Dziecko przed 30.

Jednak o postawach prokreacyjnych naszych rodaków w większym stopniu niż religijność i model małżeński decyduje sytuacja materialna. W badaniu CBOS zapytał Polaków o zamierzenia prokreacyjne i powody, dla których planują lub nie planują dzieci. Regulacja zachowań prokreacyjnych jest jedną z podstawowych funkcji rodziny, dlatego stosunek do posiadania potomstwa ilustruje nie tylko sytuację demograficzną, ale również przemiany zachodzące w polskich rodzinach.

Wiek

Na plany dotyczące decyzji o posiadaniu potomstwa wpływa przede wszystkim wiek badanych. Zauważalne są również różnice w planach prokreacyjnych mężczyzn i kobiet. Jedynie wśród najmłodszych dorosłych (18–24 lata) kobiety równie często jak mężczyźni deklarują, że w przyszłości planują mieć dzieci. W przedziale wiekowym 25-39 lat to z kolei mężczyźni dużo częściej twierdzą, że chcą mieć potomstwo, co może świadczyć o tym, że częściej odkładają oni realizację swoich planów prokreacyjnych. W grupie wiekowej 30-34 lata stosunek ten wynosi 48 do 27 proc. na korzyść mężczyzn, zaś w grupie 35-39 stosunek ten wynosi odpowiednio 20 do 8 proc. na rzecz mężczyzn.

Badanie CBOS podkreśla, że plany dotyczące posiadania potomstwa należy rozpatrywać oddzielnie dla osób niemających jeszcze dzieci i dla tych, którzy je mają, każda z grup ma bowiem odmienne zdanie na ten temat. Osoby bezdzietne deklarujące, że w przyszłości nie planują potomstwa, zdecydowanie odrzucają ideę rodziny jako instytucji składającej się z rodziców i dzieci. Natomiast osoby już mające dzieci opowiadają się za powiększeniem rodziny.

Najliczniej za chęcią posiadania dzieci opowiadają się nie mające potomstwa kobiety w wieku 18-24 i 25-29 lat (odpowiednio 86 i 80 proc.). W tych grupach wiekowych chce tego także 78 proc. mężczyzn. Z kolei tylko 28 proc. bezdzietnych kobiet w wieku 35-39 lat chce mieć potomstwo, przy 47 proc. mężczyzn w tej grupie wiekowej. Ponadto z wiekiem zwiększa się także odsetek osób niezdecydowanych co do zamierzeń prokreacyjnych. Tuż przed czterdziestym rokiem życia jest to odpowiednio 30 i 31 proc. bezdzietnych kobiet i mężczyzn.

Zdaniem CBOS, z jednej strony powszechność deklaracji o planowaniu potomstwa wśród dwudziestolatków świadczy o wciąż dużej roli przypisywanej dzieciom w rodzinie, z drugiej zaś znacząca liczba osób niezdecydowanych (nawet wśród najmłodszych kobiet i, zwłaszcza, mężczyzn), dla których posiadanie dzieci nie jest sprawą przesądzoną, wskazuje na osłabienie kulturowo przyjętego modelu rodziny.

Osoby mające dzieci dużo rzadziej niż te, które ich nie mają, deklarują, że w przyszłości zamierzają mieć potomstwo. Częściej wyrażają również niezdecydowanie w kwestii kolejnego dziecka. Prawie połowa (47 proc.) kobiet w wieku 18-24 lata mających dzieci chce kolejnego dziecka. Postawę taką deklaruje nawet więcej mężczyzn - 56 proc. Z wiekiem wśród obu płci systematycznie wzrasta odsetek osób, które nie planują dalszego potomstwa - w grupie wiekowej 35-39 lat kolejnego dziecka chce tylko 6 proc. kobiet i 14 proc. mężczyzn.