także m.in. w Jaśle, Krośnie, Przemyślu, Mielca, Tarnobrzegu i Stalowej Woli.

PODLASKIE

Konferencja popularnonaukowa i pokaz filmów dokumentalnych organizowane przez IPN, marsze ku pamięci żołnierzy wyklętych, a także np. wykład na temat Żołnierzy Wyklętych na stadionie, przed meczem piłkarskiej ekstraklasy - takie obchody planowane są w Podlaskiem.

W poniedziałek Instytut Pamięci Narodowej organizuje w Białymstoku konferencję nt. podziemia niepodległościowego na Białostocczyźnie. We wtorek 1 marca, oprócz tradycyjnych obchodów m.in. przy pomniku Piłsudskiego, wieczorem w Białostockim Ośrodku Kultury odbędzie się koncert miejscowego rapera Lukasyno, także upamiętniający Żołnierzy Wyklętych.

W sobotę w Hajnówce odbędzie się Marsz Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Zrobiło się o nim głośno, gdy jego organizatorzy zaczęli akcentować upamiętnienie m.in. kpt. Romualda Raja ps. Bury, którego oddział odpowiada za pacyfikację zimą 1946 r. kilku pobliskich wsi zamieszkanych przez mniejszość białoruską. Informowali też, iż ich marsz ma patronat prezydenta RP, co okazało się nieprawdą.

POMORSKIE

W ramach organizowanych przez lokalny oddział IPN oraz gdańskie Stowarzyszenie SUM obchodów w piątek w Gdańsku odbędzie się Droga Krzyżowa w intencji Żołnierzy Niezłomnych. Przejdzie ona spod Aresztu Śledczego przy ul. Kurkowej (w latach 40. przetrzymywano w nim i zamordowano wielu działaczy AK i podobnych formacji, w tym Danutę Siedzikównę ps. Inka oraz ppor. Feliksa Selmanowicza ps. Zagończyk) na pobliski Cmentarz Garnizonowy, gdzie służba bezpieczeństwa pochowała ciała wielu swoich ofiar m.in. "Inki".

"W trakcie drogi krzyżowej, na poszczególnych jej stacjach, odczytywane będą - mające odniesienia religijne - fragmenty listów czy pamiętników autorstwa żołnierzy niezłomnych" - zapowiedział Karol Nawrocki z gdańskiego oddziału IPN.

Głównym punktem gdańskich obchodów będzie II Krajowa Defilada Pamięci Żołnierzy Wyklętych, którą zaplanowano na niedzielę. Po mszy świętej odprawionej w bazylice św. Brygidy w południe, ulicami historycznego centrum Gdańska w kierunku Długiego Targu wyruszy kilkuset rekonstruktorów w mundurach różnych formacji żołnierzy niezłomnych. Organizatorzy spodziewają też kilku tysięcy gdańszczan i mieszkańców aglomeracji - tyle osób uczestniczyło w ubiegłorocznej defiladzie.

We wtorek rano wzdłuż gdańskiej Alei im. Żołnierzy Wyklętych, wszyscy chętni będą mogli ustawić zapalone znicze, a wieczorem tego dnia na Cmentarzu Garnizonowym zaplanowano uroczysty apel pamięci z udziałem m.in. metropolity gdańskiego arcybiskupa Sławoja Leszka Głódzia oraz przedstawicieli różnych formacji wojskowych.

W poniedziałek IPN zaprasza z kolei do Dworu Artusa na wykład prof. Piotra Niwińskiego pt. "Żołnierze Wyklęci. V Wileńska Brygada Armii Krajowej na Pomorzu", a w środę - do Ratusza Staromiejskiego, na wieczór filmowo-muzyczny pt. "Cześć i chwała żołnierzom niezłomnym", w ramach którego odbędzie się m.in. pokaz filmu Arkadiusza Gołębiewskiego "+Inka+. Zachowałam się jak trzeba".

W sobotę w Gdyńskim Centrum Filmowym odbędzie się pokaz łotewskiego filmu fabularnego "Segvards Vientulis (Samotnik)" opowiadającego o działalności katolickiego księdza Antoniego Juchniewicza, który ukrywał mężczyzn chroniąc ich przed mobilizacją do Armii Czerwonej.

Sopot uczci święto w niedzielę projektem "Tropem Wilczym. Bieg Pamięci Żołnierzy Wyklętych". Każdy z uczestników otrzyma koszulkę z wizerunkiem jednego z żołnierzy wyklętych. Na zakończenie biegu przewidziano złożenie wieńców i kwiatów pod pomnikami "Inki" i "Armii Krajowej". Przy obu pomnikach będzie pełniona harcerska warta honorowa.