Powinniśmy być wściekli

W dwudniowym (19-20 marca 2018 r.) spotkaniu, zorganizowanym przez Centrum Ochrony Dziecka, uczestniczyły osoby zajmujące się przede wszystkich formacją duchownych i ochroną dzieci w Kościele.

Sesja poświęcona była zagadnieniom formacji seminaryjnej w kontekście prewencji wykorzystywania seksualnego dzieci i młodzieży, rozpoznawaniu znaków ostrzegawczych, zarówno tych, które powinny sugerować niedopuszczenie kleryka do święceń jak i tych, które mogą sugerować problem zanim dojdzie do skrzywdzenia dziecka; szeroko omówiono także sposób postępowania ze sprawcami na każdym etapie sprawy. To bardzo ważny temat: trzeba wiedzieć, jak działają sprawcy, by nie dać się nabrać na ich kłamstwa i manipulacje.

Bardzo mocno podkreślono: we wszystkich działaniach Kościoła należy trzymać się zasady: najpierw ofiara. To ona ma być w centrum zainteresowania. To o jej dobro przede wszystkim i na początku należy zadbać. To ona ma przede wszystkim prawo do pomocy Kościoła, także pomocy finansowej, np. w sfinansowaniu terapii. To nie jest sprawa ani błaha ani poboczna. 

Misją Kościoła jest Józefowa misja: chronić dary mu powierzone - przypomniał o. Adam Żak SJ. To nie tylko jego stanowisko. Nieprzypadkowo list Benedykta XVI do katolików w Irlandii nosił datę 19 marca. To dzień, w którym obchodzimy uroczystość św. Józefa.

Ewangelia sugeruje, że Kościół katolicki powinien być liderem w promowaniu bezpieczeństwa dzieci w Kościele i w całym społeczeństwie – mówiono na konferencji. Priorytetem ma być ochrona dzieci. Jeśli dotychczas tak nie było, lub było tak nie zawsze, to znaczy, że niewłaściwie wypełnialiśmy naszą funkcję ewangeliczną. Właśnie w tym kontekście ks. Rosetti wypowiedział - może zaskakujące - słowa o wściekłości. Gdyby wykorzystanie dotknęło kogoś z naszych bliskich, bylibyśmy wściekli. I słusznie. Powinniśmy reagować tak, jak byśmy reagowali, gdyby chodziło o krzywdę dzieci z naszych rodzin. I czynić w ich ochronie dokładnie to, czego byśmy chcieli, by uczyniono dla naszych krewnych. 

Prelegent jest osobą, której nazwisko jest dobrze znane wszystkim zajmującym się w Kościele ochroną dzieci. Ks. dr Stephen Rossetti jest profesorem Katolickiego Uniwersytetu Ameryki, ekspertem Konferencji Episkopatu USA, konsultorem Papieskiej Komisji ds. Ochrony Małoletnich, wykłada także na Gregorianie w Center Child Protection. Przez wiele lat był dyrektorem katolickiego ośrodka doradczego i terapeutycznego St. Luke Institute. Ma doktorat z psychologii i teologii pastoralnej. W Polsce być może lepiej znany jest z książki “Dlaczego księża są szczęśliwi?” wydanej nakładem wydawnictwa Bernardinum.

Co jednak najważniejsze: działania, o których mówi, zostały sprawdzone w warunkach amerykańskich. To, o czym opowiada, działa: liczba przypadków wykorzystywania spadła, niektórzy potencjalni sprawcy są wyłapywani, podejmuje się szybsze i skuteczniejsze interwencje oraz – co ważne - niektóre sygnały ostrzegawcze wykryto podczas wczesnych interwencji, prawdopodobnie zapobiegając w ten sposób wykorzystywaniu.

Skuteczna ochrona dzieci ma kilka etapów – przypomniano podczas konferencji. Pierwszy obejmuje szybsze reagowanie na zarzuty, stawianie ofiary na pierwszym miejscu, profesjonalną weryfikację i pomoc ofiarom, zgłaszanie przypadków wykorzystania. Etap drugi obejmuje działania profilaktyczne: przede wszystkim dotyczące edukacji i selekcji na poziomie formacji. Etap trzeci - ostatni - to nauczenie się reagowania, gdy pojawiają się sygnały ostrzegawcze, zanim do wykorzystania dojdzie.

Kościół działania mające na celu ochronę dzieci podejmuje od kilku lat. Od 2014 roku istnieją polskie wytyczne postępowania (zostały zaktualizowane po ostatnich zmianach w prawie państwowym), w każdej diecezji wyznaczono też delegatów, do których przypadki wykorzystania można zgłaszać.

Od 2013 roku działa także Centrum Ochrony Dziecka (C.O.D.), zajmujące się edukacją. Ich najnowsza publikacja: "Seksualne wykorzystywanie małoletnich w Kościele", pod red. Adama Żaka SJ i Ewy Kusz, to ważne i aktualne kompendium wiedzy na temat wykorzystywania seksualnego małoletnich. W marcu zakończyła się także pierwsza edycja trzysemestralnych studiów podyplomowych z zakresu profilaktyki przemocy seksualnej wobec dzieci i młodzieży. Planowane są kolejne.

Podejmuje się też działania profilaktyczne: kodeksy zachowań wprowadziło już kilka zakonów, m.in. salezjanie, także jedna z diecezji. Temu tematowi poświęcono “kościelną” sesję podczas ubiegłorocznej 14. Ogólnopolskiej Konferencji “Pomoc dzieciom-ofiarom przestępstw” zorganizowanej przed Fundację Dajemy Dzieciom Siłę, z którą C.O.D. współpracuje od kilku lat. Konferencja dotycząca formacji seminaryjnej, identyfikowania zaburzeń czy to rozwoju osobowego czy psychoseksualnego, dostrzegania znaków ostrzegawczych i postępowania ze sprawcami to kolejny, ważny etap.

Więcej informacji na temat działań Kościoła wobec pedofilii, a także sporo pomocnych informacji znajdziesz na stronie wiara.pl: Kościół wobec pedofilii.

Szerszą relację z konferencji zamieścimy niedługo w Gościu Niedzielnym.