Liczne biegi i marsze pamięci, rekonstrukcje historyczne, projekcje filmów, wystawy i konferencje naukowe - tak Polska uczci szósty Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. W Białymstoku wiedza o bohaterach tzw. drugiej konspiracji będzie propagowana na stadionie przed meczem ekstraklasy, we Wrocławiu - w zabytkowym tramwaju.
W niedzielę w Krakowie staną pomniki Hieronima Dekutowskiego "Zapory" i Józefa Franczaka "Lalusia"; po raz trzeci zostanie też wręczona Nagroda im. Danuty Siedzikówny "Inki", ustanowiona przez Fundację AK w Londynie.
W piątek ulicami Gdańska przejdzie Droga Krzyżowa w intencji Niezłomnych - odczytywane będą fragmenty ich listów i pamiętników. W niedzielę tysiące gdańszczan wezmą udział w II Krajowej Defiladzie Pamięci Żołnierzy Wyklętych.
W niedzielę w Poznaniu na placu Wolności staną "Namioty Wyklętych", gdzie będzie można spotkać się z historykami i rekonstruktorami. W tym samym dniu w Szczecinie będzie można odwiedzić "Obozowisko Wyklętych" - piknik historyczny z udziałem rekonstruktorów.
Gdy sześć lat temu Sejm ustanowił święto państwowe ku czci żołnierzy, którzy po zakończeniu II wojny światowej nie złożyli broni tworząc antykomunistyczne, niepodległościowe podziemie, z roku na rok zaczęło przybywać inicjatyw służących upamiętnieniu najważniejszych postaci tego ruchu i organizacji, w których działali.
Dziś uroczystości organizowane są także w małych miejscowościach, z których wiele ma swoich lokalnych bohaterów. Tylko w samym woj. warmińsko-mazurskim zaplanowano w najbliższych dniach kilkadziesiąt rozmaitych uroczystości poświęconych Żołnierzom Wyklętym.
Zdaniem naczelnika IPN w Olsztynie Waldemara Brendy, takich wydarzeń z roku na rok jest w regionie coraz więcej; zwykle są to inicjatywy obywatelskie, nad którymi obejmują patronat samorządy i inne instytucje. W wielu kościołach odbywają się msze w intencji zamordowanych żołnierzy.
Również szef działającego w Kielcach Stowarzyszenia Rekonstrukcji Historycznych "Jodła" Dionizy Krawczyński potwierdza, że uroczystości jest bardzo wiele i coraz częściej poświęcone są postaciom szerzej nieznanym, a ważnym dla miejscowych społeczności.
"Cieszę się, że te wydarzenia schodzą na coraz bardziej lokalny poziom, opowiadając nie o tych najbardziej znanych osobach z dziejów Polski, ale o Żołnierzach Wyklętych działających właśnie tutaj. Pamięć lokalna właśnie na tym polega" - powiedział PAP Krawczyński.
Choć formalnie Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych obchodzony jest 1 marca, w wielu miejscach Polski uroczystości będą odbywać się przez cały najbliższy tydzień; pierwsze zaplanowano w czwartek, ostatnie w połowie przyszłego tygodnia. Data 1 marca jako dzień upamiętnienia nie jest przypadkowa - tego dnia w 1951 r. w mokotowskim więzieniu komuniści zamordowali przywódców IV Zarządu Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość - kierownictwo ostatniej ogólnopolskiej konspiracji kontynuującej od 1945 r. dzieło Armii Krajowej.
Tegoroczne uroczystości zaplanowano we wszystkich województwach - organizatorami są z reguły regionalne i lokalne władze, miejscowe stowarzyszenia i struktury Instytutu Pamięci Narodowej. W wielu miejscach swoje marsze zapowiedziały środowiska narodowe. Poniżej przedstawiamy wybrane wydarzenia we wszystkich województwach.
DOLNOŚLĄSKIE
We Wrocławiu szczególną atrakcją będzie specjalny zabytkowy tramwaj, który w najbliższy weekend będzie woził mieszkańców na pl. Strzelecki, gdzie przed siedzibą IPN zaplanowano m.in. bieg "Tropem Wilczym", retrospektywę VII Festiwalu "Niepokorni, Niezłomni, Wyklęci", wykłady historyków i spotkania z kombatantami. W tramwaju będzie propagowana wiedza o Żołnierzach Niezłomnych.
Oficjalne uroczystości z udziałem władz państwowych i samorządowych odbędą się 1 marca na Cmentarzu Osobowickim przy Kwaterze Żołnierzy Wyklętych. Tam również do końca marca ogląda można wystawę "Niech polska ziemia utuli ich do spokojnego snu", prezentującą wyniki prac ekshumacyjnych i identyfikacyjnych na cmentarzu.
We wtorkowy wieczór kulminacją obchodów ma być marsz pamięci "Zachowałam się jak trzeba", który zaplanowano z wrocławskiego Rynku na pl. Wolności.
Obchody we Wrocławiu potrwają do 5 marca. Wśród wielu wykładów na uwagę zasługuje zaplanowana właśnie tego dnia w areszcie śledczym prelekcja dr Stanisława A. Bogaczewicza pt. "Pamięć i prawda - Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych". Osadzeni obejrzą też film "Czy warto było tak żyć?" w reżyserii Aliny Czerniakowskiej.
