Tu byli potajemnie grzebani

Na terenie Galerii Słonecznej i w jej sąsiedztwie w czasie zaborów znajdowały się koszary rosyjskie. Na ich obrzeżu, gdzie znajduje się II LO im. M. Konopnickiej, dokonywano potajemnych straceń i grzebano powstańców styczniowych.

- Podczas budowy naszej szkoły robotnicy znaleźli szczątki i przedmioty należące do powstańców, na przykład szable, umundurowanie czy monety z tamtej epoki. Jesteśmy już przekonani, że było tu skryte miejsce pochówku zasłużonych polskich żołnierzy. Cieszymy się, że udało nam się upamiętnić miejsce, gdzie spoczywają nasi bohaterowie - mówił Dariusz Żytnicki, dyrektor II LO.

Historykom udało się ustalić 29 nazwisk zamordowanych powstańców. Do tej pory upamiętniał ich krzyż stojący przy ul. Warszawskiej. Teraz dołączył głaz z tablicą na placu szkolnym.

W uroczystości uczestniczyli też radomscy parlamentarzyści Marek Suski, Wojciech Skurkiewicz i Leszek Ruszczyk, przedstawiciele wojewody mazowieckiego oraz prezydent miasta Radosław Witkowski i samorządowcy. - Dziś spotkaliśmy się w miejscu uświęconym krwią bohaterów walki o wolność Polski. Po wielu latach, po trudach, po czasach komunizmu odsłaniamy kamień, który jest symbolem naszej wolności - powiedział poseł Suski.

- Konsekwentnie odsłaniamy naszą radomską historię i pokazujemy ważne historycznie miejsca dla naszego miasta. Upamiętniamy nie tylko bohaterów powstania styczniowego, ale przede wszystkim pokazujemy radomskich bohaterów, którzy mieli odwagę walczyć za ojczyznę - zaznaczył prezydent Witkowski.

O bohaterach zamordowanych i pogrzebanych w tym miejscu oraz o inicjatywie ich upamiętnienia na placu szkolnym mówił historyk Przemysław Bednarczyk: - Wiele lat temu rozpoczęliśmy działania zmierzające do tego, żeby wreszcie na terenie liceum im. Marii Konopnickiej stanął pomnik godny miejsca pochówku powstańców styczniowych. Gdy w 2005 r. rozpoczynaliśmy promowanie historii powstania styczniowego, przyświecała nam idea, aby przekonać mieszkańców, władze miasta, żeby to miejsce, gdzie oni naprawdę spoczywają, wreszcie zostało w należyty sposób upamiętnione. Bardzo się cieszę, że możemy odsłonić kamień w miejscu, w którym spoczęli tak legendarni dowódcy powstania, jak płk Zygmunt Chmieleński. Byli oni straceni w Radomiu, w większości byli grzebani właśnie na terenie obecnego liceum i nigdy nieekshumowani. Warto pamiętać, że obok Polaków byli to także Rosjanie, którzy przyłączyli się do powstańców, stając przeciw carskiemu uciskowi.

Pomnik uroczyście poświęcił ks. Marcin Grządziela. Potem nastąpiła część artystyczna, podczas której młodzież odśpiewała "Mazurek Dąbrowskiego", "Rotę", a także odczytano Apel Poległych. Wystąpił chór szkolny "Campanella", a grupa rekonstrukcji historycznej w strojach powstańców oddała salwę honorową.