Senat o kwalifikowanym zabójstwie

W poniedziałek projekt omawiały senackie komisje: Praw Człowieka, Praworządności i Petycji oraz Ustawodawcza.

W kwietniu br. na mocy wyroku Trybunału Konstytucyjnego z Kodeksu karnego zniknął par. 2 art. 148 dotyczący kwalifikowanego typu zabójstwa i brzmiący: "Kto zabija człowieka: ze szczególnym okrucieństwem; w związku z wzięciem zakładnika, zgwałceniem albo rozbojem; w wyniku motywacji zasługującej na szczególne potępienie; z użyciem broni palnej lub materiałów wybuchowych - podlega karze 25 lat pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności".

Powodem takiego wyroku TK było niedochowanie przez Sejm zgodnej z Konstytucją drogi legislacyjnej przy wprowadzaniu w 2005 r. zmiany uchylonego przepisu. Kodeks karny z 1997 r. przewidywał za "kwalifikowane zabójstwo" albo karę więzienia nie krótszą niż 12 lat, albo 25 lat, albo dożywocie. Od nowelizacji K.k. z 2005 r. groziło za to już tylko 25 lat lub dożywocie. Rozwiązanie takie w ocenie części środowisk prawniczych ograniczyło swobodę sędziowską. Zgodnie z obecną propozycją senatorów w kodeksie miałby zostać przywrócony pierwotny zapis z 1997 r.

Obecnie sędziowie w przypadku każdego rodzaju zabójstwa stosują par. 1 art. 148 K.k., który stanowi: "Kto zabija człowieka, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 8, karze 25 lat pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności".

Pozytywnie do propozycji odnosi się m.in. resort sprawiedliwości. "Obowiązywanie przepisów dotyczących najcięższej ze zbrodni, wyróżniających jej postać podstawową i kwalifikowaną, zostało zaakceptowane zarówno przez przedstawicieli nauki prawa karnego, jak i praktyków wymiaru sprawiedliwości (...) niesie ponadto za sobą pożądany walor wzmocnionego oddziaływania kryminalno-politycznego, istotnego dla efektywnej realizacji funkcji ochronnej prawa karnego" - głosi stanowisko ministerstwa, podpisane przez wiceministra Zbigniewa Wronę.

Jak wskazywali przedstawiciele resortu podczas posiedzenia komisji rozważane jest jednak zmodyfikowanie proponowanego zapisu polegające na wprowadzeniu dodatkowego typu kwalifikowanego zabójstwa - dokonanego "w celu udaremnienia lub utrudnienia postępowania karnego" i dotyczącego zbrodni dokonywanych, np. na świadkach, biegłych lub prokuratorach.

Krytycznie do proponowanej nowelizacji w nadesłanej opinii odniosło się natomiast biuro analiz Sądu Najwyższego. Według tej opinii wyrok TK stanowił powrót do tradycyjnego ujmowania zabójstwa w polskim prawie, które obowiązywało we wcześniejszych kodeksach z 1932 r. i 1969 r.

Senackie komisje będą kontynuowały dyskusję nad projektem na jednym z kolejnych posiedzeń, być może będą chciały uzyskać dodatkowe opinie.