Obchody zaplanowano również w wielu innych dolnośląskich miejscowościach m.in. Oławie, Jeleniej Górze, Oleśnicy, Legnicy, Lwówku Śląskim. "To będą różne wydarzenia m.in. wykłady, spotkania, otwarcia wystaw złożenie kwiatów przy pomnikach" - powiedziała rzeczniczka wrocławskiego oddziału IPN Katarzyna Maziej-Choińska.
KUJAWSKO-POMORSKIE
W Toruniu w niedzielę w Lasku Bielańskim zaplanowano inscenizację historyczną i bieg "Tropem Wilczym", a we wtorek - uroczystości pod pomnikiem Żołnierzy Wyklętych w centrum miasta i mszę w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny na Starym Mieście.
Wtorkowe obchody w Bydgoszczy rozpoczną się mszą w kościele pw. Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła i oddaniem hołdu Żołnierzom Wyklętym przed ścianą pamięci na cmentarzu przy ul. Kcyńskiej. Później przed urzędem wojewódzkim zostanie otwarta wystawa IPN "Milcząc, wołają", a w gmachu urzędu odbędzie się okolicznościowe spotkanie, w czasie którego m.in. będą czytane wiersze Przemysława Dakowicza z tomu "Łączka".
LUBELSKIE
W Lublinie 1 marca losy Żołnierzy Wyklętych przypomniane będą podczas sesji historycznej pt. "Polskie Podziemie Niepodległościowe na Lubelszczyźnie 1944-1956". Naukowcy z IPN przedstawią na niej m.in. sylwetkę i działania jednego na najbardziej poszukiwanych żołnierzy podziemia, działającego do 1951 r. Edwarda Taraszkiewicza, ps. Żelazny.
W kościele pw. Świętej Rodziny odprawiona zostanie msza św. w intencji poległych, pomordowanych i zmarłych Żołnierzy Wyklętych. Kwiaty będą złożone m.in. przy Mogile-Pomniku Zamordowanych Na Zamku Lubelskim w latach 1944-1954, na cmentarzu przy ul. Unickiej. Wieczorem przez centrum Lublina przejdzie marsz Żołnierzy Wyklętych, który organizuje ONR. Zakończy go okolicznościowy koncert na Palcu Zamkowym.
LUBUSKIE
W Gorzowie Wielkopolskim bieg "Tropem Wilczym" zaplanowano na niedzielę w Parku Górczyńskim. Tego samego dnia biegacze uczczą pamięć Żołnierzy Wyklętych biegami w Zielonej Górze, Kożuchowie i Trzcielu. Dzień wcześniej w Gorzowie odbędzie się przedpremierowy pokaz filmu pt. "Historia Roja" w reż. Jerzego Zalewskiego. Ten pierwszy fabularny obraz poświęcony Żołnierzom Wyklętym wejdzie na ekrany kin 4 marca.
1 marca w Gorzowie Wlkp. zaplanowano uroczystą mszę w Kościele pw. św. Maksymiliana Kolbe. Następnie jej uczestnicy przejdą do Parku 750-lecia, gdzie ma stanąć pomnik Żołnierzy Wyklętych. Również we wtorek w Gorzowie wykład pt. "Żołnierze Wyklęci" wygłosi historyk IPN Jarosław Palicki. Będzie też projekcja filmu "Inka 1946. Ja jedna zginę".
3 marca w gorzowskiej bibliotece odbędzie się spotkanie z autorem książki pt. "Wilczęta" Kajetanem Rajskim. Gorzowskie obchody zakończy 5 marca msza trydencka w kościele pw. Podwyższenia Krzyża Świętego.
W Zielonej Górze 28 lutego w Kościele pw. Matki Bożej Częstochowskiej odbędzie msza św. w intencji Ojczyzny i Żołnierzy Wyklętych pod przewodnictwem biskupa zielonogórsko-gorzowskiego Tadeusza Lityńskiego.
Po mszy nastąpi przemarsz przed pomnik Żołnierzy Wyklętych na placu majora Adama Lazarowicza, gdzie odbędą się dalsze uroczystości z ceremoniałem wojskowym. Program artystyczny pt. "Więc jeśli kiedyś wróci Polska, to niech się za nas ktoś upomni" wykona młodzież z III LO. Przed pomnikiem zostaną złożone kwiaty i zapłoną znicze, a modlitwę "Anioł Pański" w intencji Żołnierzy Wyklętych poprowadzi bp Lityński.
Msza święta za Żołnierzy Wyklętych odbędzie się w Zielonej Górze także we wtorek w kościele pw. Stanisława Kostki. Tego samego dnia wieczorem z placu Bohaterów wyruszy Trzeci Marsz Pamięci Żołnierzy Wyklętych.
28 lutego lutego w Żarach odprawiona zostanie msza w kościele pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny; później zaplanowano odsłonięcie pomnika Żołnierzy Wyklętych.
Rusza również pilotażowy program przekazywania zasiłków na specjalną kartę płatniczą.
Tornistry trafią do uczniów jednej ze szkół prowadzonych przez misjonarki.
Caritas rozpoczęła zbiórkę na remont Ośrodka dla osób w kryzysie bezdomności w Poznaniu.
"Nikt (nikogo) nie słucha" - powiedział szef sztabu UNFICYP płk Ben Ramsay. "Błąd to kwestia czasu"
Wydarzenie mogło oglądać na ekranach telewizorów ponad 500 milionów ludzi na całym świecie.