Najstarszy teleskop astronomiczny UMK pracuje od 60 lat

Dwudziestocentymetrowy teleskop Drapera był pierwszym teleskopem astronomicznym w Toruniu. Został on pozyskany przez prof. Władysława Dziewulskiego od prof. Harlowa Shapley'a z Harvard College Observatory w Cambridge w USA.

"Teleskop nadszedł do Torunia w czerwcu roku 1947 (...) jesienią tego roku rozpoczęła się budowa pierwszego pawilonu obserwacyjnego Obserwatorium Astronomicznego UMK z obrotową kopułą o średnicy 5 metrów" - przypomniał w poniedziałek prof. Andrzej Woszczyk, wieloletni dyrektor Instytutu Astronomii i kierownik Katedry Astronomii i Astrofizyki.

Konstrukcja wzniesiona została na podstawie przywiezionej z Wilna dokumentacji podobnego budynku i stanowi wileńską pamiątkę astronomiczną. Nadesłany z Cambridge w USA teleskop Drapera, po adaptacji do szerokości geograficznej Torunia, został tam ustawiony wiosną 1949 r. i od 24 lipca 1949 r. podjął regularną pracę obserwacyjną.

"W tym roku mija 60 lat od rozpoczęcia w Uniwersytecie Mikołaja Kopernika pracy tego teleskopu i pawilonu obserwacyjnego. Praca astronomów z UMK wykonywana z wykorzystaniem teleskopu Drapera zapoczątkowała nową wtedy, a dziś tradycyjną dla Torunia dziedzinę spektroskopii astronomicznej" - dodał prof. Woszczyk.

Teleskop Drapera to jeden z pierwszych na świecie astrografów. Zbudowany został w 1891 r. Żona Wsparto nim prowadzony przez Edwarda C. Pickeringa ambitny program Obserwatorium Harwarda polegający na opracowaniu katalogu jasności fotograficznych i fotowizualnych gwiazd oraz ich klasyfikacji widmowej. Teleskopem tym wykonano w Cambridge przeszło 60 tysięcy fotometrycznych i widmowych zdjęć nieba.

"Opracowany na ich podstawie katalog, zawierający prawie ćwierć miliona gwiazd, nazywa się katalogiem Drapera - Henry Draper Catalogue. Nazwy gwiazd HD są do dzisiaj używane i znają je wszyscy astronomowie na świecie" - podkreślił toruński astronom.

Z okazji jubileuszu zorganizowano w poniedziałek sesję naukową, której prelegentami, obok prof. Woszczyka, byli m.in. dr Cecylia Iwaniszewska, pierwszy absolwent studiów astronomicznych w Toruniu, a także inni uczestnicy pierwszych obserwacji wykonywanych teleskopem Drapera w Piwnicach: prof. Halina Hutorowicz, prof. Tadeusz Boenigk, prof. Andrzej Lisicki, prof. Stanisław Gąska, prof. Antoni Stanikowski i dr Alojzy Burnicki.