Nie znam żadnych „Brytyjczyków” – odburknął mi kiedyś urażony Szkot na pytanie o nastroje wśród... no, właśnie, Brytyjczyków. I miał Szkot częściowo rację. Podobnie zareagowaliby z pewnością Walijczycy, Irlandczycy „północni” i może w mniejszym stopniu dominujący w tym towarzystwie Anglicy. „Na całym świecie nie słyszano o silniejszym związku politycznym, w którym byłoby tak mało związku uczuciowego”. Słowa angielskiego pisarza Daniela Defoe padły w 1707 roku, gdy doszło do formalnej unii Anglii i Szkocji, która dała początek Zjednoczonemu Królestwu. Można jednak odnieść je również do relacji Anglii z pozostałymi częściami składowymi tego wielkiego państwa. A po ostatnim referendum widać jeszcze wyraźniej niż dotąd, jak bardzo różnorodne i podzielone jest Zjednoczone Królestwo. I jak niewiele dzieli je od faktycznego rozpadu.